Η γέννηση του Μωυσή
4 Σεπτεμβρίου 2020Η μεγαλύτερη θρησκευτική προσωπικότητα της Παλαιάς Διαθήκης αναμφίβολα είναι ο Μωυσής. Η αρχαία και η νεότερη ισραηλιτική παράδοση θεωρεί τον Μωυσή ως το πρόσωπο που έδωσε την καταλυτική μορφή τόσο στα θεμέλια του ισραηλιτικού έθνους, όσο και στη διαμόρφωση της αρχικής μορφής της ισραηλιτικής θρησκείας, της οποία θεωρείται από το σύνολο της παραδόσεως και της σύγχρονης επιστημονικής έρευνας ως ο ιδρυτής της.
Για κανένα άλλο πρόσωπο της ιστορίας του Ισραήλ δεν έχουν γραφτεί τόσα πολλά όσο για τον Μωυσή. Στα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης υπάρχουν αρκετές διηγήσεις έτσι ώστε να γνωρίζουμε λεπτομερώς διάφορες πτυχές από το βίο του Μωυσή. Εδώ θα ασχοληθούμε με τη διήγηση που αναφέρεται στη γέννησή του όπως αυτή μας την διηγείται το Εξόδου 2, 1- 10.
Αλλαγή στην πολιτική σκηνή της Αιγύπτου
Σύμφωνα με τους πρώτους επτά στίχους της Εξόδου εκεί απαριθμούνται τα ονόματα εκείνων που εισήλθαν στην Αίγυπτο με τον Ιακώβ, συνδέοντας έτσι το περιεχόμενο του βιβλίου με το περιεχόμενο της Γένεσης που προηγήθηκε (Εξ. 1, 1 – 5). Η οικογένεια του Ιακώβ που είχε εγκατασταθεί στην Αίγυπτο αυξήθηκε κατά θαυμαστό τρόπο με αποτέλεσμα αυτό το γεγονός να ανησυχήσει τους Αιγυπτίους που τους καταπίεζαν και με διαταγή του Φαραώ σκότωναν τα άρρενα τέκνα (Εξ. 1, 16).
Το σκηνικό μάλιστα στην αντιμετώπιση των ισραηλιτών από τους Αιγυπτίους αλλάζει καθοριστικά όταν, όπως μαρτυρεί η διήγηση, στο θρόνο ανέβηκε ένας Φαραώ οποίος δεν γνώριζε τον Ιωσήφ και είπε στο λαό του «Βλέπετε ότι αυτοί οι Ισραηλίτες είναι λαός πολυάριθμος και ισχυρότερος από εμάς. Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο για να μην πολλαπλασιάζονται συνέχεια. Γιατί αν γίνει κανένας πόλεμος, τότε αυτοί θα ενωθούν με τους εχθρούς μας, θα μας πολεμήσουν και θα φύγουν από τη χώρα» (Εξ. 1, 9 – 10). Το όνομα αυτού του βασιλιά δεν αναφέρεται στο κείμενο με τους ερευνητές να έχουν εκφράσει κατά καιρούς διάφορες απόψεις[1]. Άλλοι συγκλίνουν προς το πρόσωπο του Άμωση Α΄, άλλοι αναφέρουν τον Σέτι Α΄ (1309 – 1290 π.Χ.) ενώ αρκετοί είναι αυτοί που στο πρόσωπο αυτού του βασιλιά βλέπουν τον Ραμσή Β΄[2].
Τόσο βάναυση ήταν η αντιμετώπιση του Φαραώ που διέταξε ως μια μορφή εξόντωσης να είναι η καταναγκαστική εργασία[3]. Με τον τρόπο αυτό έχτισαν γι’ αυτόν τις πόλεις Πιθώμ και Ραμεσσή, που χρησίμευαν για την αποθήκη εφοδίων. Και αυτό όμως το μέτρο αποδείχτηκε λίγο στη ραγδαία πληθυσμιακή αύξηση των ισραηλιτών, με αποτέλεσμα ο Φαραώ να δώσει στις μαίες που ξεγεννούσαν τις Εβραίες να θανατώνουν κάθε αρσενικό τέκνο, αφήνοντας έτσι να ζήσουν μόνο τα κορίτσια. Η μαίες όμως, έχοντας φόβο Θεού όπως συγκεκριμένα αναφέρει το κείμενο (Εξ. 1, 17) δεν έκαναν πράξη τη διαταγή αυτή του βασιλιά, αφήνοντας τα παιδιά να ζήσουν. Όταν μάλιστα κλήθηκαν σε απολογία είπαν σε αυτόν πως οι Εβραίες δεν είναι σαν τις γυναίκες των Αιγυπτίων και εξαιτίας της καλής τους κράσης γεννούν μόνες, πριν φτάσουν οι μαίες.
Γέννηση, διάσωση και ανατροφή του Μωυσή
Αυτή ήταν η πολιτική κατάσταση στην Αίγυπτο την περίοδο που γεννήθηκε ο Μωυσής. Σύμφωνα με τη διήγηση οι γονείς του ήταν ισραηλίτες, και ανήκαν στη φυλή Λευί. Η μητέρα του Μωυσή αμέσως μετά τη γέννηση του τον έκρυψε για τρεις μήνες καθώς διέκρινε την ομορφιά του[4] και δεν θέλησε να το ρίξει στο Νείλο όπως είχε διατάξει ο Φαραώ να γίνεται με κάθε αρσενικό τέκνο των Εβραίων (Εξ, 1, 22). Ο φόβος όμως υπερίσχυσε του μητρικού ενστίκτου και η μητέρα πήρε την απόφαση να τον ρίξει στο ποτάμι, καθώς αδυνατούσε να τον κρύβει άλλο. Τότε πήρε ένα καλάθι από πάπυρο τον άλειψε με πίσσα, έβαλε μέσα τον νεογέννητο Μωυσή και τον άφησε στην όχθη του ποταμού (Εξ. 2, 3). Μάλιστα έβαλε και την αδελφή του[5] να παρακολουθήσει την εξέλιξη αυτής της δύσκολης αποχώρησης του παιδιού από τη μητέρα του (Εξ, 2,4).
Το παιδί όμως βρέθηκε από τη κόρη του Φαραώ μια ημέρα κατά την οποία αυτή πήγε για να λουστεί στο Νείλο. Κάποια στιγμή βλέποντα το καλάθι εκεί όπου το είχε τοποθετήσει η μητέρα του, δηλαδή ανάμεσα στις καλαμιές του όχθου. Τότε έστειλε μια υπηρέτριά της να φέρει το καλάθι έτσι ώστε να δει τι είχε μέσα. Τότε αντίκρυσε το βρέφος το οποίο έκλαιγε. Το λυπήθηκε και το πήρε μαζί της ενώ αναγνώρισε πως αυτό ήταν εβραϊκής καταγωγής (Εξ. 2, 5).
Η αδελφή του Μωυσή, βλέποντας την εξέλιξη, πλησίασε τη κόρη του Φαραώ και της πρότεινε να της βρει μια γυναίκα από τις Εβραίες έτσι ώστε να θηλάσει το μωρό. Η ανταπόκριση της κόρης του Φαραώ ήταν θετική και έτσι η μεγάλη αδελφή του Μωυσή πήγε και ενημέρωσε την μητέρα τους, η οποία θα βρισκόταν και πάλι με το παιδί. «Θήλασε το για μένα κι εγώ θα σου δίνω την αμοιβή σου» της είπε η κόρη του Φαραώ, μη γνωρίζοντας πως επρόκειτο για την αληθινή του μητέρα (Εξ. 2, 8 – 11).
Όταν το παιδί μεγάλωσε τον έφερε στη κόρη του Φαραώ η οποία τον υιοθέτησε και του έδωσε το όνομα Μωυσής, το οποίο σημαίνει ο «συρθείς», αυτό δηλαδή που ανασύρθηκε από τα νερά, σε ανάμνηση της διάσωσής του (Εξ. 2, 10).
Αν και ο Μωυσής ανατράφηκε στο αιγυπτιακό παλάτι, ανακάλυψε την καταγωγή του και φάνηκε πιστός στο λαό του γεγονός που μαρτυρεί η καθοριστική του συμβολή στη διαμόρφωση της εθνικής και της θρησκευτικής πορείας του αρχαίου Ισραήλ.
