Η χρήση αγιογραφικών κειμένων στις ιερές ακολουθίες

Είναι γεγονός πλέον, ότι βρισκόμαστε σε μια «άνοιξη» εκδοτική, όσον αφορά την παραγωγή λειτουργικών ακολουθιών παλαιών, νέων, νεοφανών αγίων της καθ’ ημάς Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αναφερόμαστε στο κείμενο το ποιητικό αφ’ ενός, και αφ’ ετέρου στην μελοποίηση αυτών.

Παρακολουθώντας κανείς την ιστορική εξέλιξη της λειτουργικής μας παράδοσης, ανά τους αιώνες, διαπιστώνει την διαρκή εξέλιξη του τυπικού των ιερών ακολουθιών. Η Εκκλησία η ίδια, σεβόμενη πάντα την παρακαταθήκη που κληρονόμησε από τους Αγίους Πατέρες, προσαρμόζεται λειτουργικά στις ανάγκες της.

Το έτος 1912 το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκδίδει την διορθωμένη (α’ έκδ. 1904) κριτική έκδοση της Καινής Διαθήκης. Η έκδοση αυτή βασίστηκε εν πολλοίς σε χειρόγραφα της Καινής Διαθήκης τα οποία ήταν σε λειτουργική χρήση, ανά τους αιώνες. Την ίδια έκδοση ακολουθεί μέχρι σήμερα η Εκκλησία μας.

Ακολουθούμε όμως σήμερα την έκδοση του 1912;

Η χρήση της τεχνολογίας στις μέρες μας σαφώς και έχει επίδραση στην λειτουργική μας πράξη. Όλη η Εκκλησία αγκαλιάζει τα χρήσιμα και καλά μέσα τα οποία βελτιώνουν την καθημερινότητά της. Υπάρχουν σήμερα εκδοτικοί οίκοι, οι οποίοι εκδίδουν ακολουθίες αγίων, παλαιών ή νεότερων Αγίων∙ ακόμη, δημιουργοί εφαρμογών για κινητά τηλέφωνα – δημιουργοί ιστοσελίδων, οι οποίοι δημοσιεύουν λειτουργικά κείμενα. Στους ανωτέρω φιλακόλουθους να προσθέσουμε και τους δημιουργούς – μελοποιούς των ακολουθιών της Εκκλησίας. Ειδικά οι τελευταίοι, ιεροψάλτες όντες συνήθως, έχουν κάνει εξαιρετικές δουλειές, σε πολλές περιπτώσεις, στην «άνοιξη» των εκδόσεων των ιερών ακολουθιών.

Η ταχύτητα της τεχνολογίας σήμερα συνεργεί μεν στην έκδοση των ιερών ακολουθιών, πλην όμως ελλοχεύει και ένας άγνωστος σε πολλούς κίνδυνος: το να μην χρησιμοποιούμε το εγκεκριμένο κείμενο της Καινής Διαθήκης (1912), αλλά και της Παλαιάς Διαθήκης (Ο’). Αυτό συμβαίνει είτε από άγνοια των γραφόντων, είτε από βιασύνη καμιά φορά. Στο διαδίκτυο σήμερα, εάν πληκτρολογήσουμε στην «αναζήτηση», μια αγιογραφική φράση, θα εμφανιστούν πολλά αποτελέσματα με τη φράση που ψάχνουμε: πχ. ένα ψαλμικό στίχο, για να το χρησιμοποιήσουμε σε Αντίφωνο της Θείας Λειτουργίας του ιερού Χρυσοστόμου. Συμβαίνει πολλές φορές να βλέπουμε διαφορές στον στίχο πχ. των Ψαλμών που βρήκαμε στο διαδίκτυο, με αυτόν τον οποίο παραθέτουν τα λειτουργικά βιβλία, τα οποία χρησιμοποιούμε στο ιερό αναλόγιο. Διαφορές επίσης βρίσκουμε και σε «Προφητείες» στους εσπερινούς, διαφορές και σε «Αποστόλους». Αυτό συμβαίνει καθώς οι πολλές εκδόσεις του κειμένου της Αγίας Γραφής λαμβάνουν υπ’ όψην τους διαφορετικές οικογένειες χειρογράφων ή υπάρχει άλλη στοχοθεσία του εκδότη.

Συμπερασματικά, για να μην διαιωνίζουμε το κακό, με τις λάθος αντιγραφές των αγιογραφικών κειμένων, θα συνιστούσαμε σε όσους εκδίδουν ιερές ακολουθίες: να ανατρέχουν σε εκδεδομένα, για λειτουργική χρήση, βιβλία για την ορθότητα των αγιογραφικών κειμένων, να συμβουλεύονται τα ίδια τα επίσημα κείμενα της Αγίας Γραφής, να παρακολουθούν τις διορθώσεις τις οποίες συνιστά η Ιερά Σύνοδος στις κατά τόπους Εκκλησίες.