Το πνεύμα της 28ης Οκτωβρίου 1940 στην εποχή μας

20 Οκτωβρίου 2020

Για τον ελληνικό, όπως και για άλλους λαούς, το αντιστασιακό πνεύμα παρουσιάζεται και αναπτύσσεται ως χρέος προς το παρελθόν και ως συνέχεια της ιστορικής παραδόσεως. Υπό την έννοια αυτή, η 28η Οκτωβρίου του 1940, όπως το 1204 και το 1453 στα βυζαντινά χρόνια, το 1821 στην νεότερη εποχή και το 1912-1913 στις αρχές του 20ου αι., είναι ορόσημα που εκφράζουν την έναρξη και την συνέχεια της αντίστασης του Νέου Ελληνισμού.

Εξ αυτού του λόγου είναι σωστή η επισήμανση του γνωστού συγχρόνου ιστορικού Ν. Σβορώνου ότι «ο αντιστασιακός χαρακτήρας διέπει ολόκληρη τη νεοελληνική ιστορία» (Επισκόπηση της Νεοελληνικής ιστορίας, Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1999, σ. 12).

 Έχει πολλές φορές λεχθεί ότι το πνεύμα της 28ης Οκτωβρίου του 1940 είναι αντιστασιακό τόσο στην ιταλική εισβολή, όσο και στην διάδοχη αυτής γερμανική κατοχή. Είναι πνεύμα που ανθίσταται στην επιβολή της ανελευθερίας εκ μέρους των δυνάμεων του Άξονος και που υπερασπίζεται την εθνική ανεξαρτησία.

Το ερώτημα που αφορά την εποχή μας είναι αν ακόμα και σήμερα, δηλαδή στην εποχή της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και της καταναλωτικής συνειδήσεως, της πολιτικής συγχύσεως και της ανιστορικότητας, αλλά και της οικονομικής κατοχής της χώρας μας από το Δ.Ν.Τ., είναι αναγκαία η ανάπτυξη ενός αντιστασιακού πνεύματος.

Είναι σαφές ότι σήμερα έχει δημιουργηθεί ένας νέος τύπος ιμπεριαλισμού κυρίως στις αδύναμες πολιτικά και οικονομικά αλλά και πολιτιστικά κοινωνίες. Κατά την θεώρηση αυτή, ο σημερινός ιδιάζων ιμπεριαλισμός δεν έχει στρατιωτικό περιεχόμενο, όπως στο παρελθόν, αλλά είναι ένας ιμπεριαλισμός πρώτα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και έπειτα της καταναλωτικής κοινωνίας. Εδώ θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι η παγκοσμιοποιημένη οικονομία δεν οδηγεί μόνον σε νέες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες (του τύπου ‹‹οι φτωχοί φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι››), αλλά απειλεί σε μεγάλο βαθμό τις ιδιαιτερότητες επί μέρους λαών και ανθρώπων. Οπωσδήποτε η διαμορφωθείσα παγκοσμιοποιημένη κοινωνία εμπεριέχει μία ασάφεια όσον αφορά τις αιτίες, τους στόχους και εν γένει το νόημα της συγκροτήσεώς της. Πρόκειται δηλαδή για μία ισοπεδωτική κοσμοαντίληψη της οποίας πάντως τα κύρια χαρακτηριστικά (εθνολογικά, οικονομικά, κοινωνικά, ψυχολογικά, ατομικά κ. α.) δεν έχουν ακόμη αναλυθεί και ερμηνευθεί ικανοποιητικά.

Εξ άλλου, στο πλαίσιο της λεγομένης μετανεωτερικότητας προβάλλεται η καταναλωτική και όχι η ιστορική συνείδηση. Κατά την αντίληψη αυτή, ο άνθρωπος ζει αποκλειστικά και μόνον για το παρόν, αφού το μέλλον είναι αβέβαιο και το παρελθόν ανύπαρκτο. Επομένως δεν αναζητεί ο άνθρωπος κάποιο νόημα ζωής, αλλά αρκείται σε μία καταναλωτική συμπεριφορά, η οποία μάλιστα, εάν δεν είναι και πολύ προκλητική, δεν είναι και πολύ ενοχλητική. Σ’ αυτήν την θεώρηση, η οποία υιοθετείται εν γένει στην εξαμερικανισμένη Δύση, η ιστορική συνείδηση δεν έχει κανένα ουσιαστικό ρόλο, αφού ενδιαφέρει περισσότερο η καταναλωτική συμπεριφορά της απρόσωπης μάζας και όχι η διατήρηση της ιστορικής μνήμης του συγκεκριμένου εθνικού στοιχείου.

Το αντιστασιακό πνεύμα της 28ης Οκτωβρίου του 1940 είναι οδοδείκτης και στην εποχή μας, με την διαφορά είναι ότι η σύγχρονη αντίσταση δεν μπορεί να είναι ένοπλη, αλλά κυρίως πολιτιστική και ψυχολογική.

Κατ’ αρχάς, η σημερινή αντίσταση θα πρέπει να συσχετισθεί με την διατήρηση της ιστορικής μνήμης, η οποία θα οδηγήσει φυσικά στην διατήρηση της ιστορικής ταυτότητας. Είναι γνωστό ότι στους καιρούς μας επιχειρείται μία συστηματική διαστρέβλωση των ιστορικών γεγονότων και του ρόλου πολλών από τις προσωπικότητες της ιστορίας μας.

Περαιτέρω, η σημερινή αντίσταση είναι και ατομική, καθ’ όσον ο καθένας πρέπει να πει το μεγάλο «όχι» στα βιβλία που δεν αντέχουν σε καμιά κριτική, στην μουσική που στερείται αρμονίας, στην «κοινωνία του χάους», στον μηδενισμό όχι μόνον ως μεταφυσική τοποθέτηση αλλά και ως εθνική-πολιτική-κοινωνική συμπεριφορά, στον ολοκληρωτικό έλεγχο εκ μέρους της εξουσίας ακόμα και των ελαχίστων λεπτομερειών της ζωής των πολιτών και βεβαίως στον ρόλο των Μ.Μ.Ε. ως οργάνων της εξουσίας.

Τέλος, η αντίσταση σήμερα είναι και συλλογική, καθ’ ον βαθμό αφορά την διοικητική διαίρεση της Ελλάδας σε μεγάλες διοικητικές περιφέρειες, γεγονός που θα οδηγήσει σταδιακά στην λήθη της τοπικής ιστορίας και στην απώλεια της ξεχωριστής ταυτότητας εκάστης περιοχής, και ασφαλώς την οικονομική κατοχή της χώρας μας από το Δ.Ν.Τ.

Σε τελική ανάλυση, η σύγχρονη αντίσταση τίθεται εναντίον ενός ιδιάζοντος εκφασισμού της πολιτικής, κοινωνικής και της οικονομικής ζωής της ελληνικής (και όχι μόνον αυτής) κοινωνίας.

Είναι ευνόητο ότι το αντιστασιακό πνεύμα του Νέου Ελληνισμού και της 28ης Οκτωβρίου θα πρέπει να εκδηλωθεί και σήμερα, αλλά με ένα χαρακτήρα πολιτιστικό-ψυχολογικό. Άλλωστε σε κάθε τυραννική συμπεριφορά, και πολύ περισσότερο όταν αυτή παρουσιάζεται με ένα δήθεν δημοκρατικό ένδυμα, η αντίσταση είναι υποχρέωση και όχι δικαίωμα.

Παρ. Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Χριστιανική»