Τελευταίες υποθήκες του γέροντος Γεωργίου Καψάνη

«Ευλογητός ο Θεός ημών πάντοτε, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν!»

Παρακαλώ το Πανάγιο Πνεύμα να με φωτίση, να σας πω αυτό που είναι το θέλημα του Θεού για την ζωή μας, για τον αγώνα μας, για την προσευχή μας, για το υπόλοιπο της ζωής μας, για την πορεία της αδελφότητός μας.

Είναι κάποιες ώρες στην ζωή μας που έχουν ιδιαίτερη σημασία. Αν όλες οι ώρες είναι σπουδαίες, γιατί πρέπει να τις αξιοποιήσουμε για την σωτηρία μας, πολλώ μάλλον οι ώρες σαν κι αυτές που η αδελφότης μας έχει να περάση αυτόν τον καιρό. Όλοι μας καταλαβαίνουμε ότι είναι κρίσιμες και ότι οι αποφάσεις μας πρέπει να είναι σύμφωνες με το άγιο θέλημα του Κυρίου.

Τον παρακαλούμε λοιπόν να μας φωτίση, εσάς μεν για να δεχθήτε ο,τι είναι για την σωτηρία σας, εμένα δε να με φωτίση να σας λέω αυτές τις ώρες ο,τι είναι για την σωτηρία μου και για την σωτηρία σας. Έτσι να επιστέψωμε την τεσσαρακονταετή διακονία μου στο μοναστήρι με λόγους πνευματικούς, λόγους ευαρέστους στον Κύριο και λόγους οι οποίοι θα στηρίξουν την αδελφότητα και τώρα και αργότερα.

Ο π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ τονίζει την μεγάλη σημασία που έχει η ενότης στο Κοινόβιο και την μεγάλη σημασία που έχει η συνεργασία. Να μη γίνουν παρατάξεις, να μη γίνη διχόνοια, να μη γίνη κομματισμός, και άλλοι να υποστηρίζουν τον ένα και άλλοι τον άλλο. Αυτό είναι ολέθριο.

Η Χάρις του Θεού εφύλαξε την αδελφότητά μας και δεν είχαμε τέτοια προβλήματα, παρ’ ότι είμαστε μία πολυμελής αδελφότης. Πιστεύω ότι σ’ αυτό βοήθησε ο Χριστός και η Παναγία και οι Προστάται της Μονής μας, γιατί είναι δυσεύρετο πράγμα να υπάρχουν αδελφότητες που είναι ενωμένες, και μάλιστα όταν είναι πολυμελείς. Γι’ αυτό ευχαριστώ τον Θεό και ελπίζω να συγχωρήση τις αμαρτίες μου, βλέποντας ότι αγωνίσθηκα στο θέμα αυτό.

Όταν πρωτοήρθαμε στο μοναστήρι, είχα μερικούς νέους που ήταν μαζί μας τότε, οι οποίοι ήθελαν να παραμερίσω τους παλαιούς πατέρες, για να πάρουν την εξουσία αυτοί και να διακριθούν αυτοί. Εγώ τους είπα, ότι η αποστολή η δική μου είναι να αναπαύσω πρώτα τα γεροντάκια, τους παλαιούς πατέρες που βρήκαμε εδώ. Αυτοί αγωνίσθηκαν. Με τους δικούς τους κόπους προχώρησαν το μοναστήρι και το κράτησαν και το παραδίδουν σ’ εμάς τώρα. Και δεν είναι σωστό, εμείς να τους εξαποστείλουμε από εδώ, για να πάρουμε την εξουσία. Βγάλτε το από το μυαλό σας αυτό.

Και φύλαξε ο Θεός και δεν το κάναμε. Και μάλιστα εγώ έκανα υπακοή στους παλαιούς πατέρες. Είχα ως τυπικό, οσάκις έβγαινα στον κόσμο για αποστολή της Μονής, να παίρνω μαζί μου και έναν από τους παλαιούς πατέρες. Συνήθως έπαιρνα τον π. Ανδρέα, ο οποίος ήταν και γραμματέας και ήξερε καλά τους κανονισμούς του Αγίου Όρους. Τον έπαιρνα μαζί μου πάντοτε, όπου πήγαινα, στα λεωφορεία, στα τρένα. Πρώτον, για να έχω ένα γέροντα κοντά μου για ασφάλεια πνευματική, και δεύτερον, για να ξέρουν οι άλλοι αδελφοί –οι 17 παλαιοί πατέρες που βρήκαμε στο μοναστήρι– που πάω και τι κάνω. Γιατί εγώ τότε ήμουν νέος και οι άνθρωποι δεν με ήξεραν για πολλά χρόνια και θα ήταν φυσικό να περιμένη κανείς ότι κάποιοι θα είχαν κάποιους λογισμούς, κάποιες απορίες του τι κάνω και του πως πολιτεύομαι. Και εγώ ήθελα να είναι αναπαυμένοι οι πατέρες, και αυτοί που έμεναν στο μοναστήρι και όσοι βγαίναμε έξω, και να ξέρουν από αυτούς και οι άλλοι την πολιτεία μας. Ευχαριστώ τον Θεό.

Θέλω να σας πω λοιπόν μερικές περιπτώσεις, που χάριν της ενότητος της αδελφότητος εμείς τα πρώτα χρόνια δεν κάναμε το θέλημά μας. Κόψαμε το θέλημά μας.

Τον π. Ανδρέα, όπου πηγαίναμε, τον περνούσαν για ηγούμενο –σεβάσμιο με άσπρα γένεια– και μένα με περνούσαν για υποτακτικό. Και όπου μας έβλεπαν, ένα γεροντάκι και ένα νεώτερο καλόγερο, έβαζαν μετάνοια στον π. Ανδρέα. Και τους έλεγε ο π. Ανδρέας: “Όχι, δεν είμαι εγώ ο ηγούμενος. Αυτός είναι ο ηγούμενος”. Και έδειχνε εμένα.

Και πρέπει να πω, ότι και οι παλαιοί πατέρες, παρά τις ανθρώπινες αδυναμίες τους, μας έδειξαν αγάπη και εξετίμησαν την στάσι μου αυτή.

Η αδελφότης που βρήκαμε ήταν εγκαταλελειμμένη πνευματικά, γιατί υπήρχαν δυσκολίες στην εκλογή των ηγουμένων κ.τ.λ., και οι πατέρες ήταν αποίμαντοι σχεδόν. Βοήθησε όμως ο Θεός και τους ένωσα, για να είναι το μοναστήρι όντως μοναστήρι, αδελφότης αγάπης. Και γι’ αυτό ευχαριστώ τον Θεό. Είχαν μεταξύ τους προβλήματα και δυσκολίες, αλλά εγώ έβαλα ως σκοπό να τους ενώσω. Τους είπα τότε: “Πατέρες, εγώ θα σας ενώσω. Αυτό που θα κάνω είναι εις βάρος μου προσωπικά από άποψι κοσμική, αλλά κατά Θεόν απαραίτητο. Θα σας ενώσω, και εσείς θα πάρετε περισσότερη δύναμι, ενωμένοι που θα είστε, και θα μπορήτε να με κάνετε ο,τι θέλετε. Αλλά εγώ θα κάνω το θέλημα του Θεού. Ας μειωθή η δική μου δύναμις στην αδελφότητα, προκειμένου η αδελφότης να είναι ενωμένη και αγαπημένη”. Και σ’ αυτό, δόξα τω Θεώ, πήγαμε καλά. Μέχρι την τελευταία στιγμή, τα γεροντάκια που απέθνησκαν, έφευγαν ευχαριστημένα από αυτή την ζωή. Και ο τελευταίος που εκοιμήθη, ο π. Νικόλαος, και αυτός έφυγε αναπαυμένος.

Είχα πει λοιπόν τότε στους νέους πατέρες, που ζητούσαν να πάρουν κάποια προνόμια εν σχέσει προς τους παλαιούς: “Εγώ, πατέρες, έχω σκοπό να αναπαύσω πρώτα τους παλαιούς και μετά εσάς, διότι οι παλαιοί αγωνίσθηκαν τόσα χρόνια. Μη μου ζητάτε λοιπόν να παραμερίσω τους παλαιούς, για να πάρετε εσείς την εξουσία στα χέρια σας. Δεν είναι κατά Θεόν αυτό”. Και αυτό φαίνεται το ήθελε ο Θεός. Και ο Θεός ευλόγησε την αδελφότητά μας, και τα αποτελέσματα τα βλέπετε σήμερα.

Αυτή η ενότης επιθυμώ και παρακαλώ τον άγιον Θεόν να διατηρηθή και μετά την έξοδόν μου εκ του κόσμου τούτου η και όσο θα ζω εγώ αλλά δεν θα είμαι ηγούμενος, διότι πρώτα απ’ αυτήν εξαρτάται η σωτηρία μας. Εάν έχωμε την αγάπη μεταξύ μας, θα σωθούμε. Εάν δεν έχωμε την αγάπη μεταξύ μας, δεν θα σωθούμε. Άρα πρέπει να πάψουμε να βλέπουμε ο ένας τον άλλον ανταγωνιστικά, επειδή έχουμε κάποια προηγούμενα. Μας έφταιξε σε κάτι ένας αδελφός, και εμείς το κρατάμε αυτό. Δεν είναι κατά Θεόν αυτό. Πρέπει να είμεθα συγχωρητικοί προς τους αδελφούς και να κατανοούμε τους λόγους για τους οποίους κάποιος αδελφός η κάποιοι αδελφοί φέρονται λίγο διαφορετικά απ’ ο,τι ο Γέροντας.

Εγώ σας αγαπώ όλους και θέλω όλοι να αναπαυθήτε. Αλλά για να αναπαυθούμε όλοι, πρέπει να έχωμε και ταπείνωσι. Χωρίς την αγία ταπείνωσι του Χριστού, δεν μπορεί να υπάρχη ούτε ανάπαυσις ούτε ενότης ούτε συνεργασία. Πόθος μου λοιπόν είναι η αδελφότης να μείνη ενωμένη. Οι παλαιοί και οι νεώτεροι μοναχοί να συνεργάζωνται, να δοξάζεται ο Θεός και η Εκκλησία μας και ο Μοναχισμός, τα οποία είναι θεμελιώδη για την ζωή μας πράγματα.

Αυτά βέβαια ίσως θεωρητικά φαίνονται εύκολα. Όταν όμως στην πράξι συγκρουσθή το θέλημά μας με το πνεύμα της ενότητος, τότε θα φανούν οι υποτακτικοί, οι οποίοι πραγματικά έχουν ενστερνισθή το πνεύμα της αγάπης, της ενότητος και της συνεργασίας.

Οι αδελφοί που διακρίνουν ότι υπάρχουν κάποια παράπονα εναντίον τους, δικαίως η αδίκως, καλά είναι να μη περιμένουν από τους αδελφούς που έχουν τα παράπονα να τους πλησιάσουν και να τους τα πουν, διότι ίσως λόγω αδυναμίας δεν μπορούν να το κάνουν. Αλλά πρέπει οι ίδιοι να πλησιάσουν τους αδελφούς και να τους πουν: “Αδελφέ, μήπως σε έχω λυπήσει σε κάτι και δεν το ξέρω; Να σου βάλω μια μετάνοια, να με συγχωρήσης”. Έτσι οι αδελφοί αυτοί, που έχουν πρόβλημα αποδοχής απ’ όλη την αδελφότητα η από μερικούς εκ της αδελφότητος, θα μπορούν και αυτοί να ειρηνεύουν και να ειρηνεύη και η αδελφότης.

Έλεγε ο άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης μία ωραία συμβουλή για τα αντρόγυνα που αγωνίζονται για την τελειότητα. «Να λέη ο σύζυγος στην σύζυγο: “Εγώ έχω τα εξής ελαττώματα. Μήπως βλέπεις ότι έχω και κάτι άλλο και δεν το έχω δει;”. Μετά από λίγο να λέη η σύζυγος στον σύζυγο: “Εγώ έχω τα εξής ελαττώματα. Μήπως έχω και άλλα και δεν τα ξέρω; Να μου το πης”».

Λοιπόν, εμείς πρέπει να δίνουμε την ευκαιρία στους άλλους που φέρονται απέναντί μας με κάποια ψυχρότητα η με κάποια αμφισβήτησι, να εκδηλώνουν τα παράπονά τους και να τους αναπαύωμε τον λογισμό. Είδατε τι λέγει στην ευχή της θείας Μεταλήψεως; «Πρώτον καταλάγηθι τοις σε λυπούσι». Όχι καταλάγηθι με εκείνον που εσύ ελύπησες. Αυτό είναι αυτονόητο. Αλλά με εκείνους που σε λύπησαν. Ενώ δηλαδή ο άλλος δεν φταίει, του ρίχνεις ευθύνη ότι φταίει. Είναι και αυτός ένας αγώνας, πατέρες, και μία οδός αγιότητος. Γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία να βάζουμε μετάνοια, ακόμη και όταν η συνείδησίς μας μας λέη ότι δεν έχουμε πέσει έξω σε τίποτε, ότι δεν έχουμε στενοχωρήσει τους αδελφούς. Αλλά εμείς, δια παν ενδεχόμενον, για να είμαστε τελείως εντάξει, πάντοτε ζητάμε από όλους συγχώρησι, και έτσι τους έχουμε όλους αναπαυμένους και ειρηνικούς.

Ο Μητροπολίτης Κίτρους Αγαθόνικος, που είναι άγιος Ιεράρχης, κάποια φορά που πέρασα από την Μητρόπολί του για να τον δω, μου είπε: “Γέροντα, ξέρεις τι θα πη, όταν ο Αρχιερεύς πάει να κοιμηθή το βράδυ, να νιώθη ότι όλοι οι άνθρωποι, όλοι οι Χριστιανοί της Επαρχίας του είναι αναπαυμένοι μαζί του;”. Πράγματι, μεγάλη υπόθεσις αυτό. Και συμβαίνει και στους ηγουμένους αυτό. Ο ηγούμενος να νιώθη, ότι όλοι οι πατέρες την ημέρα που πέρασε είναι αναπαυμένοι μαζί του. Θυμούμαι μερικές φορές, ότι δεν μπορούσα να κοιμηθώ όλη την νύχτα από την στενοχώρια μου, γιατί κάποιοι πατέρες δεν είχαν αναπαυθή μαζί μου. Και εγώ δεν μπορούσα να ησυχάσω από την στενοχώρια.

Λοιπόν, πατέρες, αυτό να το επιδιώξουμε. Είναι ωραίο αγώνισμα. Να έχωμε πάντοτε μία ανησυχία. Μήπως δεν έχουμε αναπαύσει τους αδελφούς; Άσχετα αν φταίνε αυτοί η φταίμε εμείς. Μπορεί να φταίνε αυτοί. Αλλά εμείς, πως θα βρούμε τον τρόπο να τους αναπαύσουμε κι αυτούς. Αυτό είναι αγιότης.

Τώρα θα ήθελα να σας πω και άλλα, αλλά αισθάνομαι κόπωσι και δεν μπορώ να πω περισσότερα. Απλώς, ανακεφαλαιώνοντας αυτά που είπε ο π. Σωφρόνιος, τονίζω και εγώ την σημασία της ενότητος και της συνεργασίας που πρέπει να έχη η αδελφότης. Επιγραμματικά θα πω το εξής: Μία αδελφότης ενωμένη μοιάζει με τον Παράδεισο. Μία αδελφότης διχασμένη μοιάζει με την Κόλασι. Γι’ αυτό, πατέρες, ας αγωνισθούμε να κρατήσωμε την ενότητα.

Εγώ με την Χάρι του Θεού, καίτοι αμαρτωλός και ανάξιος, σας παραδίδω την αδελφότητα ενωμένη. Κρατήστε την. Εάν υπάρξουν διασπαστικές τάσεις στο μοναστήρι, την ευθύνη θα την έχετε εσείς, διότι εγώ δεν σας παρέδωσα αδελφότητα διεσπασμένη. Σας παρέδωσα και σας παραδίδω αδελφότητα ενωμένη και επιθυμώ και παρακαλώ και προσεύχομαι και σας δίδω συμβουλή να αγωνισθήτε πάσει θυσία να κρατήσετε την αδελφότητα ενωμένη. Κέντρο να είναι ο Χριστός και ο ηγούμενος να διοική και να προσπαθή να αναπαύη τους αδελφούς και όλη η αδελφότης να ζη με τον Χριστόν και δια τον Χριστόν και εν τω Χριστώ. Μακάρι να είναι ευάρεστα αυτά που σας λέγω στον άγιον Θεόν. Ζητώ να τα προσέξετε, να τα τηρήσετε.

Επιθυμώ αυτά να είναι οι τελευταίες μου υποθήκες, που σας αφήνω, και παρακαλώ να εύχεστε και σεις για την σωτηρία μου.

Εγώ δεν έχω παράπονα από την αδελφότητά μας. Είστε ευσεβείς μοναχοί. Αγαπάτε τον Θεόν. Αλλά φοβούμαι μήπως ο διάβολος μας ενσπείρει ζιζάνια, διότι λέγει και το άγιο Ευαγγέλιο, ότι έρχεται ο εχθρός της σωτηρίας μας και σπέρνει ζιζάνια. Το φοβούμαι αυτό, ιδίως όταν δεν θα υπάρχω εγώ. Αλλά πάλι ελπίζω ότι η Παναγία μας και οι άγιοι Προστάται της Μονής μας θα βοηθήσουν να κρατήσωμε αυτό το πολύτιμο δώρο, που λέγεται ενότης. «Την ενότητα της Πίστεως και την κοινωνία του Αγίου Πνεύματος», που ευχόμεθα στην Θεία Λειτουργία.

* * *

«Ο καιρούς και χρόνους εν τη ιδία εξουσία θέμενος» φιλάνθρωπος Κύριος και Θεός μας ώρισε και τον χρόνον της ζωής των ανθρώπων και την πορείαν της ζωής των και την πορείαν εκ της παρούσης ζωής προς την αιώνιον ζωήν. «Ίνα μη το κακόν αθάνατον γένηται», ο Κύριος ευδόκησε να έχη την ζωή μας στα όρια εκείνα που χρειάζονται για την σωτηρία μας, έστω και αν είναι πικρός ο χωρισμός των ανθρώπων, και των συγγενών ακόμη, για ένα άνθρωπο ο οποίος φεύγει για την άλλη ζωή.

Ευχαριστώ τον Κύριο για όλα τα δώρα Του. Γιατί μου χάρισε την ζωή. Γιατί ευλόγησε την ζωή μου παρά τις αμαρτίες μου και τις ατέλειές μου. Τον ευχαριστώ για σας, που είστε δώρα του Θεού στην ζωή μου. Ευγνωμονώ τον Θεό για όλα αυτά.

Η αλήθεια είναι ότι η Χάρις του Θεού μας έχει συνδέσει πνευματικά για την αιωνιότητα και τέτοιους δεσμούς δεν είναι εύκολο ούτε ο χρόνος να τους διαλύση ούτε η ματαιότης του κόσμου. Γι’ αυτό ευχαριστούμε τον Κύριο. Και εγώ τον ευχαριστώ για σας, γιατί χωρίς εσάς δεν γινόταν τίποτε. Σας παρακαλώ να αγαπάτε την αδελφότητά μας, όπως την αγαπούσατε, και να κάνετε ο,τι μπορείτε χάριν της ειρήνης και της ενότητος και της αγάπης

Εγώ προ 40 ετών, όταν εξελέγην Καθηγούμενος, πήρα το μπαστούνι αυτό (το ηγουμενικό) από την εικόνα του αγίου Νικολάου στο Καθολικό, διότι, μέχρι την εκλογή του νέου ηγουμένου και την ενθρόνισί του, εκεί περιμένει το μπαστούνι αυτό. Αυτό το μπαστούνι είναι απλό, αλλά το κράτησαν άγιοι άνθρωποι, ο παπα-Αθανάσιος, ο παπα-Βησσαρίων και άλλοι. Μακαρίζω την μνήμη τους και τους παρακαλώ να βοηθήσουν και εμένα ώστε η έξοδός μου εκ του κόσμου να γίνη εν ειρήνη Χριστού.

Και τώρα σας παραδίδω όλους στην αγάπη του Χριστού και στο πλούσιον έλεός Του. Συγχωρήστε με, πατέρες, για τα λάθη μου και για τις αδυναμίες μου.

Σας αγαπώ όλους. Προσπάθησα να μη στενοχωρήσω τους πατέρες, όσο μπορούσα. Δεν ξέρω, αν τα κατάφερα. Και τώρα χωρίζομαι ειρηνικά από σας, με καλές αναμνήσεις και με την ευλογία του Θεού.

Σας εύχομαι ο Θεός να σας σκεπάζη, να σας στηρίζη, να σας αγιάζη και να σας κρατήση μέχρι τέλους της ζωής σας πιστούς και αγαθούς δούλους Του. Να μείνετε δούλοι του Βασιλέως Χριστού, του Κυρίου και Θεού μας, και μέχρι τελευταίας σας πνοής να είστε αφωσιωμένοι στα μοναχικά σας καθήκοντα.

Ο Θεός να σας ευλογή. Ο Θεός να σας στηρίζη. Ο Θεός να σας σκεπάζη. Ο Θεός να σας αναδείξη αγίους και ευάρεστον ζωήν έχοντας απέναντί Του. Ο Θεός να σας σκεπάζη μέχρι τέλους της ζωής σας.

Εύχεσθε και για μένα, γιατί μπαίνω τώρα σε μία περίοδο δυσκολιών σωματικών, οι οποίες συνεπάγονται και ψυχολογικές ταλαιπωρίες, αλλά ελπίζω στο έλεος του Θεού και στην καλή μας Παναγία. Πιστεύω ότι η Κυρία Θεοτόκος όλους μας, και εσάς και εμένα, μας σκεπάζει, μας ευλογεί, μας έχει παιδιά της, μας αγαπά και θέλει να την ευαρεστήσωμε. Πιαστήτε από τον μανδύα της Παναγίας και μη χωριστήτε ποτέ από την μητέρα μας, την Κυρία Θεοτόκο, γιατί αυτή είναι εγγύησις της σωτηρίας μας. Και αμαρτωλοί να είμαστε, και ανάξιοι να είμαστε, η Παναγία θα μας βοηθήση να σωθούμε, εφ’ όσον όμως και εμείς έχουμε φιλότιμο και αγωνιζόμαστε.

Ευλογημένη η αφιέρωσίς σας. Ευλογημένος ο πόνος και ο κόπος σας για το μοναστήρι. Ελπίζω να πάνε όλα καλά. Μη στενοχωρείσθε υπερβαλλόντως. Ξέρω ότι αγαπάτε τον Γέροντά σας. Μία ζωή ζήσαμε μαζί. Δεν είναι λίγα 40 χρόνια η 30 η 20. Πιστεύω όμως ότι ο Θεός δεν θα μας αφήση. Πιστεύω και ελπίζω στην Χάρι και την ευλογία της Παναγίας μας.

Η Παναγία να μας οικονομήση όλους και να μας αξιώση να έχουμε καλή αντάμωσι στον Παράδεισο.

«Δι’ ευχών των αγίων Πατέρων ημών, Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός ημών, ελέησον ημάς».

«Διαφυλάξαι Κύριος ο Θεός πάντας υμάς!».