Μακεδονία – Ήπειρος 1912-1913· εντυπώσεις από τον πόλεμο

Στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης ζωντανεύουν ιστορικές μνήμες από την απελευθέρωση της Μακεδονίας και της Ηπείρου, μέσα από τα έργα της Θάλειας Φλωρά Καραβία.  Πρόκειται για μοναδικά ντοκουμέντα αποτυπωμένα τη στιγμή που γραφόταν η ιστορία υπό απίστευτα αντίξοες συνθήκες από μια παρατηρητική και ευαίσθητη αυτόπτη μάρτυρα. Σημαντικός αριθμός από αυτά φυλάσσονται σήμερα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Τίτλος της έκθεσης είναι: «Μακεδονία – Ήπειρος 1912-1913. Εντυπώσεις από τον πόλεμο.» Σχέδια της Θάλειας Φλωρά – Καραβία από τη συλλογή του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου. Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν την Τετάρτη 12 Οκτωβρίου 2016 στον εκθεσιακό χώρο του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης.

Εθελοντής του Λόχου των Κοζανιτών και Β. Μ. Μελάς

Με το ξέσπασμα του πολέμου το 1912 η καλλιτέχνης έσπευσε αμέσως στο μέτωπο με σκοπό την αποστολή ανταποκρίσεων για την αλεξανδρινή Εφημερίδα της ομογένειας, την οποία εξέδιδε ο σύζυγός της Νικόλαος Καραβίας. Με ορμητήριο την Θεσσαλονίκη πραγματοποίησε ένα πολύμηνο οδοιπορικό στις πόλεις και τα χωριά της δυτικής Μακεδονίας και της Ηπείρου ακολουθώντας τον ελληνικό στρατό, καταγράφοντας συνεχώς τις εντυπώσεις της.  Στα έργα της, καμωμένα με μολύβι, κραγιόνια, κάρβουνο, παστέλ, άλλα απλά σκίτσα και άλλα περισσότερο δουλεμένα, αποτύπωσε τα νέα ελληνικά εδάφη, τοπία, όψεις των πόλεων που επισκεπτόταν, σκηνές από την καθημερινότητα των ανθρώπων που συναντούσε, κατοίκων και προσφύγων, αλλά και σκηνές από τη καθημερινή ζωή των στρατιωτών, ενώ ιδιαίτερη θέση έχουν οι σκηνές από τα νοσοκομεία του πολέμου.

Για την έκθεση σημειώνουν η Δήμητρα Κουκίου και ηΙφιγένεια Βογιατζή, επιστημονικοί συνεργάτες του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου: «Η Θάλεια Φλωρά Καραβία υπήρξε από τις σημαντικότερες γυναίκες ζωγράφους του 20ου αιώνα, με πλούσια καλλιτεχνική και εκθεσιακή δραστηριότητα. Κορυφαία στιγμή στο έργο της αποτελεί η παραγωγή εκατοντάδων σχεδίων κατά τη διάρκεια του βαλκανικού πολέμου, στον οποίο συμμετείχε ακολουθώντας την πορεία του ελληνικού στρατού, ως ανταποκρίτρια της εφημερίδας του συζύγου της.

Η ταχύτητα και ο αυθορμητισμός με τον οποίον αναγκαστικά εργάζεται προσδίδουν στα έργα της μια χαρακτηριστική αμεσότητα. Τα θέματά της δεν σχετίζονται με τις ίδιες τις μάχες, αφού η ζωγράφος δεν θα μπορούσε να είναι παρούσα σε αυτές, παρά περιορίζονται σε αυτά που άφησε πίσω ο πόλεμος. Αποτυπώνει, τα νέα ελληνικά εδάφη, τα μέρη της πατρίδας της, τοπία από τις μακρινές και κοπιαστικές διαδρομές που κάνει, όψεις των πόλεων, παλιά σπίτια και γειτονιές, εκκλησίες, τζαμιά, αλλά και σκηνές από την καθημερινότητα των ανθρώπων.

Ζωγραφίζει επίσης σκηνές από τη ζωή των στρατιωτών, το κοινό φαγητό, το μαγείρεμα, τη γραφική εργασία, την ανάπαυλα, ενώ ιδιαίτερη θέση έχουν οι σκηνές από τα νοσοκομεία. Μια μεγάλη ομάδα έργων αποτελούν οι προσωπογραφίες των ανθρώπων που συναντά. Μέλη της βασιλικής οικογένειας, γιατροί, κυρίες εθελόντριες στα νοσοκομεία, παράγοντες της ελληνικής διοίκησης, ιερείς, στρατιωτικοί, οπλαρχηγοί, αντάρτες, πρόσφυγες και πολλοί άλλοι.

Τα έργα της Θάλειας Φλωρά Καραβία από τους Βαλκανικούς Πολέμους αποτελούν μοναδικά ντοκουμέντα που αποτυπώθηκαν τη στιγμή που γραφόταν η ιστορία. Σχεδιάστηκαν υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, από μία ευαίσθητη αυτόπτη μάρτυρα, που αψήφησε κάθε δυσκολία και προκατάληψη της εποχής της. Ο συνδυασμός των παραπάνω χαρακτηριστικών δίνει και το μέτρο της αξίας των έργων που παρουσιάζονται στην παρούσα έκθεση.»

Στην φωτογραφία εικονίζεται η Θάλεια Φλωρά Καραβία στο μέτωπο, μπροστά στο κασελάκι της με το πινέλο στο χέρι, ενώ ο εύζωνας κοιτάει με περιέργεια.

Η Θάλεια Φλωρά Καραβία γεννήθηκε στη Σιάτιστα της Μακεδονίας το 1871. Τριών ετών μετανάστευσε με την οικογένειά της στην Κωνσταντινούπολη όπου φοίτησε στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο. Όταν της αρνήθηκαν να σπουδάσει ζωγραφική οι υπεύθυνοι του Σχολείου των Τεχνών, μετέπειτα Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Πόλης, επειδή ήταν γυναίκα, έφυγε και σπούδασε ζωγραφική στο Μόναχο, κοντά στους Γύζη και Ιακωβίδη και αργότερα στο Παρίσι. Από το 1907 έζησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου παντρεύτηκε τον εκδότη της ελληνικής εφημερίδας »Εφημερίς». Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1939 και πέθανε στην Αθήνα το 1960.

Διάρκεια έκθεσης: 12/10-25/11/2016

Ώρες λειτουργίας έκθεσης: Δευτέρα  – Παρασκευή 08.00-14.00 & 18.00-21.00

Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.