Πορεία προς την Βηθλεέμ με τρεις στάσεις: Στάση πρώτη

Βρισκόμαστε ήδη στις παραμονές της μεγάλης εορτής των Χρι­στου­γέννων και υ­πάρ­χει έντονη προ­σμονή για τον ερχομό του Λυτρωτή, η οποία βρίσκει τους αν­θρώ­πους σε ζωηρή κινητικότητα. Βέβαια φέτος εξαιτίας της πανδημίας, όλοι αισθάνονται μουδιασμένοι. Ωστόσο, η γιορτινή ατμόσφαιρα παρά τίς δυσκολίες και τους περιορισμούς, είναι πλέον ευδιάκριτη. ΄Αλ­λοι αγοράζουν δώρα, είδη ένδυσης και υπόδησης κα­θώς και προμήθειες για το πλούσιο γιορ­τινό τρα­πέ­ζι. ΄Αλλοι σκέ­πτο­νται το δρόμο της φυγής σε κάποιο μα­κρι­νό ταξίδι. ΄Αλ­­λοι προ­­σμέ­νουν τη γιορτή ανάμεσα στη νο­σταλ­­γία των παι­δι­κών χρόνων και τη σκλη­­ρότητα της σύγχρονης καθη­με­ρινότητας. ΄Αλ­λοι προσπαθούν να κα­λύ­­­ψουν ανάγκες των εμπε­ρί­στα­των συ­νανθρώπων τους,  α­σκού­μενοι στο άθλη­μα της αγάπης.΄Αλλοι στολίζουν και φωταγωγούν πλατείες, δρόμους, σπίτια και αγορές.  ΄Αλ­λοι τέλος σπεύ­δουν στους να­­ούς και τις ιερές ακο­λου­­θίες, έστω και ε­θιμικά, για τη με­γά­λη συ­νά­ντη­­ση. Ορισμένοι προσπαθούν να προλάβουν όλα αυτά και χάνονται στις βιοτικές μέριμνες.

Στη σύγχρονη εποχή για τους πολλούς η έλευση του Λυ­τρω­τή συνδέ­ε­ται με κάποιο α­κα­­­­θόριστο ε­ξωτερικό γε­γο­νός. Περιορίζεται απλώς στην προσμονή, την προσδοκία. Συχνά, δεν υποψιαζόμαστε ότι ο Θεός Λόγος, που γεν­­­νήθηκε μια φορά από την Παρθένο Μαρία, μπορεί να γεννιέται κάθε μέρα στις ψυχές των αν­θρώ­πων και μάλιστα σύμφωνα με τη θέλησή τους και την πνευματική τους κα­τά­στα­ση. Δε γίνεται αντιληπτό ότι, ο Λυ­τρω­τής μπορεί να τις επισκέ­πτε­ται δια­κρι­τι­κά και κα­τά το μέτρο της δε­κτι­κότητάς τους. Και οι άνθρωποι με την εκούσια συγκα­τά­νευση στη θεία επίσκεψη έχουν τη δυνα­τό­τητα να αλλοι­ώνονται  εσωτερικά και να κα­θίστανται μέτο­χοι της θείας ζωής.

Σε αυτό ακριβώς αποβλέπει η εκ­­κλησιαστική παράδοση, που για σαράντα περίπου ημέρες μας προε­τοι­μά­ζει πνευματικά και μας εισάγει κλιμα­κω­τά στο προε­όρτιο κλί­μα της πορείας προς τη Βηθλεέμ. Με το εορτο­λόγιο, τους ύμνους της θείας λατρείας, τα ιερά μυστήρια, τα μυσταγωγικά βιβλικά κεί­μενα και τη νηστεία μας ταξιδεύει στην τρο­χιά του μεγάλου Αστέρα. ΄Ηδηάρχισαν να ψάλ­­λο­νται οι κα­ταβασίες, «Χριστός γεν­νά­ται δο­ξά­σατε, Χριστός εξ ουρανών απαντή­σα­τε..», ενώ πα­ράλ­λη­λα α­κού­με το κο­ντάκιο, «Η Παρθένος σή­μερον τον προ­αιώ­νιονΛό­γον, εν σπηλαίω έρχεται…». Αλ­λά και από την εορτή του α­γίου Νι­­κολάου μετά τα Δοξα­στικά του εσπε­­ρι­νού και του όρθρου ψάλ­­λονται οι προ­­­εόρ­τιοι ύμ­νοι: «Σπήλαιον ευ­­­τρε­πίζου…», «Βηθλεὲμ ἑτοιμάζου· εὐτρεπιζέσθω ἡ φάτνη· τὸ Σπήλαιον δεχέσθω, ἡ ἀλήθεια ἦλθεν· ἡ σκιὰ παρέδραμε· καὶ Θεὸς ἀνθρώποις, ἐκ Παρθένου πεφανέρωται, μορφωθείς τὸ καθ’ ἡμᾶς, καὶ θεώσας τὸ πρόσλημμα. Διὸ Ἀδὰμ ἀνανεοῦται σὺν τῇ Εὔᾳ, κράζοντες· Ἐπὶ γῆς εὐδοκία ἐπεφάνη, σῶσαι τὸγένος ἡμῶν».

Για να έχουμε κάποιους οδηγούς στην πνευματική μας πορεία προς τη Βηθλεέμ, θα τολμούσα να την παρουσιάσω μέσα από τρεις σύντομες στάσεις  με αναγωγές στη σημερινή πραγματικότητα:

Στάση πρώτη: Το Συναξάρι και η σύγχρονη έρευνα.

 Στο Συναξάρι της ημέρας των Χριστουγέννων[1], το οποίο μεταφέρει πληρο­φορίες από το Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου, ένα απόκρυφο κείμενο, αναφέ­ρεται, ότι κατά τη στιγμή της Γεννήσεως του Χριστού ο δίκαιος Ιωσήφ με δέος και φόβο παρατήρησε ότι ο ουρανός πλημμύρισε με φως, τα πετεινά του ουρανού έμειναν ακούνητα, μετέωρα στον ουρανό.  Κάτω στη γη άνθρωποι και ζώα έμειναν ακίνητα. Όσοι έτρωγαν δεν έτρωγαν, και όσοι σήκωσαν το κεφάλι δεν μπορούσαν να το κατεβάσουν. Τα χέρια τους έμειναν μετέωρα. Παράλ­ληλα τα πρόβατα που περνούσαν στάθηκαν ακίνητα και, όταν σήκωσε ο βοσκός το χέρι να τα κτυ­πήσει για να προχωρήσουν εκείνο έμεινε σηκωμένο ψηλά. Τα νερά σταμά­τησαν να τρέχουν, η ροή τους διακόπηκε. Η αδιάκοπη κίνηση που φέρει το κάθε τι από τη γέννηση στο θάνατο και το περιβάλλει ματαιότητα, αιφνίδια ανεστάλη. Γιατί άραγε; Διότι τη στιγμή εκείνη το Αιώνιο εισέρχεται στην καρδιά του χρόνου. Ο προ αιώνων Θεός κατέστη παιδίον νέον, εγκαινιά­ζοντας νέα διάσταση του χρόνου και της ιστορίας. Στην υμνολογία η αλήθεια αυτή αποτυπώνεται ως εξής: «Σήμερον ὁ ἄναρχος ἄρχεται, καὶ ὁ Λόγος σαρκοῦται».Μετά τη στιγμιαία αυτή διακοπή του χρόνου, τα πάντα επανήλθαν στη φυσιολογική τους κατάσταση, αλλά το Σπήλαιο συνέχιζε να καλύπτει πυκνή νεφέλη.

Η περιγραφή του Συναξαριστή δεν θα ήταν άστοχο να συνδεθεί με μια σύγχρονη μαρτυρία της Τόνιας Μουροπούλου, καθηγήτριας στο Εθνικό Με­τσό­βιο Πολυτεχνείο που ήταν επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας για την συντήρηση του Παναγίου Τάφου.  Η Τόνια Μου­ροπούλου βραβεύτηκε το 2019 στη Ρώμη  μαζί με άλλες ση­μα­ντικές προσωπικότητες, που διακρίθηκαν για τα επιτεύγματά τους σε δια­φορετικούς τομείς δράσης και προσφέρουν στην ανθρωπότητα και τον Πο­λι­τισμό. Η υψηλή τιμή της απονεμήθηκε από τα διεθνή βραβεία GiuseppeSciacca  έναν από τους μεγαλύτερους θεσμούς παγκοσμίως. Και βραβεύτηκε για την επιτυχία συντήρησης του Παναγίου Τάφου. Η ίδια μίλησε καταρχήν για τις επιστημονικές εφαρμο­γές λέγοντας: «Το ΕΜΠ και η Ελλάδα βρίσκονται στην διεθνή πρωτοπορία της τεχνογνωσίας και υψηλής τεχνολογίας σήμερα, στην ψηφιακή εποχή όπου μπορεί διεπιστη­μονικά να εναρμονίσει ένα ολοκληρωμένο ψηφιακό μέσο, όλα τα δεδομένα της Αρχιτεκτονικής, Γεωμετρικής, Νομοστατικής και να τα διαχειριστεί με τρόπο ακριβή και χρονικά και οικονομικά με απο­τέλεσμα την δομική ακεραιότητα των μνημείων, τον απόλυτο σεβασμό και την ανάδειξη των αξιών«. Η κ. Μορο­πούλου στη συνέχεια αναφέρθηκε στην «ιδιαίτερη και μοναδική » στιγμή που α­νοίχθηκε ο Πανάγιος Τάφος. «Αισθα­νόμασταν ενώπιος ενωπίω. Αυτός ο Τάφος είναι ζωντανός, είναι ένα μνημείο που μιλάει με όλη την ανθρωπότητα».

Κάτι ανάλογο είχε πει στην γαλλική τηλεόραση το 2016:«όταν επιχει­ρήσαμε να εξερευνήσουμε την κοιλότητα της ιερής πέτρας, τα μηχα­νήματα χάλασαν, σταμάτησαν. Ο Πανάγιος Τάφος είναι ζωντανός. Υπάρ­χουν φυσικά φαινόμενα που μπορεί να διαταράξουν τα ηλεκτρο­μαγνητικά πεδία. Θα πρέπει απλά να παραδεχτώ ότι η δύναμη με την οποία πι­στεύουμε, ή σκεφτόμαστε είναι μέρος αυτών των φαινομένων».Σύμφωνα με το ρεπορτάζ καμία λογική εξήγηση, δεν μπόρεσε να αιτιολογήσει την μαζική βλάβη των μηχανημάτων τελευταίας τεχνολογίας για λίγα λεπτά με το άνοιγμα του τάφου.

Η σκέψη πάει κατευθείαν στη διήγηση του Συναξαριστή. Στη διακοπή του χρόνου.  Κατά τη Γέννηση του Χριστού σταμάτησε για λίγο ο χρόνος, διότι ο Άχρονος εισέρχονταν στον κοσμικό χωροχρόνο. Κατά τη συντήρηση του Παναγίου Τάφου τα μηχανήματα στα­μά­τησαν, όταν ο πεπερασμένος και χοϊκός άνθρωπος εισέρχονταν στη χώρα του Άχρονου και Αιώνιου Θεού, άγγιζε τη χώρα του Αχωρήτου.  Και η σκέψη αυτή ενισχύεται από τη βυζαντινή αγιογραφία που εικονίζει το νεογέννητο Χριστό φασκιωμένο μέσα σε ένα μνη­μούρι. Προεικόνιση της τριημέρου ταφής και της λαμπροφόρου Αναστάσεως θα πουν οι ειδικοί της βυζαντινής Τέχνης.

[1]Ιερομ. Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου,  Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, τόμ. 4, Δεκέμβριος, εκδ. Ίνδικτος, Αθήνα 2005, σ. 277.

Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ