Τι μας φέρνει σε εγκατάλειψη Θεού;

Άγιος Δωρόθεος. Τοιχογραφία λιτής ναού Αγίου Νικολάου, Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου. Έργο Γαλατσιάνων αγιογράφων 1802.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Αν είχαμε στο νου μας, αδελφοί, τα λόγια των αγίων πατέρων, αν τα μελετούσαμε παντοτινά, δύσκολα θ’ αμαρτάναμε, δύσκολα θα παραμελούσαμε τους εαυτούς μας.

Αν π.χ., όπως είπαν εκείνοι, δεν καταφρονούσαμε όσα μας φαίνονται μικρά και τιποτένια, δεν θα πέφταμε στα μεγάλα και βαριά.

Όλοι ξέρετε πόσο μεγάλο αμάρτημα είναι να κρίνουμε τον πλησίον.

Τι βαρύτερο υπάρχει απ’ αυτό;

Τι άλλο μισεί και αποστρέφεται τόσο ο Θεός;

Όπως είπαν και οι πατέρες δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από την κατάκριση.

Και όμως, σ’ ένα τέτοιο μεγάλο κακό φτάνει κανείς από μερικές ασήμαντες απροσεξίες.

Αν δεχθείς μια μικρή υποψία για τον πλησίον, αν πεις, «Τι είναι ν’ ακούσω τι λέει αυτός ο αδελφός; Τι είναι να πω κι εγώ ένα λόγο; Τι είναι αν δω τι πάει να κάνει αυτός ο αδελφός ή εκείνος ο ξένος;, τότε ο νους αρχίζει ν’ αφήνει τις δικές του αμαρτίες και ν’ ασχολείται συνεχώς με τους άλλους.

Από κει φτάνει κανείς στην κατάκριση, στην καταλαλιά και στην εξουδένωση.

Κι έπειτα πέφτει σ’ εκείνα που κατακρίνει.

Τίποτα δεν απογυμνώνει τόσο τον άνθρωπο και δεν τον φέρνει σε εγκατάλειψη θεού, όσο η καταλαλιά, η κατάκριση και η εξουδένωση του πλησίον.

Γιατί άλλο είναι καταλαλιά, άλλο κατάκριση και άλλο εξουδένωση.

Καταλαλιά είναι το να πεις για κάποιον: «Είπε ψέματα’ ή ‘οργίστηκε’ ή ‘έπεσε σε πορνεία’ κ.λπ.

Ήδη μ’ αυτόν τον τρόπο καταλάλησες, δηλαδή λάλησες σε βάρος του άλλου, φανέρωσες με εμπάθεια το αμάρτημά του.

Κατάκριση είναι να πεις: «Ο τάδε είναι ψεύτης», «είναι οργίλος», «είναι πόρνος».

Έτσι κατέκρινες ολόκληρη τη ζωή του. Αυτό είναι βαρύτερο αμάρτημα. Γιατί άλλο είναι να πεις, «οργίστηκε», και άλλο να πεις, «είναι οργίλος», και να βγάλεις έτσι συμπέρασμα, καθώς είπα, για τη ζωή του ολόκληρη.

Και είναι τόσο βαρειά η κατάκριση, περισσότερο από κάθε αμαρτία, ώστε κι ο ίδιος ο Χριστός έφτασε να πει: «Υποκριτή! Βγάλε πρώτα το δοκάρι από το δικό σου μάτι, και τότε θα δεις καθαρά και θα μπορέσεις να βγάλεις το σκουπιδάκι από το μάτι του αδελφού σου» (Ματθ. 7:5).

Παρομοίασε έτσι την αμαρτία του πλησίον με αγκίδα, ενώ τη δική σου κατάκριση με δοκάρι.

Τόσο βαρειά είναι η κατάκριση.

Απόσπασμα από τον λόγο του Αββά Δωροθέου, «Περί του μην κρίνειν τον πλησίον», όπως περιέχεται σε μετάφραση στη Σειρά Φυλλαδίων, «Φωνή των πατέρων» των εκδόσεων της Ιεράς Μονής Παρακλήτου, αριθμός 1, που τιτλοφορείται «Μην κατακρίνεις».