Αγιογραφίες και πορτρέτα του Φαγιούμ

Η περίπτωση του Ηλία Κονιοζαμάνη, του αυτοδίδακτου αγιογράφου και ζωγράφου, είναι ενδιαφέρουσα από κάθε άποψη. Εδώ και είκοσι περίπου χρόνια, η τέχνη του συνιστά το αντίβαρο της κύριας ασχολίας του, της άσκησής του ανώτατου δικαστικού λειτουργήματος, εκφράζει την αναζήτηση του εσωτερικού του κόσμου και δίνει δίοδο στην επιταγή του ποιείν.

Η θρησκευτική εικονογράφηση και οι επιδράσεις από τον Κόσμο της Αρχαιότητας, αποτελούν φορείο ανάπτυξης και ανάδειξης των καλλιτεχνικών του δεξιοτήτων και του έμφυτου ταλέντου που διαθέτει.

Η πρώτη επίσκεψη στο Άγιον Όρος -αφετηρίαγια την ανάπτυξη της τέχνης του και οι επισκέψεις σε μοναστήρια του τόπου καταγωγής του, στη Δυτική Μακεδονία, έδρασαν παιδευτικά και καταλυτικά.

Ο Ηλίας Κοντοζαμάνης χειρίζεται το χρώμα των εικόνων του με ευαισθησία, το σχέδιο με υπομονή και ακρίβεια, την ποικιλία των υλικών μεσων με άνεση, ώστε κάθε φορά να δημιουργεία νέες συνθετικές ασέσεις και παραλλαγές μέσα στο ίδιο σύστημα πλαστικών αξιών.

Η διαδικασία παραγωγής των έργων στηρίζεται στη διαλεκτική σχέση λογικής και τυχαίου, του βασισμένου σε κανόνες και του αυθόρμητου, των αντιθετικών σηλσδή δίπολων που είναι απαραίτητα στην επιστρωση του έργου του με ποιητικότητα.

Τονίζει το ρεαλισμό τους ή τις οδηγεί σε εξπρεσιονιστικές χροιές. Τις περιγράφει στην ολότητά τους είτε τις σβήνει σε σημεία, σε κάθε έκφανση, εκείνες δονούνται έκφραση και εκφραστικότητα. Η αφήγηση τον απασχολέι έντονα, χωρ΄ςι όμως να καταργεί τα επίπεδα εμφάθυνσης στο περιεχόμενο, καθώς αυτό που τον ενδιαφέρει εν τέλει να τονίσει, είναι το απώτερο νόημα.

Οι μορφές του Ηλία Κοντοζαμάνη δεν αποτελούν μια παθητική ανάκλαση του ειδώλου τους, του ενισχυμένου από το βάρος της Ιστορίας και της θρησκευτικής υπόστασης, αλλά μα ς καλούν να πλησιάσουμε το πνευματικό της ύπαρξης τους, το θεολογικό ή μυστικιστικό το αινιγματικό, το μεταφυσικό, ανάλογα με την πνευματική παρακαταθήκη μας, για να ερμηνεύσουμε το σκηνικό επικοινωνίας μαζί τους.

Χαρά Θεοχάρους

Ιστορικός της Τέχνης

Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης