Γιατί δεν γνωρίζουμε την ώρα του θανάτου μας;

Ο θάνατος είναι το πιο βέβαιο γεγονός, που όλοι όσοι ζούμε θα δοκιμάσουμε. Κανένας δεν μπόρεσε να διαφύγει. Όλοι μας πηγαίνουμε να τον συναντήσουμε  και να πορευτούμε  στην αιωνιότητα. Η ώρα όμως της συνάντησης είναι άγνωστη. Βέβαιο γεγονός ο θάνα­τος, αλλά αβέβαιη η ώρα του. Ο θάνατος έρχεται αιφνιδιαστικά, χωρίς να προειδοποιεί. Η Αγία Γραφή μας λέει ότι «ως κλέπτης, έρχεται εν νυκτί». Όπως ο κλέπτης έρχεται το βράδυ την ώρα που όλοι κοιμούνται έτσι θα έλθει και η ώρα του θανάτου.

Θα έλεγε κάποιος ότι μερικές φορές έχουμε κάποια προειδοποίηση για την ώρα του. Ο Θεός δίνει σε ορισμένους ανθρώπους μερικά προειδοποιητικά σημεία όπως μια ασθένεια που ξέρουμε ότι προκαλεί τον θάνατο.  Τότε ο άνθρωπος καταβάλλει προσπάθειες να παρατείνει τον χρόνο της ζωής του καταφεύγοντας σε γιατρούς, σε υγιεινή διατροφή και  έλεγχο της πορείας της υγείας του. Από ότι βλέπουμε όμως με κανένα τρόπο και μέθοδο δεν είναι δυνατό να αποφύγουμε, όπως λέμε, το «μοιραίο».

 Υπάρχουν μερικοί χριστιανοί που διερωτώνται. Γιατί ο Θεός απέκρυψε την ημέρα του θανάτου μας; Δεν θα ήταν καλύτερο να γνωρίζουμε πότε θα έλθει αυτή η ώρα ώστε να είμαστε προετοιμασμένοι φροντίζοντας να ζούμε σύμφωνα με το θέλημα του Θεού;  Μήπως ο Θεός έκανε λάθος;

Η απάντηση είναι ότι με την πανσοφία του ο Θεός έκρυψε την ώρα του θανάτου μας. Ο τρόπος που κρίνει και αποφασίζει ο Θεός, τα κρίματά  του, όπως λέμε είναι ακατανόητα στον άνθρωπο, «Τις έγνω νουν Κυρίου;». Ο Θεός «τα πάντα εν σοφία εποίησε». Η απόκρυψη της ώρας του θανάτου δεν οφείλεται μόνο στη σοφία του Θεού αλλά και στη αγάπη και φιλανθρωπία του. Θα αναφέρουμε μερικούς λόγους για τους οποίους ο Θεός θέλησε να μη γνωρίζουμε αυτή την ώρα.

Ο πρώτος λόγος είναι ότι αν γνωρίζαμε την ώρα του θανάτου μας θα αλλάζαμε τρόπο ζωής και θα μετανοούσαμε από συμφέρον. Θα σκεφτόμαστε: «Ας κάνω κάθε αμαρτία, ας ζήσω όπως θέλει ο διάβολος,  και λίγο πριν έρθει η ώρα του θανάτου θα μετανοήσω για όσα έκανα». Μια τέτοια λογική αποβλέπει στην εξαπάτηση του Θεού. Καμιά αξία δεν θα είχε η μετάνοια και η αρετή μας γιατί θα ήταν αποτέλεσμα συμφεροντολογικού υπολογισμού. «Το κατά βίαν γι­νόμενον, ου λογικόν, ουδέ αρετή»(Ι. Δαμασκηνός) δηλ. κάθε πράγμα που κάνουμε με την βία, δεν έχει αξία, ούτε μπορεί να θεωρηθεί αρετή. Μια τέτοια μετάνοια δεν είναι ούτε αληθινή ούτε ειλικρινής αλλά γίνεται από συμφέρον και δεν έχει αξία.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος φέρνει τα εξής παραδείγματα για να δείξει ότι δεν έχει αξία η αρετή που γίνεται με υστεροβουλία.

Το πρώτο παράδειγμα  είναι από την ιστορία του Αβραάμ που δέχθηκε να θυσιάσει το παιδί του τον Ισαάκ. Εάν γνώριζε, λέει ιερός Χρυσόστομος, εκ των προτέρων ότι ο Θεός θα τον εμπόδιζε να κάνει αυτή τη θυσία τότε ποια αξία θα είχε η πίστη του; Ο Αβραάμ έδειξε πιστότητα χωρίς να γνωρίζει το αποτέλεσμα της αποφάσεώς του.

Το δεύτερο παράδειγμα είναι αυτό των τριών παίδων που δέχθηκαν την απόφαση του βασιλέως Ναβουχοδονόσορα να ριχτούν στο καμίνι για την άρνησή τους να προσκυνήσουν την χρυσή εικόνα του,  χωρίς να γνωρίζουν ότι δεν θα βλάπτονταν από τη φωτιά και θα σώζονταν με τη θαυματουργική επέμβαση του Αγγέλου.

Το τρίτο παράδειγμα αναφέρεται στον Απ. Παύλο που διακινδύνευε τη ζωή του για την πίστη του Χριστού αλλά στο τέλος σωζόταν μη γνωρίζοντας ότι θα διασωθεί.

Αυτός είναι ό πρώτος Λόγος πού θέλησε ό Θεός να μην γνωρίζουμε την στιγμή τού θανάτου μας. Γιατί ακριβώς δε θα είχε καμιά αξία ούτε η με­τάνοια ούτε η αρετή.

Ο δεύτερος λόγος είναι ότι με αυτόν τον τρό­πο εμποδίζεται ο κακός άνθρωπος να ολοκληρώσει το κακό έργο του επισπεύδοντας τις ενέργειές του για να προλάβει, πριν τον προλάβει ο θάνατος. Σ’ αυτήν την ζωή ζουν καλοί και κα­κοί, δίκαιοι και πονηροί. Οι δίκαιοι πάσχουν από τους πονη­ρούς. Οι άνθρωποι της κακίας κάνουν σχέδια προκειμένου να εξοντώσουν τον καλό. Λένε λοιπόν οι Πατέ­ρες πως εάν οι πονηροί, γνώριζαν την στιγμή του θανάτου τους, δεν θα περίμεναν σιγά-σιγά να πραγματοποιήσουν τα σχέδιά τους, αλλά γρήγορα, πριν τους προλάβει ο θάνατος. Έτσι, αφού ξαφνικά τους προλαμβάνει ο θάνατος, αφήνουν ημιτελή τα σχέδια και τις αποφάσεις τους.

Τρίτος λόγος, για τον οποίο ο Θεός δεν θέλησε να ξέρουμε την ώρα του θανάτου, είναι, το ότι αυτό θα οδηγούσε πολλούς σε μεγαλύτερες αμαρτωλές απολαύσεις για να μην στερηθούν τίποτε. Αν, όταν ο θάνατος χτυπά την πόρτα των συγγενών και φίλων, ο άνθρωπος δεν μετανοεί, πόσο μάλλον δεν θα μετανοήσει στην ζωή όταν γνωρίζει πότε ακριβώς θα πεθάνει πάρα μόνο λίγο πριν πεθάνει.

Ένας τέταρτος λόγος που μας έκρυψε ο Θεός την ώρα του θανάτου είναι, ότι αυτή η άγνοια μας βοηθά στο να είμαστε πάντοτε έτοιμοι ώστε, όπως λέει ο ιερός Χρυσόστομος, «εν αρετή κατέχωμεν εαυτούς». Αυτό βέβαια ισχύει γι’ αυτούς που πιστεύουν στο Θεό και δέχονται ότι υπάρχει μια άλλη ζωή. Αυτοί κάθε στιγμή είναι έτοιμοι ακούοντας το «γρηγορείτε» του Κυρίου, γιατί δεν ξέρουν πότε έρχεται η ώρα του θανάτου.  Η ετοιμασία επιτυγχάνεται με τα έργα της αρετής και της μετάνοιας. Ο πιστός ζητά συγχώρηση από τον Θεό, προσέχει τις κινήσεις της καρδιάς του, διώχνει κάθε αμαρτωλή σκέψη και πράξη.

Έλεγε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός: «κάθε φορά που πέφτετε στο κρεββάτι για να κοιμηθείτε, να σκέφτεστε ότι αυτό το κρεββάτι μπορεί να μεταμορ­φωθεί σε φέρετρό σας. Μπορεί το πρωί να μην ξυ­πνήσετε». Κι’ όμως αυτό που συμβαίνει σε όλους αδυνατούμε να κατανοήσουμε ότι μπορεί να συμβεί και σ’ εμάς.

Ένας τελευταίος λόγος που ο Θεός μάς έκρυψε την στιγμή του θανάτου μας είναι ότι εάν την γνωρίζαμε, θα είμαστε δυστυχείς άνθρωποι, όχι μόνο τις παρα­μονές του θανάτου μας, αλλά σε όλη τη ζωή μας. Τώρα, μη γνωρίζοντας ο άνθρωπος πότε θα πεθάνει ζει με ελπίδα και αισιοδοξία. Φα­νταστείτε να γνώριζε ένας πατέρας ότι το παιδί του θα πεθάνει σε ηλικία δέκα ετών. Να γνώριζε ένας νέος ότι  στα είκοσι χρόνια του θα πέθαινε.

Εάν μάλιστα εκτός από την ημέρα γνωρίζαμε και την ώρα του θανάτου μας φανταστείτε τί κλαυθμός και οδυρμός που θα ήταν αυτή η ζωή. Δεν θα βρίσκαμε πουθενά καμία στιγμή αναπαύσεως και ηρεμίας. Γι’ αυτούς τους λόγους λοιπόν λέμε, πως από αγάπη μας έκρυψε ο Θεός αυ­τήν την ώρα του θανάτου μας.

Εάν γνωρίζαμε τη στιγμή του θανάτου μας, θα πεθαίναμε χιλιάδες φορές καθημερινά, χωρίς να επι­θυμούμε να δημιουργήσουμε τίποτε καλό και όμορ­φο στη γη.

Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης σημειώνει: «ενθυμού πως αυτός ο θάνατος είναι τόσον αιφνίδιος κλέπτης, εις τρόπον όπου δεν ξεύρεις πότε έρχεται εις του λόγου σου. Ενδέχεται να έλθη ετούτην την ημέραν, τούτην την ώραν, τούτην την στιγμήν. Και συ που εξημερώθης καλά να μη φθάσεις να ιδείς την εσπέραν. Και συ όπου έφθασες να ιδής την εσπέραν να μην φθάσεις να εξημερωθείς. Συμπέραινε λοιπόν από ταύτα και ειπέ έτσι εις τον εαυτό σου. Αν εγώ έχω να αποθάνω και ίσως με έναν αιφνίδιο θάνατο, τί έχω να γίνω ο ταλαίπωρος, τί θέλει με ωφελήσει τό­τε αν απολαύσω όλας του κόσμου τας ηδονάς; Τί θέ­λω κερδίσει τότε εάν κάμω τούτην την αμαρτίαν; Τί θέλει μου μείνει εάν πράξω τούτο το κακόν; Ύπαγε οπίσω μου Σατανά και κακέ λογισμέ. Δεν θέλω σου ακούσω ώστε να αμαρτήσω».

Ας είμαστε λοιπόν κάθε στιγμή έτοιμοι να δεχθούμε αυτή την ώρα, όταν και όπως θελήσει ο Θεός να μας συναντήσει. Ο Θεός, ως πάνσοφος και φιλάνθρωπος, έτσι αποφάσισε για το καλό μας. Ας το αξιοποιήσουμε λοιπόν ώστε να βρε­θούμε έτοιμοι την ώρα εκείνη.