«Αξιόλογον»

Ο εθνικός μας ύμνος αποτελεί, κατά γενική ομολογία, ένα ωραιότατο και συγχρόνως απόλυτα ισορροπημένο μίγμα μεταξύ υψηλού ποιητικού λόγου και υπέροχης μελωδικής γραμμής, στην οποία συνυπάρχουν το δέος μπροστά στην μορφή της ελευθερίας («σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού»), η οδύνη ενώπιον των οστών της θυσίας («τα κόκκαλα των Ελλήνων τα ιερά») και η βεβαιότητα του ερχομού της λευτεριάς («χαίρε ω χαίρε λευτεριά»).

Πίσω από την ιστορία της καθιερώσως του εθνικού μας ύμνου κρύβεται μία ολίγον πικρή λεπτομέρεια, η οποία όμως είναι αποκαλυπτική των συνεπειών της διχόνοιας μας αλλά και ενδεικτική της μοίρας μας, όπως διεγράφη ήδη με τον ερχομό των Βαυαρών. Μία μοίρα πολιτικής εξάρτησης, υποτέλειας στα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων, αλλά και διαμόρφωσης ψυχολογίας ενός νεοραγιαδισμού, που οδήγησε σε θλιβερό σύμπλεγμα κατωτερότητας απέναντι σε ό,τι ερχόταν από την Εσπερία.

Όταν ο Νικόλαος Μάντζαρος απέστειλε στον βασιλέα Όθωνα την μελοποίηση των δύο πρώτων στροφών του «Ύμνου εις την Ελευθερία» του Διονυσίου Σολωμού, ο βασιλιάς απέστειλε στους κορυφαίους μουσικούς του Μονάχου να αξιολογήσουν τον ύμνο. Η απάντηση ήρθε μονολεκτική:

«Αξιόλογον»

Η κρίση αυτή οδήγησε στην απόφαση να καθιερωθεί ο ελληνικός εθνικός ύμνος.

Ίσως και να μεμψιμοιρώ, νομίζω όμως πως την κάθε ελληνική καρδιά αυτή η διαδικασία της αφήνει μία πικρία:

Ακόμη και ο εθνικός μας ύμνος, το σύμβολο αυτό των αγώνων και των οραμάτων του λαού μας, έπρεπε να πάρει την βαυαρική-ευρωπαϊκή σφραγίδα ώστε και σε αυτό να πληρούμε κάποια συγκεκριμένα… διεθνή στάνταρ.

Η ιστορία στάθηκε πολλές φορές απέναντί μας γενναιόδωρη, στην περίπτωση όμως της διακυβερνήσεως μας αμέσως μετά την απελευθέρωση δεν μας έδωσε δεύτερη ευκαιρία: Ο θάνατος του κυβερνήτη Καποδίστρια σήμανε το οριστικό τέλος στις ελπίδες μας να αποκτήσουμε ηγεσία με ελληνική συνείδηση, αυτοπεποίθηση, επίγνωση βέβαια της κατάστασης μας αλλά και εμπιστοσύνη στις δικές μας δυνάμεις για να κερδίσουμε ξανά τη θέση μας στην παγκόσμια ιστορία ως ένα ελεύθερο έθνος.

Κανείς δεν ξέρει τι θα είχε συμβεί εάν δεν είχε δολοφονηθεί ο Κυβερνήτης. Νομίζω πάντως πως ο εθνικός μας ύμνος δεν θα είχε οδεύσει προς την Δύση για έγκριση. Ίσως όμως και πάλι, αξιολογημένος από ελληνική επιτροπή,  να είχε γίνει και αυτός αιτία συγκρούσεων και διχασμού. Ποιος ξέρει; Το βέβαιον είναι πως η νοοτροπία αυτή απλώθηκε στο χρόνο και έφτασε μέχρι τις μέρες μας. Τότε ανίκανοι να κυβερνηθούμε μόνοι μας, ζητήσαμε βασιλέα.

Σήμερα, ίδια νοοτροπία παρουσιάζεται σε διάφορους χώρους της δημόσιας ζωής, όπως για παράδειγμα στην δημόσια διοίκηση, όπου με διακομματική συναίνεση, ευρωπαίοι επίτροποι έχουν εγκατασταθεί στα υπουργεία, ελέγχοντας και ρυθμίζοντας. Ίδια νοοτροπία ακόμη και στην ελληνική διαιτησία που καλεί τον ευρωπαίο ειδήμονα αρχιδιαιτητή να επιβλέψει ορισμούς διαιτητών των ελληνικών αγώνων ποδοσφαίρου και να εγγυηθεί την έντιμη διεξαγωγή τους. Και αυτή η πρόσκληση δεν ενοχλεί κανέναν, αντίθετα, είναι από τα ελάχιστα θέματα που οι Έλληνες ομονόησαν,  αν και ήδη άρχισαν πάλι οι διχογνωμίες.

Την ώρα που ο εξ ανατολών γείτονας φαντασιώνεται ανασύσταση μιας αυτοκρατορίας, εμείς φαντασιωνόμαστε την ασφάλεια που δίδουν οι υψηλοί προστάτες μας. Ίσως τελικά οι δικές μας φαντασιώσεις να είναι πιο ρεαλιστικές. Αυτός ο ρεαλισμός αμβλύνει βέβαια τον πόνο μιας ταπεινωτικής κηδεμονίας αφού το επιβάλουν οι ισορροπίες. Η ταπείνωση αυτή όμως, όσο και αν φαίνεται να συνηθίζεται ως επαναλαμβανόμενη, θα απωθείται διαρκώς και θα αφήνει ολοένα και περισσότερο το αποτύπωμα της πάνω στην βαθύτερη ψυχή μας. Δεν θα το βλέπουμε, θα υφιστάμεθα όμως διαρκώς μια ανεξήγητη οργή, πού, καθώς δεν θα τολμήσουμε ή απλώς θα βαρεθούμε να ανιχνεύσουμε, θα εκτονώνεται εντός των συνόρων σε γραφικές και αποκαρδιωτικές διαδηλώσεις, πίσω από αφελή και απαρχαιωμένα συνθήματα ολοκληρωτισμών όλων των αποχρώσεων.

Όλοι εναντίον όλων, ένοχοι εναντίον ενόχων, φρονιμότατοι όταν καταφθάσουν οι υποδείξεις, που πάντα τυγχάνουν συμμορφώσεως. Μέχρι να νιώσουμε πως κυβερνόμεθα από χείρα στιβαρή, προερχόμενη από τη σάρκα μας και από την ψυχή μας, ειλικρινώς και γνησίως υπήκοη της λαϊκής βούλησης.

Άμποτε!