Η θεία Πρόνοια και όχι τα άστρα ή ο τροχός της Τύχης ορίζουν την μοίρα του ανθρώπου!

Άγιος Μάξιμος ο Γραικός (1470 – 1556).

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Αγίου Μαξίμου του Γραικού, Λόγος ιζ΄
«Περὶ τοῦ ὅτι ἡ θεία Πρόνοια καὶ ὄχι τὰ ἄστρα ἢ ὁ τροχὸς τῆς Τύχης ὁρίζουν τὴν μοίρα τοῦ ἀνθρώπο»

Ἀφοῦ διάβασα πολλὰ καὶ διάφορα βιβλία –τόσο χριστιανικά, ὅσο καὶ θύραθεν σοφῶν– καὶ ἔλαβα ἀπὸ ἐκεῖ ἀρκετὸ ψυχικὸ ὄφελος, τὸ σημαντικότερο εἶναι ὅτι διδάχθηκα πώς, ὅσες ἀρετὲς διαθέτουμε ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι, κάθε ἀρχὴ καὶ κάθε ἐξουσία ποὺ ἔχουμε, δότης καὶ ρυθμιστὴς εἶναι ὁ Κύριος καὶ Δημιουργὸς τῶν πάντων. Αὐτὸ κατανόησα: «Πᾶσα δόσις ἀγαθὴ καὶ πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθὲν ἐστι καταβαῖνον ἀπὸ τοῦ πατρὸς τῶν φώτων».

Ἄλλο εἶναι ἡ «δόσις ἀγαθὴ» καὶ ἄλλο τὸ «δώρημα τέλειον».

Ἡ «δόσις ἀγαθὴ» εἶναι οἱ ἀρετὲς τῆς ψυχῆς, ὅπως ὁ νοῦς, ἡ ἀνδρεία, ἡ δικαιοσύνη, ἡ σωφροσύνη, ἡ πραότητα καὶ ἡ ταπεινοφροσύνη καθὼς καὶ ὅσα ἀγαθὰ μᾶς δίδει ἡ ὑψίστη ἀγαθοσύνη τοῦ Θεοῦ, τὰ ὁποία εἶναι απαραίτητα, γιὰ νὰ ζοῦμε καὶ μάλιστα γιὰ νὰ ζοῦμε καλά.

Τὸ «δώρημα τέλειον» πάλι εἶναι αὐτό, τὸ ὁποῖο δίδεται ἄνωθεν ἄφθονα στοὺς τελείους· τὰ διάφορα χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ τελειοποιεῖ, ἰσχυροποιεῖ καὶ διατηρεῖ μέχρι τέλους τὰ προαναφερθέντα φυσικὰ ἀγαθά της ψυχῆς.

Ἡ βασιλεία καὶ ἡ ἱερωσύνη, ποὺ κοσμοῦνται καὶ περιφράσσονται μὲ τὴν ὁμολογία τῆς εὐσεβοῦς ὀρθοδόξου πίστεως, εἶναι δύο μέγιστα, ἄριστα καὶ τελειότατα ἀγαθὰ ποὺ δίδονται στοὺς εὐσεβεῖς ἄνωθεν ἐξαιτίας τῆς θείας φιλανθρωπίας καὶ ἀγαθοσύνης.

Ἡ ἱερωσύνη, γιὰ νὰ ἐξαγιάζονται καὶ νὰ φωτίζονται οἱ πιστοὶ ἄνθρωποι ὥστε νὰ ἀποκτοῦν τὴν θεοφίλητη σωτηρία καὶ νὰ σώζονται μέσῳ τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀγάπης πρὸς τὸν Ὕψιστο, ἐκτελώντας ἐπιμελῶς τὶς θεῖες ἐντολές· καὶ ἡ βασιλεία, γιὰ νὰ περιφρουροῦνται καὶ νὰ ζοῦν φυλασσόμενοι καὶ ἀσφαλεῖς, χωρὶς τὸν φόβο εἰσβολῶν ἀπὸ ἀλλοεθνεῖς, μὲ ὀρθοδόξους βασιλεῖς ποὺ μάχονται πάντα ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν, διασφαλίζοντας στοὺς ὑπηκόους τους ἥσυχη καὶ ἀτάραχη ζωή.

Ἀφοῦ εἶναι ὄντως ἔτσι, ὅπως ὁμολογοῦν ὅλοι οἱ ὀρθόδοξοι καὶ θεόπνευστοι πατέρες καὶ διδάσκαλοι, τότε ἂς σιωπήσουν οἱ ἀμαθεῖς καὶ ἂς μὴν ἐκστομίζουν ἐναντίον μας βλασφημίες οἱ ὁμοφρονοῦντες τῶν Γερμανῶν ποὺ τηροῦν χαλδαιϊκὲς καὶ αἰγυπτιακὲς παραδόσεις καὶ λένε καὶ κηρύττουν ὅτι ἡ Τύχη διὰ τοῦ κύκλου τῆς κινήσεως τῶν ἄστρων ἄλλους ἀνεβάζει σὲ διαφόρους βαθμοὺς τῆς ἐξουσίας καὶ ἀρχῆς, ἐνῶ ἄλλους κατεβάζει ἀπὸ ἐκεῖ καὶ παραδίδει σὲ μεγάλες κακοπάθειες καὶ ἀτιμώσεις.

Ἂς διδαχθοῦν μαζὶ μὲ τὸν θεόπνευστο προφήτη καὶ βασιλέα Δαυὶδ νὰ λέγουν: «Εἶπα τοῖς παρανομοῦσιν· μὴ παρανομεῖτε, καὶ τοῖς ἁμαρτάνουσιν· μὴ ὑψοῦτε κέρας … ὅτι ὁ Θεὸς κριτὴς ἐστιν, τοῦτον ταπεινοῖ καὶ τοῦτον ὑψοῖ».

Ἡ δικαία καὶ ὀρθὴ φρόνηση καὶ διδασκαλία ἔχει ὡς ἑξῆς: Ὁ ἴδιος ὁ δίκαιος Κριτής, ὁ ὁποῖος προνοεῖ καὶ προγνωρίζει τί χρειάζονται ὅλα τὰ δημιουργήματά Του, ἄλλον μὲν ὑψώνει ἄλλον δὲ ταπεινώνει διὰ τῶν ἀνεξιχνιάστων βουλῶν Του, ποὺ μόνος Αὐτὸς γνωρίζει, ὄχι ἡ μυθικὴ Τύχη, οὔτε ὁ ζωδιακὸς κύκλος ἢ ἡ ἐμφάνιση τῶν ἄστρων καὶ τῶν πλανητῶν.

Σὲ ἄλλο χωρίο ὁ ἴδιος ὁ θεόπνευστος βασιλεὺς θεολογεῖ ἀκόμη σαφέστερα λέγοντας: «Τὶς ὡς Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν ὁ ἐν ὑψηλοῖς κατοικῶν καὶ τὰ ταπεινὰ ἐφορῶν ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ἐν τῇ γῇ; Ὁ ἐγείρων ἀπὸ γῆς πτωχὸν καὶ ἀπὸ κοπρίας ἀνυψῶν πένητα».

Γιατί; «Τοῦ καθίσαι αὐτὸν μετὰ ἀρχόντων, μετὰ ἀρχόντων λαοῦ αὐτοῦ».

Ἂς ἀκούσουμε προσεκτικὰ καὶ τὴν μακαρία προφήτιδα Ἄννα καὶ ἂς ἐντυπώσουμε αὐθεντικῶς στὸν νοῦ μας τὴν ἄμωμη καὶ θεόπνευστη φρόνησή της μιλώντας μὲ σαφήνεια καὶ σφραγίζοντας τὰ φλύαρα στόματα τῶν Γερμανῶν ποὺ ἀκολουθοῦν τὸ λατινικὸ δόγμα καὶ προσπαθοῦν νὰ διοχετεύσουν τὴν πλάνη τους στὴν σκέψη τῶν ὀρθοδόξων. Ἂς ἀκούσουμε προσεκτικὰ τί λέγει αὐτὴ ἡ μακαρία προφήτιδα, ἡ ὁποία φωτίσθηκε ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ δὲν μιλᾶ σὰν τοὺς Χαλδαίους ποὺ συσκοτίσθηκαν καὶ ἐξαπατήθηκαν ἀπὸ τὸ δαιμονικὸ πνεῦμα. «Μὴ καυχᾶσθε καὶ μὴ λαλεῖτε ὑψηλὰ, μὴ ἐξελθάτω μεγαλορρημοσύνη…».

Προσθέτει δέ: «Κύριος θανατοῖ καὶ ζωογονεῖ, κατάγει εἰς ᾅδου καὶ ἀνάγει· Κύριος πτωχίζει καὶ πλουτίζει, ταπεινοῖ καὶ ἀνυψοῖ· ἀνιστᾷ ἀπὸ γῆς πένητα καὶ ἀπὸ κοπρίας ἐγείρει πτωχόν». Γιατί; «Καθίσαι μετὰ δυναστῶν λαῶν καὶ θρόνον δόξης κατακληρονομῶν αὐτοῖς».

Βλέπετε νὰ ὑπάρχει σὲ αὐτὰ τὰ σεβαστὰ λόγια κάτι σχετικὸ περὶ Τύχης ἢ τροχοῦ ποὺ διὰ τῆς κινήσεως τῶν ἄστρων καὶ τῶν πλανητῶν ἀνυψώνει ἢ κατακρημνίζει; Τί ἔχουν νὰ ποῦν τώρα, ὅσοι ἰσχυρίζονται ὅτι ἡ κίνηση τῶν ἄστρων γίνεται αἰτία πλούτου, δόξας ἢ ἡγεμονικοῦ ἀξιώματος γιὰ ὁρισμένους καὶ πενίας, αἴσχους ἢ ἀκραίας ἀτιμώσεως γιὰ ὁρισμένους ἄλλους; Ἄρα, ὄχι ἀπὸ τὰ ἄστρα, τὸν ζωδιακὸ κύκλο ἢ τοὺς πλανῆτες, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Δημιουργὸ «ἀπὸ τοῦ πατρὸς τῶν φώτων» κατεβαίνει «πᾶσα δόσις ἀγαθὴ καὶ πᾶν δώρημα τέλειον» σὲ ὅσους εἶναι ἄξιοι αὐτοῦ τοῦ δωρήματος καὶ αὐτῆς τῆς Χάριτος.

Γιὰ αὐτὸ θὰ βροῦμε ἀρκετὲς ἀποδείξεις, ἂν μὲ εὐπρέπεια καὶ φιλαλήθεια ἐρευνήσουμε στὴν Παλαιὰ καὶ τὴν Καινὴ Διαθήκη. Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη θὰ βροῦμε τὴν διήγηση περὶ τοῦ ἐκ τῆς θείας Προνοίας συμβάντος στὸν Σαοὺλ καὶ τὸν Δαυίδ, τοὺς πρώτους βασιλεῖς τοῦ Ἰσραήλ. Θὰ δοῦμε ὅτι ὁ Σαοὺλ ἀναζητώντας τὶς χαμένες ὄνους δὲν ὁδηγήθηκε στὸν προφήτη Σαμουὴλ ἀπὸ τὴν Τύχη ἢ τὸν τροχό, ὅπως ἰσχυρίζονται ψευδῶς οἱ ἀστρολόγοι, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Δημιουργὸ τῶν πάντων, ὁ ὁποῖος εἶχε διατάξει ἐκ τῶν προτέρων τὸν προφήτη νὰ τὸν χρίσει βασιλέα τῶν Ἰσραηλιτῶν.

Ἐπιπλέον ὅταν αὐτός, ἀφοῦ ἔλαβε τὸ χρίσμα, ἐξαφανίσθηκε, ὁ Κύριος ἀποκάλυψε στὸν Σαμουὴλ ποῦ κρύβεται. Ἀλλὰ ὁ Κύριος θύμωσε ἐξαιτίας τῆς ἀνόητης ἀνυπακοῆς του, ὅταν ἀπείθησε δύο καὶ τρεῖς φορές, καὶ διέταξε τὸν Σαμουὴλ νὰ πάει στὴν Βηθλεὲμ στὸν Ἰεσσαὶ καὶ νὰ χρίσει βασιλέα τὸν γιό του. Ὅταν ὅμως ὁ προφήτης θέλησε νὰ χρίσει τὸν Ἐλιάβ, πρωτότοκο υἱὸ τοῦ Ἰεσσαί, ποὺ ὑπερεῖχε ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀδελφούς του καὶ στὴν ὀμορφιὰ καὶ στὴν ἡλικία τοῦ σώματος, ὁ Κύριος τὸν ἀπέτρεψε ἀποκαλύπτοντας στὸν προφήτη ὅτι δὲν εἶχε ἐπιλέξει γιὰ βασιλέα, κανέναν ἀπὸ τοὺς ἑπτὰ ἀδελφοὺς. Τότε κλήθηκε ἀπὸ τὴν φύλαξη τῶν προβάτων ὁ μικρότερος ἀδελφός τους Δαυίδ, τὸν ὁποῖον ὁ προφήτης ἔχρισε ἀμέσως κατὰ τὸ ρῆμα τοῦ Κυρίου: «Ἀνάστα καὶ χρῖσον τὸν Δαυὶδ, ὅτι οὗτος ἀγαθὸς ἐστιν».

Διαπιστώσαμε λοιπὸν ὅτι διὰ τῆς θείας Βουλήσεως καὶ Προνοίας –καὶ ὄχι διὰ τοῦ τροχοῦ τῆς Τύχης, ὅπως ἰσχυρίζονται οἱ μύθοι– ἀνέρχονται οἱ ἄνθρωποι σὲ ὑψηλοὺς θρόνους καὶ κατέρχονται ἀπὸ αὐτούς. Ἔτσι συνέβη στὸν Σαοὺλ καὶ τὸν Δαυίδ. Ἂς σταθοῦμε καὶ σὲ ἄλλες παρεμβάσεις τῆς θείας Προνοίας ἀναφορικὰ μὲ τοὺς βασιλεῖς τῆς Σαμαρείας. Ὅταν ὁ Σολομώντας ἐξόργισε τὸν Δημιουργὸ καὶ Κύριο τῶν πάντων, προσκυνώντας καὶ θυσιάζοντας στὴν Ἀστάρτη, τὴν θεὰ τῆς Σιδῶνος, τὸν Χαμώς, τὸν θεὸ τοῦ Μωάβ, καὶ τοὺς ἄλλους θεοὺς τῶν συζύγων του, ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ τότε προφήτης Ἀχιά, κατὰ θεία ἐντολὴ παρέδωσε τὶς δέκα φυλὲς τοῦ Ἰσραὴλ στὸν Ἱεροβοάμ, τὸν δοῦλο τοῦ Σολομώντα, ὁρίζοντάς τον βασιλέα τους. Αὐτὸ συνέβη κατὰ θεία ἐντολὴ καὶ ὄχι διὰ τοῦ τροχοῦ τῆς Τύχης. Ὅταν ὅμως ὁ Ἱεροβοὰμ ἀνόμησε καὶ ἁμάρτησε ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ὁ Βαασά, υἱὸς τοῦ Ἀχιά, κατέλαβε τὸ βασίλειο τῆς Σαμαρείας, ἀφοῦ θανάτωσε τὸν βασιλέα Ναβάτ, γιὸ τοῦ Ἱεροβοάμ, καὶ ἐξολόθρευσε ὅλο τὸν οἶκο του προκαλώντας τὴν ὀργὴ τοῦ Θεοῦ.

Συνεχίζεται

Απόσπασμα από το βιβλίο, Ἁγίου Μαξίμου Γραικοῦ, Λόγοι, τ. Β ́, έκδοση Ἱερὰς Μεγίστης Μονὴς Βατοπαιδίου, Ἅγιον Ὄρος 2011.