Νέα πρόκληση για την Βιοηθική: γενετικά τροποποιημένα έμβρυα

Σύμφωνα με δημοσιεύματα που προέρχονται από το Associated Press, Ο Κινέζος Επιστήμονας Χε Τζιανκούι ανακοίνωσε ότι συνέβαλε στην γέννηση των πρώτων γενετικά τροποποιημένων ανθρώπινων νεογνών. Την ανακοίνωση έκανε ο ίδιος σε διεθνές συνέδριο γενετικής στο Χονκ – Κονγκ. Αν και προς το παρόν δεν έχει επιβεβαιωθεί το εγχείρημα από ανεξάρτητη προς αυτόν επιστημονική αρχή, και μόνη η ανακοίνωση εγείρει μείζονα ερωτηματικά στον χώρο της Βιοηθικής.

Η γενετική τροποποίηση στο επίπεδο των γαμετικών κυττάρων ή των βλαστοκυττάρων δεν επηρεάζει μόνον τον οργανισμό το οποίος πρόκειται να γεννηθεί, αλλά και όλους τους απογόνους του, μέσα από την μόνιμη αλλαγή που επιφέρει στο γονιδίωμα. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται την αυξημένη ευθύνη που φέρουν οι επιστήμονες της εφαρμοσμένης γενετικής, όπως ο Χε Τζιανκούι, πριν προχωρήσουν σε μία τέτοια ενέργεια. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στις χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής η εφαρμογή της τροποποίησης του γονιδιώματος δεν επιτρέπεται σε ανθρώπινα όντα. Πραγματοποιείται μόνον σε πειραματικό επίπεδο σε μη-ανθρώπινους οργανισμούς. Οι περισσότεροι επιστήμονες θεωρούν ότι η γνώση για μία τέτοιου είδους εφαρμογή ως τώρα είναι ανεπαρκής, για τον λόγο αυτό την κρίνουν ως πρόωρη και επικίνδυνη.

Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι σύμφωνα με την ανακοίνωση του Χε Τζανκούι η παρέμβασή του στο γονιδίωμα των δύο δίδυμων μικρών κοριτσιών που γεννήθηκαν δεν έγινε με σκοπό τη θεραπεία ή την εξάλειψη κάποιας προϋπάρχουσας γενετικής ασθένειας. Στόχος της τροποποίησης ήταν η ενίσχυση (enhancement) των ανοσοποιητικών μηχανισμών του οργανισμού τους ώστε να αναπτύξουν αντίσταση σε μια πιθανή μελλοντική μόλυνση από τον ιό HIV του AIDS.

Η γενετική παρέμβαση στα γενετικά κύτταρα πραγματοποιείται στο «περιβάλλον» της εξωσωματικής γονιμοποίησης το οποίο από μόνο του εγείρει ηθικά ερωτηματικά. Ο στόχος της ενίσχυσης  – βελτίωσης των ανθρώπινων χαρακτηριστικών σε μόνιμη γενετική βάση, σύμφωνα με πολλούς βιοηθικολόγους, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο της ευγονικής στον άνθρωπο.

Για την Ορθόδοξη Θεολογία και Εκκλησία οι εξελίξεις αυτές αποτελούν μία πρόκληση τόσο για την ανθρωπολογία της όσο και για την ηθική που απορρέει από αυτήν.

Τα ερωτηματικά που ανακύπτουν ως πρώτα θεολογικά αντανακλαστικά θα μπορούσαν να συνοψιστούν στα εξής:

1. Παρεμβαίνοντας ο άνθρωπος στα άδυτα της ίδιας του της φύσης έχει την συναίσθηση ότι χειρίζεται ένα σπουδαίο μέρος της λογικής κτίσης το οποίο έχει δημιουργήσει ο Άκτιστος Θεός κατ’ εικόνα και ομοίωσή Του;
2. Μήπως η κατάτμηση του επιστητού και η τεχνική εξειδίκευση οδηγεί τον σύγχρονο άνθρωπο να θεωρεί εντελώς μηχανιστικά και όχι ολιστικά την ίδια του την ψυχοσωματική ύπαρξη;
3. Η απόδοση συγκεκριμένων και «προγραμματισμένων» επιθυμητών χαρακτηριστικών στο ανθρώπινο DNA θα γίνεται υπό το φως της αγάπης προς τον πάσχοντα πλησίον; Ή θα μετατραπεί σε μία φίλαυτη ενίσχυση της ανθρώπινης φύσης η οποία θα εκπληρώνει καταναλωτικά και εξουσιαστικά προτάγματα δημιουργώντας ακόμη πιο προβληματικά πρόσωπα και κοινωνίες;
4. Μπορεί η γενετική τεχνολογία να βαπτισθεί μέσα στο ασκητικό και ευχαριστιακό πνεύμα της Ευαγγελικής και Πατερικής Παραδόσεως που βλέπει τον άνθρωπο στην προοπτική των εσχάτων, της αιώνιας Βασιλείας του Τριαδικού Θεού;

Από ό,τι φαίνεται οι βιοηθικές προκλήσεις δεν θα πάψουν να υπάρχουν και τα βιοηθικά αντανακλαστικά της Ορθόδοξης Εκκλησίας και της Θεολογίας της θα διεγείρονται να δώσουν απαντήσεις σε φλέγοντα ερωτήματα.

Πηγές:

Associated Press

Lifo.gr