Αμμάς Θεοδώρα: Τα χαρακτηριστικά του καλού δασκάλου και περί αρετών

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

4. Έλεγε πάλι η ίδια αμμάς [Γερόντισσα] Θεοδώρα· «Κάποτε ένας άνθρωπος έβριζε έναν ευσεβή. Τότε ο ευσεβής του λέγει:
– Θα μπορούσα κι εγώ να σου πω όμοια με όσα μου λες εσύ, αλλά ο νόµος του Θεού,
που σέβομαι μου κλείνει το στόμα.

Έλεγε και κάτι άλλο· Ένας χριστιανός συνοµιλώντας με έναν Μανιχαίο για το σώμα του ανθρώπου είπε τα εξής: «Κανε το σώμα να κατευθύνεται από τον νόμο του Θεού, και τότε θα δεις το σώµα να υπακούει σ’ αυτόν που το έπλασε».

5. Είπε πάλι η ίδια· ότι «Ο διδάσκαλος οφείλει να είναι άσχετος από τη φιλαρχία και αποξενωμένος από την κενοδοξία, μακριά από την υπερηφάνια, χωρίς να ξεγελιέται από την κολακεία, χωρίς να τυφλώνεται από τα δώρα, ούτε να νικιέται από τη λαιµαργία, ούτε να υποτάσσεται στην οργή· αλλά πρέπει να είναι μακρόθυµος, επιεικής, ταπεινόφρων όσο μπορεί περισσότερο, παραδεκτός από τους άλλους και υπομονητικός, προνοητικός και να αγαπά τις ψυχές των άλλων ανθρώπων».

6. Έλεγε πάλι η ίδια· «Ούτε η άσκηση, ούτε η αγρυπνία, ούτε κανένα άλλο πνευματικό αγώνισµα μας σώζει, παρά μόνον η αληθινή ταπεινοφροσύνη».

Και έλεγε, ότι ήταν κάποιος αναχωρητής που έδιωχνε τους δαίμονες και για να μάθει τους ρωτούσε·
– Με ποια δύναμη ποιας αρετής απομακρύνεσθε από τους ανθρώπους; Με τη νηστεία;
Και οι δαίμονες έλεγαν· Εµείς ούτε τρώμε ούτε πίνομε.
– Με την νηστεία;
Και ο δαίμονες έλεγαν· Εμείς ούτε τρώμε ούτε πίνομε.
– Με την αγρυπνία;
Και εκείνοι απαντούσαν· Εμείς δεν κοιμόμαστε καθόλου.

Και πάλι τους ρωτούσε·
– Μήπως φεύγετε από τους ανθρώπους όταν γίνονται αναχωρητές;
Εκείνοι απαντούσαν· Εμείς στις ερήμους ζούμε.
– Τότε λοιπόν με ποια αρετή των ανθρώπων απομακρύνεσθε απ’ αυτούς; ρωτούσε ο μοναχός.
Και έλεγαν οι δαίμονες· τίποτε δεν µας διώχνει, παρά µόνον η ταπεινοφροσύνη.

Βλέπεις έλεγε η Θεοδώρα, ότι η ταπεινοφροσύνη είναι αυτή που νικά τους δαίµονες.

Από το βιβλίο του Δημητρίου Τσάμη, «Μητερικόν», μέρος α’, των εκδόσεων της Αδελφότητας η «Αγία Μακρίνα», Θεσσαλονίκη 1990.