Όσιος Παΐσιος: Ο καλός λογισμός έχει μέσα αγάπη, αφοπλίζει τον άλλον και τον κάνει να σου φερθεί καλά!

Όσιος Παΐσιος (1924-1994).

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Γέροντα, ποια είναι τα χαρακτηριστικά τού αδύνατου λογισμού;
– Τι εννοείς; Πρώτη φορά το ακούω αυτό.

Είχατε πει, το να βάλη κανείς αριστερό λογισμό, να παρεξήγηση μια συμπεριφορά…
– Και το είπα αδύνατο λογισμό αυτό;

Θυμήθηκα εκείνον που ήθελε να μείνη κοντά σας ως υποτακτικός και του είπατε: «Δεν σε κρατώ, γιατί έχεις αδύνατο λογισμό».
– Όχι, δεν το είπα έτσι. «Δεν σε παίρνω, του είπα, για υποτακτικό, γιατί δεν έχεις υγεία πνευματική». «Τι θα πη υγεία πνευματική;», με ρωτάει. «Δεν έχεις καλούς λογισμούς, του λέω. Σαν άνθρωπος θα έχω τα κουσούρια μου, και σαν καλόγερος τόσα χρόνια θα έχω και μερικές αρετές. Αν δεν έχης καλό λογισμό, θα βλάπτεσαι και από τα κουσούρια μου και από τις αρετές μου». Για ένα μικρό παιδί μπορεί να πη κανείς ότι έχει αδύνατο λογισμό, γιατί είναι ακόμη ανώριμο, όχι όμως για έναν μεγάλο.

Όλοι οι μεγάλοι, Γέροντα, είναι ώριμοι;
– Μερικοί από το κεφάλι τους δεν ωριμάζουν. Άλλο, αν δεν τους κόβη. Όταν κάποιος δεν κινήται απλά, ο λογισμός του πηγαίνει στο κακό και όλα τα παίρνει στραβά. Αυτός δεν έχει υγεία πνευματική και δεν βοηθιέται ούτε από το καλό· βασανίζεται και με το καλό.

Αν δούμε, Γέροντα, μια αταξία, συμφέρει να ψάξουμε να βρούμε ποιος την έκανε;
– Ψάξε πρώτα να δης μήπως την έκανες εσύ. Αυτό είναι πιο καλό!

Όταν όμως, Γέροντα, μου δίνουν αφορμές οι άλλοι;
-Εσύ πόσες αφορμές έδωσες; Αν το σκεφθής αυτό, θα καταλάβης ότι κάνεις λάθος αντιμετωπίζοντας έτσι τα πράγματα.

Και όταν λέμε: «Αυτό μάλλον θα το έκανε η τάδε αδελφή», είναι και αυτό αριστερός λογισμός;
– Είσαι σίγουρη πως το έκανε αυτή η αδελφή;

Όχι, αλλά επειδή και άλλη φορά έκανε κάτι ανάλογο.
– Πάλι αριστερός λογισμός είναι, αφού δεν είσαι σίγουρη. Ύστερα, ακόμη και αν το έκανε αυτή η αδελφή, ποιος ξέρει πώς και γιατί το έκανε.

Όταν όμως, Γέροντα, βλέπω λ.χ. ότι μια αδελφή έχει κάποιο πάθος;
– Γερόντισσα είσαι; Η Γερόντισσα φέρει ευθύνη, γι’ αυτό πρέπει να εξετάζη τα πάθη σας. Εσείς όμως γιατί να εξετάζετε τα πάθη της άλλης; Ακόμη δεν έχετε μάθει να κάνετε δουλειά στον εαυτό σας. Αν θέλετε να κάνετε δουλειά στον εαυτό σας, να μην εξετάζετε τι κάνουν οι άλλοι γύρω σας, άλλα να φέρνετε καλούς λογισμούς και για τα καλά και για τα άσχημα που βλέπετε στους άλλους. Άσχετα με τι σκοπό κάνει κάτι ο άλλος, εσείς βάλτε έναν καλό λογισμό. Ο καλός λογισμός έχει μέσα αγάπη, αφοπλίζει τον άλλον και τον κάνει να σου φερθή καλά. Θυμάστε εκείνες τις καλόγριες πού πέρασαν τον ληστή για αββά; Όταν αποκαλύφθηκε, νόμιζαν ότι κάνει τον δια Χριστόν σαλό και παριστάνει τον ληστή και άλλο τόσο τον είχαν σε ευλάβεια. Τελικά έσωσαν και αυτόν και τους συντρόφους του*.

* Ανάμεσα στις διηγήσεις για τους μοναχούς των πρώτων χρόνων αναφέρεται και τό εξής περιστατικό: Ένας αρχιληστής, για να μπόρεση να ληστέψη ένα καλά οχυρωμένο γυναικείο μοναστήρι, μεταμφιέσθηκε σε μοναχό και ζήτησε κατάλυμα για την νύχτα. Η ηγουμένη και όλες οι αδελφές τον δέχτηκαν σαν μεγάλο αββά, με πολύ σεβασμό.

Συγκεντρώθηκαν όλες οι μοναχές, για να πάρουν την ευχή του, του έπλυναν τα πόδια και πήραν ευλογία το απόπλυμα. Μια παράλυτη αδελφή, που νίφτηκε με αυτό με πίστη, θεραπεύτηκε και πήγε προς έκπληξη όλων να πάρη κι εκείνη την ευχή του. Ο αρχιληστής βλέποντας το θαύμα αλλοιώθηκε εσωτερικά, μετάνοιωσε, πέταξε το σπαθί που είχε κρυμμένο κάτω από το ράσο του και μετά από λίγο καιρό και αυτός και οι σύντροφοι του έγιναν μοναχοί και έζησαν με ακρίβεια την μοναχική ζωή. (Βλ. Δ. Τσάμη, Μητερικόν, τόμος Γ’, Θεσσαλονίκη 1992, σ. 18-24).

Απόσπασμα από το βιβλίο, Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, «Λόγοι Γ’, Πνευματικός αγώνας», έκδοση Ιερού Ησυχαστηρίου «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης.