Οι μελέτες του W.C. McCrone για τη σινδόνη του Τορίνο και διαφωνίες που ανέκυψαν

31 Ιανουαρίου 2022

3.3. Οι μελέτες του W.C. McCrone και οι διαφωνίες του με την ομάδα STURP

Ο ερευνητής W.C. McCrone συμμετείχε αρχικά στην ομάδα STURP, από την οποία όμως σύντομα αποχώρησε, καθώς διαφοροποιήθηκε και τελικά διαφώνησε με τα παραπάνω συμπεράσματα. Η ειδική αναφορά στο έργο του McCrone κρίνεται απαραίτητη, καθώς το 2ο μισό του 20ου αιώνα ήταν ένας από τους κορυφαίους ειδικούς στη μικροσκοπία και συνεπώς η άποψή του έχει ειδικό βάρος. Πριν από τις έρευνες με τη Σινδόνη, ο McCrone είχε συνδέσει το όνομά του με τη διερεύνηση της αυθεντικότητας ενός άλλου αντικειμένου που είχε συγκεντρώσει τα φώτα της δημοσιότητας, τον περίφημο χάρτη Vinland1. O McCrone υποστήριξε ότι ο χάρτης είναι σύγχρονος και συνεπώς δεν μπορεί να χρονολογηθεί πριν από την εποχή του Κολόμβου, όπως διατείνονταν οι υποστηρικτές της αυθεντικότητας του χάρτη. Υπήρξαν όμως ερευνητές που διαφώνησαν με τα συμπεράσματα του McCrone. Ένα ανάλογο σενάριο εκτυλίχθηκε και με τη μελέτη της Σινδόνης του Τορίνο, όπως περιγράφεται στη συνέχεια.

Mc Crone, Φωτογραφία:  forensicevidence.net

Ο McCrone άσκησε δριμεία κριτική στα συμπεράσματα της ομάδας STURP. Κατέγραψε δε τη διαφωνία του σε ένα περιεκτικό άρθρο που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Accounts of Chemical Research2. Συνοπτικά, ο McCrone υποστήριξε ότι οι παρατηρήσεις και οι μετρήσεις που πραγματοποίησε στα 32 δείγματα της Σινδόνης αποδεικνύουν ότι η παράσταση επάνω στο λινό ύφασμα είναι έργο κάποιου επίδοξου ζωγράφου του Μεσαίωνα, ο οποίος χρησιμοποίησε οξείδιο του σιδήρου (Fe2O3) και θειούχο υδράργυρο (HgS) ως χρωστικές και κολλαγόνο ως συνδετικό μέσο.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του McCrone στα δείγματα από την περιοχή του εικονιζόμενου σώματος ταυτοποιήθηκαν πολλοί κόκκοι κόκκινης ώχρας (Fe2O3). Κατά τον McCrone η πυκνότητα των κόκκων είναι μεγάλη και συνεπώς η χρωστική χρησιμοποιήθηκε εσκεμμένα με σκοπό να συμβάλλει στη δημιουργία της εικόνας του σώματος. Όπως αναφέρθηκε προηγούμενα, η ομάδα STURP ανέφερε την παρουσία του σιδήρου υπό τη μορφή οξειδίων στην περιοχή του σώματος, αλλά υποστήριξε ότι η συγκέντρωση του σιδήρου είναι τόσο μικρή που (α) δεν είναι ικανή να διαμορφώσει το εικονιζόμενο σώμα και (β) μάλλον προέρχεται από τις κηλίδες αίματος, που κατά την ομάδα STURP φέρει η Σινδόνη. Επίσης, ο McCrone υποστήριξε ότι στα δείγματα που φέρουν τις λεγόμενες κηλίδες ανίχνευσε εκτός από τα οξείδια του σιδήρου και θειούχο υδράργυρο. Επιπλέον, κατέγραψε την παρουσία κολλαγόνου το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως συνδετικό μέσο των χρωστικών. Εν κατακλείδι, ο McCrone υποστήριξε ότι το εικονιζόμενο σώμα είναι αποτέλεσμα ζωγραφικής, για την απόδοση του οποίου ο καλλιτέχνης του Μεσαίωνα χρησιμοποίησε κόκκινη ώχρα και στη συνέχεια τόνισε τις κηλίδες με θειούχο υδράργυρο. Κατά τον McCrone, τα παραπάνω υλικά που ταυτοποιήθηκαν με μεθόδους μικροσκοπίας, φασματομετρίας (XRF, XRD) και μικροχημικών δοκιμών, παραπέμπουν σε ζωγραφική, ενώ δεν καταγράφηκαν ίχνη αίματος σε οποιοδήποτε δείγμα της Σινδόνης που μελέτησε.

Στη συνέχεια παρατίθενται κάποιες πληροφορίες για τις δύο χρωστικές που κατά τον McCrone χρησιμοποιήθηκαν στη Σινδόνη του Τορίνο. Η κόκκινη ώχρα έχει χρησιμοποιηθεί ως χρωστική από αρχαιοτάτων χρόνων. Για παράδειγμα έχει χρησιμοποιηθεί στις βραχογραφίες των σπηλαίων της Κεντρικής Ευρώπης που χρονολογούνται την Παλαιολιθική εποχή. Ποσότητα κόκκινης ώχρας που πιθανότατα χρησιμοποιούνταν ως υλικό καλλωπισμού και βαφής του σώματος βρέθηκε πρόσφατα στο σπήλαιο Μπλόμπος της Νότιας Αφρικής που χρονολογείται χονδρικά το 100.000 π.Χ. Η ανακάλυψη αυτή συνοδεύτηκε από το αξιοσημείωτο σχόλιο, που κατέγραψαν οι ερευνητές στην αντίστοιχη δημοσιευμένη εργασία τους, ότι οι πρώτοι άνθρωποι είχαν γνώσεις Χημείας3! Αξίζει να σημειωθεί ότι η κόκκινη ώχρα είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στη φύση και μάλιστα όχι μόνο στον πλανήτη μας. Χημικές αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν σε δείγματα της επιφάνειας του πλανήτη Άρη έδειξαν ότι αυτή είναι πλούσια σε οξείδια του σιδήρου, τα οποία άλλωστε προσδίδουν και τη χαρακτηριστική απόχρωση του κόκκινου πλανήτη. Η παρουσία του σιδήρου στην επιφάνεια του Άρη δεν αποτελεί έκπληξη. Ανεξήγητη όμως μέχρι σήμερα είναι η παρουσία του οξειδωμένου σιδήρου που προϋποθέτει την παρουσία οξυγόνου. Η προέλευση αυτού του οξυγόνου δεν έχει μέχρι σήμερα διαλευκανθεί.

Επιπλέον, σύμφωνα με τις εργασίες του McCrone στις περιοχές των κηλίδων εκτός από την κόκκινη ώχρα, πιστοποιήθηκε και η παρουσία του θειούχου υδράργυρου (HgS) σε μεγάλες ποσότητες που υποδηλώνουν την εσκεμμένη χρήση της χρωστικής, προκειμένου οι κηλίδες να φαίνονται πιο κόκκινες από ό,τι η περιοχή του υπόλοιπου σώματος της Σινδόνης. Σημειώνεται ότι ο HgS ανιχνεύθηκε από την ομάδα STURP, όμως μόνο σε ένα δείγμα και το αποτέλεσμα αυτό χαρακτηρίστηκε ως τυχαίο. Φυσική πηγή του HgS είναι το ορυκτό κιννάβαρι που είναι γνωστό στον άνθρωπο ήδη από τη Νεολιθική εποχή4. Όμως ο McCrone υποστήριξε ότι ο HgS που ανίχνευσε στα δείγματα της Σινδόνης δεν είναι φυσικής προέλευσης και συνεπώς δεν πρόκειται για το ορυκτό κιννάβαρι. Κατά τον McCrone, ο HgS της Σινδόνης είναι τεχνητός και παρασκευάσθηκε με τεχνικές που ήταν γνωστές από τον 8ο/9ο αι. μ.Χ., στοιχείο το οποίο συμφωνεί με τη μεσαιωνική ηλικία του υφάσματος που πρότεινε ο ερευνητής.

3.4. Άλλες μελέτες

Δύο εργασίες οι οποίες δημοσιεύθηκαν αρκετά χρόνια μετά τις μελέτες της ομάδας STURP και του McCrone, και συγκεκριμένα το 20165 και το 20176 αναφέρουν την ταυτοποίηση του οξειδίου του σιδήρου και του θειούχου υδραργύρου μέσω φασματομετρίας, σε μικροδείγματα της Σινδόνης που αντιστοιχούν σε περιοχές κηλίδων. Επιπλέον, ανιχνεύθηκε και κεραμικό ορυκτό – πιθανόν ως επικάθιση. Σε μία πρώτη ανάγνωση, τα αποτελέσματα αυτά φαίνεται να είναι σε συμφωνία με τις παρατηρήσεις του McCrone. Όμως οι δύο πρόσφατες εργασίες υποστήριξαν παράλληλα ότι οι συγκεντρώσεις των χρωστικών είναι τόσο μικρές που δεν δικαιολογούν την ερυθρή απόχρωση των κηλίδων. Ο ισχυρισμός αυτός στηρίζει ουσιαστικά το συμπέρασμα της ομάδας STURP, ότι δηλαδή η απόχρωση των κηλίδων οφείλεται στην παρουσία αίματος. Μάλιστα, οι Fanti και Zagotto στην εργασία του 2017 χρησιμοποιήσαν τη φασματομετρία Raman για να αποδείξουν ότι στις κηλίδες της Σινδόνης υπάρχει πράγματι αίμα που κατά τους ερευνητές είναι και ο σημαντικότερος παράγοντας για τη δημιουργία της ερυθρής απόχρωσης. Για να δικαιολογήσουν τα αποτελέσματά τους, οι ερευνητές υποστήριξαν ότι οι κηλίδες στη Σινδόνη διαμορφώθηκαν αρχικά λόγω του αίματος. Καθώς με τον χρόνο η χρωματική απόχρωση άρχισε να αλλοιώνεται, πιθανόν κάποιος καλλιτέχνης την περίοδο του Μεσαίωνα, ή και αργότερα, προσπάθησε να τονίσει τις κηλίδες χρησιμοποιώντας κόκκινες χρωστικές ουσίες.

Σε μία άλλη πρόσφατη εργασία, ένα δείγμα που αποσπάστηκε από την περιοχή που αποτυπώνονται τα πόδια της ανθρώπινης μορφής της Σινδόνης, μελετήθηκε με φασματομετρία Raman και Ηλεκτρονική Μικροσκοπία Σάρωσης συνδεδεμένη με Φασματόμετρο Ενεργειακής Διασποράς (SEMEDS)7. Σε αυτό το δείγμα δεν ανιχνεύθηκαν χρωστικές παρά μόνο διαπιστώθηκε η παρουσία αίματος. Στο ίδιο μήκος κύματος, οι Lascio et al. προσπάθησαν να ερμηνεύσουν την ερυθρή απόχρωση των κηλίδων που εμφανίζονται στη Σινδόνη ως αποτέλεσμα της παρουσίας αίματος8.

Η αντίδραση Maillard αναφέρθηκε ως ένας πιθανός μηχανισμός δια του οποίου θα μπορούσε να έχει διαμορφωθεί το εικονιζόμενο σώμα στη Σινδόνη. Οι G. Fazio και G. Mandaglio βασιζόμενοι σε προηγούμενες εργασίες, που όμως δημοσιεύτηκαν χωρίς να αξιολογηθούν από ανεξάρτητους κριτές, υποστήριξαν ότι ενώσεις αζώτου που προέρχονται από το ανθρώπινο σώμα είναι δυνατόν να αντιδράσουν με αναγωγικά σάκχαρα που βρίσκονται στο λινό ύφασμα και σύμφωνα με το μηχανισμό της αντίδρασης Maillard να δημιουργήσουν μία καφετί κρούστα, στην οποία πιθανόν να οφείλεται η διαμόρφωση του εικονιζόμενου σώματος που φαίνεται στη Σινδόνη9.

Σε μία παλιά εργασία που δημοσιεύθηκε το 1987, ο W.S.A. Dale πρότεινε ότι η Σινδόνη είναι επιτάφιος10 που κατασκευάστηκε το διάστημα μεταξύ 969-1169. Αν και η εργασία δημοσιεύθηκε σε τεχνικό περιοδικό, τα επιχειρήματα του Dale είναι ιστορικά χωρίς να προσκομίζει κάποιο αρχαιομετρικό αποτέλεσμα που να στηρίζει τη θεωρία του επιταφίου.

Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες που προτείνουν πιθανά σενάρια για τον τρόπο με τον οποίο δημιουργήθηκε η εικόνα του ανθρώπινου σώματος επάνω στη Σινδόνη. Μεταξύ των άλλων προτάθηκε ότι η εικόνα στη Σινδόνη δημιουργήθηκε με την επίδραση ηλεκτρικής εκκένωσης τύπου κορώνας11, ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας12 κ.λπ.. Καμία από αυτές τις θεωρίες δεν έχουν βέβαια αποδειχθεί, ούτε έχουν αποτελέσει βάση για μία ευρύτερη συζήτηση.

http:// Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ

 

1 McCrone & McCrone 1974.

2 McCrone 1990.

3 Henshilwood et al. 2011.

4 Mioč et al. 2004.

5 Lucotte et al. 2016.

6 Fanti & Zagotto 2017.

7 Laude & Fanti 2017.

8 Di Lascio et al. 2018.

9 Fazio & Mandaglio 2021.

10 Dale 1987.

11 Fanti 2010.

12 Fanti 2011.