Ο φλογερός πατριώτης και εθνικός ευεργέτης Γεώργιος Ζαρίφης

Και μόνο για την αποκλειστική προσφορά του, στην ανέγερση της Μεγάλης του Γένους Πατριαρχικής Σχολής στο Φανάρι, ο μεγαλοτραπεζίτης και επιχειρηματίας – στον οποίο πάντα προεξήρχε ο φλογερός Έλληνας πατριώτης – Γεώργιος Ζαρίφης, κατέχει περίσεπτη θέση, στον πάνθεον των εθνικών μας ευεργετών. Διάστικτος από αγάπη, για την ανοικοδόμηση της καθημαγμένης από τη τουρκική σκλαβιά Ελλάδας, προέβη σε αμέτρητες δωρεές, χορηγίες, φιλανθρωπικές παρεμβάσεις και αποτύπωσε αδρά το στίγμα του, στην διάδοση της ελληνικής παιδείας, στην προστασία των αδυνάτων, αλλά και στην δημιουργία εθνικών υποδομών. Αμέτρητα είναι τα διδασκαλεία, τα νοσοκομεία, τα ορφανοτροφεία, αλλά και οι δωρεές που έκανε στον 19-ο αιώνα προς την πατρίδα, ο υψιπετής αυτός Έλληνας και του οφείλονται έτσι μεγάλες χάριτες από την ιστορική μνήμη των Ελλήνων.

Ο Γεώργιος Ζαρίφης είδε το φώς της ζωής, το 1810 στην Κωνσταντινούπολη, σε ένα προη-γμένο ηθικά και οικονομικά περιβάλλον. Πατέρας του ήταν ο Γιάγκος ή Ιωάννης Ζαρίφης και μητέρα του η Ταρσίτσα Ζαρίφη. Γεννήθηκε σε ένα μοναδικής καλλονής μέρος, που προδιέγραφε και τα ερεθίσματα της ευαίσθητης παιδικής του ηλικίας. Στο αρχοντικό λοιπόν των Ζαρίφηδων, στο Μέγα Ρεύμα του Βοσπόρου, στη νήσο Αλώνη κοντά στο Προικονήσι της Προποντίδος, άνοιξε τα μάτια στη ζωή, ο μετέπειτα μεγάλος Έλληνας και επιχειρηματίας. Αφότου έκσπασε  η ελληνική επανάσταση το 1821, έλαβε χώρα μεγάλος διωγμός στην Κωνσταντινούπολη και ο νεαρός Ζαρίφης έφυγε με τους γονείς του στη Οδησσό, όπου το ελληνικό στοιχείο ήταν έντονα ανεπτυγμένο, για να διασωθούν. Απόλαυσε της ηθικής προστασίας του τότε Τσάρου και σπούδασε στο ονομαστό Λύκειο Ρισελιέ. Στα 1830 ήλθε στην Ελλάδα και έλαβε από τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, την τιμητική θέση του Γραμματέα της Διοικήσεως της Καρύταινας. Ωστόσο οι στενοί ορίζοντες, η έλλειψη υψηλού κοινωνικού οράματος της τότε αρτιγέννητης – από την απελευθέρωση των τούρκων – ελληνικής επαρχίας, τον απογοήτευσε και τον εξώθησε στο να πάρει την οικογένειά του και να επανακάμψουν στην Κωνσταντινούπολη, προσδοκώντας σε ένα καλό μέλλον. Με την ακαταπόνητη εργατικότητά του, ο Γεώργιος Ζαρίφης σύντομα θα βρεί τον δρόμο προς την επιτυχία και θα εξελιχθεί σε έναν γίγαντα τραπεζίτη, μεγιστάνα του πλούτου της εποχής, που θα αφήσει αδρά το στίγμα του και θα επηρεάσει ζωτικά, τα κοινωνικά και εθνικά μας δρώμενα.

Αρχικά θα εργαστεί ως απλός υπάλληλος στον εμπορικό οίκο του επιχειρηματία Στέφανου Ζαφειρόπουλου και σύντομα θα αποσπάσει για το εμπορικό του δαιμόνιο, την εκτίμηση και τον σεβασμό του εργοδότη του. Και σε δυο χρόνια θα γίνει συνέταιρός του και θα μεταβάλ-λει τον εμπορικό οίκο πλέον, σε «Ζαφειρόπουλος και Ζαρίφης». Εν τω μεταξύ παντρεύεται και την κόρη του Ζαφειρόπουλου και εξακοντίζεται το κοινωνικό και οικονομικό του κύρος. Σε αυτήν του την εκτίναξη ο Ζαρίφης που μεγαλουργούσε στην Κωνσταντινούπολη, δέχτηκε δελεαστικές προτάσεις του Σουλτάνου να αλλάξει υπηκοότητα, με πολύ μεγάλα ανταλλάγματα, αλλά αποποιήθηκε σθεναρά την πρόταση.  Λίγο καιρό αργότερα με διαρκείς έξυπνες τοποθετήσεις και διορατικότητα, ο Γεώργιος Ζαρίφης άνοιξε τον δικό του εμπορικό οίκο, που με την σειρά του, θα τον μετατρέψει σε ισχυρή εμπορική τράπεζα. Θα αναλάβει μάλιστα και το τουρκικό χρέος, γεγονός που θα του προσδώσει πελώρια πολιτική και οικονομική ισχύ. Αλλά σύντομα μέσα στην οικονομική μεγαλουργία του, ο υψιπετής Έλλη-νας, θα εκφράσει την αγάπη του προς την Ελλάδα. Μαζί με άλλους τραπεζίτες από την Κωνσταντινούπολη και την Χίο, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την επιβολή του πρώτου Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, στην Οθωμανική αυτοκρατορία, υπέρ των Ελλήνων και των ξένων πιστωτών της. Η παρέμβαση αυτή του Γεώργιου Ζαρίφη, πολλαπλασίασε  τα κέρδη του και τον κατέστησε κυρίαρχο του τραπεζιτικού παιχνιδιού της εποχής. Μάλιστα αυτός ο οικονομικός έλεγχος που επεβλήθη στην Τουρκία το 1888, διεκόπη με μονομερή απόφαση του Κεμάλ Ατατούρκ το 1923, προφανώς από θέση πλέον ισχύος.

Ο Γεώργιος Ζαρίφης διαπνεόμενος από βαθύ πατριωτισμό είχε πάντα ως πρώτιστο μέλημά του, την με κάθε πρόσφορό του τρόπο στήριξη της Ελλάδος. Για τέσσερις και πλέον δεκαετίες προέβη σε ένα πολυμερές ανθρωπιστικό, εκπαιδευτικό και πολιτισμικό ευεργετικό έργο, που τόνωσε στην κυριολεξία την ανοικοδομούμε-νη Ελλάδα.  Έφτιαξε σχολεία, διδασκαλεία, νοσοκομεία, βιβλιοθήκες, άσυλα, χορήγησε υποτροφίες και ποίησε πλήθος αλλά έργα κοινωνικής ευποιίας. Διέθεσε άπειρα ποσά για φιλανθρωπικούς σκοπούς στην Κωνσταντι-νούπολη, αλλά πάραυτα κατά ιστορική ειρωνεία, μόνο σε ένα απέμεινε τιμητικά το όνομά του, για να θυμίζει την πελώρια ευεργεσία του προς την πατρίδα. Και το όνομα του εδόθη τιμητικά μετά θάνατον, για να αποδοθεί ο οφειλόμενος φόρος τιμής προς τον μεγάλο Έλληνα, για τις προγενέστερες αγαθοεργίες του. Έτσι «Ζαρίφειο» ονομάστηκε ένα τμήμα του Εθνικού Νοσοκομείου του Μπαλουκλί. Μάλιστα εδώ αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, ότι όταν το 1865 ο Ζαρίφης επεσκέφθη την Προύσα, διαπίστωσε ότι ελάχιστοι εκεί μιλούσαν ελληνικά και υποσχέθηκε έτσι για να τονώσει το ελληνικό στοιχείο, να χτίσει δυο σχολεία, ένα αρρένων και ένα θηλέων και αν σε μια πενταετία, είχαν διαδοθεί τα ελληνικά, θα έφτιαχνε και ένα Γυμνάσιο. Προς αυτή την κατεύθυνση μάλιστα ο Ζαρίφης, ευαισθητο-ποίησε και άλλους Έλληνες επιχειρηματίες, προκειμένου να φτιάξουν συλλόγους, με αντικείμενο την διάδοση των ελληνικών γραμμάτων.

Πέραν όμως των σχολείων στην Προύσα, ο εμπνευσμένος Έλληνας, έφτιαξε τα «Ζαρίφεια Διδασκαλεία» στην Φιλιππούπολη και στα Θεραπειά, την «Φιλεκπαιδευτική και Φιλανθρω-πική αδελφότητα αγαπάτε αλλήλους» που τροφοδοτούσε με δασκάλους και δασκάλες τα χωριά της Θράκης και της Μακεδονίας, τον «Φιλολογικό Σύλλογο Κωνσταντινούπολης», καθώς και την «Φιλεργό Εταιρεία Κωνσταντινούπολης», που τροφοδοτούσε  με εργαλεία άπορους τεχνίτες, έδινε οικονομική στήριξη σε φτωχούς βιοτέχνες, καθώς και υλικά ραπτικής και χειροτεχνίας σε αδύναμες οικογένειες και πολλές άλλες ακόμα σπουδαίες για την εποχή δομές κοινωνικής αλληλεγγύης. Αλλά η μεγάλη εθνική προσφορά του Γεώργιου Ζαρίφη, ήταν αδιαφιλονίκητα η κατά αποκλειστικότητά του οικοδόμηση του αρχοντικού επιβλητικού κτιρίου, της Μεγάλης του Γένους Σχολής στο Φανάρι. Μια ακόμα συμβολή του στην ελληνική εκπαίδευση το 1875, ήταν η ίδρυση των «Ζαρίφειων Διδασκαλείων», ενός πρότυπου εκπαιδευτικού φορέα, του οποίου οι απόφοιτοι, νέοι δάσκαλοι και δασκάλες, θα επωμίζονταν την εκπαίδευση των Ελληνοπαίδων. Και για την συντήρησή τους, χορηγούσε ετησίως χίλιες χρυσές λίρες. Χωρίς να παραλείψουμε εδώ την γενναία οικονομική στήριξη στις μεταπτυχιακές του σπουδές στην Γερμανία, αλλά και σε άλλες βιοτικές του ανάγκες, προς τον σπουδαίο μας συγγραφέα και διανοούμενο από την Βιζύη της Ανατολικής Θράκης Γεώργιο Βιζυηνό. Σε όλη του την ζωή, ο Γεώργιος Ζαρίφης, υπήρξε ο μεγάλος προστάτης και πατέρας του.

Σε ότι αφορά την εθνική αναγνώριση του Γεώργιου Ζαρίφη, το 1923 ιδρύθη στην Αλεξα-νδρούπολη το «Ζαρίφειο Διδασκαλείο», στο οποίο φοιτούσαν απόφοιτοι της τρίτης τάξης του Γυμνασίου,  λόγω του ότι το Κάραγατς στο οποίο είχε για 11 μήνες μεταφερθεί το Αρχιγένειο Διδασκαλείο των Επιβατών, εδόθη με την Συνθήκη της Λωζάνης, στην τουρκική Θράκη. Στα 1934 το Διδασκαλείο προήχθη σε Ακαδημία, από τις πρώτες έξι που έγιναν στην Ελλάδα. Και στις 15 Ιουνίου του 1936, ο εγγονός του Γ.Ι. Ζαρίφη, παρευρέθη στα εγκαίνια της «Ζαριφείου Ακαδημίας», στα οποία παρευρέθη και τίμησε ο βασιλιάς των Ελλήνων Γεώργιος ο Β΄. Είναι ίσως το μοναδικό εκπαιδευτικό ίδρυμα στις μέρες μας, που φέρει τιμητικά το όνομά του, από τα τόσα πολλά, εκπαιδευτικά ιδρύματα, που είχε ιδρύσει. Με τον θάνατο του Γεωργίου Ζαρίφη, το ευεργετικό έργο του, ανέλαβε μέχρι το 1922, ο γιός του Λεωνίδας Ζαρίφης (1840-1923) και εν συνεχεία ο εγγονός του, Κωνσταντίνος Ζαρίφης – γιός του Λεωνίδα (1891-1979). Ο ηθικά ευγενής Έλληνας και σπουδαίος επιχειρη-ματίας και τραπεζίτης, στις 28 Μαρτίου του 1884, έφυγε από την ζωή, έχοντας διαγράψει έναν έξοχο κύκλο ηθικής ευποιίας και επιχειρηματικής μεγαλουργίας. Πρόσφερε με όλην την δύναμη της καρδιάς του, στην Ελλάδα πολλά. Και για τούτο έχε καταλάβει περίοπτη θέση, στην ιστορική μνήμη της Ελλάδος.