Το πρόβλημα της σχισματικής Εκκλησίας των Σκοπίων

Μεγάλη κινητικότητα παρατηρείται τον τελευταίο καιρό στο θέμα της επιλύσεως του εκκλησιαστικού προβλήματος των Σκοπίων. Πολιτικοί και εκκλησιαστικοί παράγοντες της γειτονικής χώρας επισκέπτονται το Σεπτό Οικουμενικό Πατριαρχείο και πιέζουν για την χορήγηση αυτοκεφαλίας στην εκεί σχισματική Εκκλησία.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος Ιωάννης

Για την ενημέρωση των αναγνωστών μας, θα κάνουμε μια σύντομη ενημερωτική αναφορά στην ιστορία του υφισταμένου προβλήματος και θα προτείνουμε κάποιες προτάσεις.

Α. Ως γνωστόν ή σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων ιδρύθηκε το 1958 με πλήρη περιφρόνηση των βασικών αρχών της ορθοδόξου εκκλησιολογίας, με πρόταξη εθνοφυλετικών σκοπιμοτήτων, παρά την αντίδραση της σερβικής Εκκλησίας και σύνολης της Ορθοδοξίας.

Περιλαμβάνει στους κόλπους της το μεγαλύτερο μέρος του σημερινού πληθυσμού της χώρας. Σε σύνολο 2.200.000 κατοίκων, οι Ορθόδοξοι (Σκοπιανοί, Βούλγαροι, Σέρβοι, Βλαχόφωνοι Έλληνες και Σαρακατσαναίοι) ανέρχονται σε 1.600.000. Οι υπόλοιποι, ανερχόμενοι σε 600.000, είναι Μουσουλμάνοι (Αλβανοί, Τούρκοι, Ρώμοι). Υπάρχουν ακόμη 10.000 Καθολικοί-Ουνίτες, οι όποιοι κατοικούν στις πόλεις Σκόπια, Στρώμνιτσα, Γευγελή και Μπόγντατσι.

Σύμφωνα με τον καταστατικό χάρτη, ο όποιος ψηφίστηκε το 1994, η σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων αποτελείται από δέκα μητροπόλεις. Είναι χωρισμένη από το κράτος, αλλά πρόκειται περί φιλικού χωρισμού, αφού το κράτος σέβεται την Εκκλησία, της επέστρεψε την εκκλησιαστική περιουσία και την ενισχύει ποικιλότροπα. Οι κληρικοί ανέρχονται στους τετρακόσιους και εκπαιδεύονται στη Θεολογική Σχολή του άγιου Κλήμεντος Σκοπίων.

Για την επίλυση του ακανθώδους αυτού προβλήματος πραγματοποιήθηκαν από το 1999 μέχρι το 2002 πέντε διμερείς επαφές μεταξύ εκπροσώπων τού Πατριαρχείου της Σερβίας και της σχισματικής Εκκλησίας των Σκοπίων στο Βελιγράδι, στην Κωνσταντινούπολη, στο Μπιγκόρσκι, στο Κάλενιτς και στη Βόντοτσα, χωρίς κανένα αποτέλεσμα.

Η Ιερά Σύνοδος της σχισματικής Εκκλησίας των Σκοπίων

Η τελευταία συνάντηση έγινε στην πόλη Νίς της Σερβίας την 17η Μαϊου 2002. Οι συνομιλίες, που διεξήχθησαν σε πνεύμα κατανοήσεως, κατέληξαν με την υπογραφή σχεδίου συμφωνίας αποκαταστάσεως εκκλησιαστικής ενότητος. Αυτό περιελάμβανε 17 άρθρα. Συμφωνήθηκε να ονομαστεί η Εκκλησία των Σκοπίων Αρχιεπισκοπή Αχρίδος και να της δοθεί ευρεία αυτονομία.

Δυστυχώς, το σχέδιο αυτό, το οποίο θα έδινε λύση στο υφιστάμενο πρόβλημα, ύστερα από έντονες πιέσεις των εθνικιστικών κύκλων των Σκοπίων, απορρίφθηκε από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας των Σκοπίων (συνεδρίαση της 21ης Ιουνίου 2002).

Ακολούθησαν τα γνωστά γεγονότα: Η διαφωνία τού Μητροπολίτου Βέλεσκυ και Ποβαντάρσκυ (Βελεσσών και Παραβαρδαρίου) Ιωάννου και η επαναφορά της Μητροπόλεώς του στους κόλπους της Μητρός Εκκλησίας της Σερβίας, η έκπτωσή του από την Εκκλησία των Σκοπίων και ο ορισμός του αρχικά ως Εξάρχου και αργότερα ως Αρχιεπισκόπου της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος από την Εκκλησία της Σερβίας, η εκλογή από την Ιερά Σύνοδο της σερβικής Εκκλησίας δύο επισκόπων του Ιωακείμ και του Μάρκου και αργότερα τού Δαβίδ για τη συγκρότηση κανονικής Ιεράς Συνόδου της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος υπό τον Αρχιεπίσκοπον Ιωάννην, οι αλλεπάλληλοι διωγμοί και φυλακίσεις του Αρχιεπισκόπου Ιωάννου, αρχικά με την κατηγορία της υποδαυλίσεως θρησκευτικού και εθνικού μίσους και αργότερα της οικονομικής καταχρήσεως και της παράνομης αγοραπωλησίας ακινήτων. Τέλος, με παρέμβαση της ρωσικής Εκκλησίας στην κρατική εξουσία των Σκοπίων ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης είναι ελεύθερος και διαμένει στο μοναστήρι του στην Νιζόπολη, πλησίον της πόλεως τού Μοναστηριού.

Η Ιερά Σύνοδος της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος

Β. Θεωρούμε ότι η επίλυση τού εκκλησιαστικού ζητήματος των Σκοπίων υπό τας παρούσας συνθήκας εμφανίζει μεγάλες δυσχέρειες λόγω τού ασφυκτικού εναγκαλισμού της Εκκλησίας αυτής από το Κράτος και της χρησιμοποιήσεώς της ως κρατικής υπηρεσίας για ξένους προς την πνευματική αποστολή της σκοπούς.

Για την επίλυση τού προβλήματος προτείνουμε ταπεινά τα εξής:

1. Το επίσημο κράτος να αφήσει ελεύθερη την Εκκλησία να επιτελεί το σωτηριολογικό της έργο και να μην την χρησιμοποιεί ως κρατική υπηρεσία και μέσο διεκπεραίωσης εθνικιστικών σκοπιμοτήτων.

2. Η σχισματική Εκκλησία να αναγνωρίσει ως αντικανονικές τις ενέργειές της από το 1958 μέχρι σήμερα και να ζητήσει συγγνώμη από την Μητέρα Εκκλησία της Σερβίας για όσα άτοπα και αντικανονικά έπραξε σε βάρος της.

3. Να δεχθεί την ονομασία της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Αρχιεπισκοπής Αχρίδος και όχι Μακεδονίας.

4. Να διχοτομηθούν οι τρεις μεγαλύτερες Μητροπόλεις για την τακτοποίηση των τριών Επισκόπων, Μάρκου, Ιωακείμ και Δαβίδ, πού συγκροτούν την κανονική Ιερά Σύνοδο της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος.

5. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο να μην προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια χορηγήσεως αυτοκεφάλου στη συγκεκριμένη Εκκλησία χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Μητρός εκκλησίας, που στην προκειμένη περίπτωση είναι η Εκκλησία της Σερβίας.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος Ιωάννης οδηγείται στη φυλακή

Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις είναι δυνατή ή χορήγηση ευρείας αυτονομίας κατά το προηγούμενο της Φινλανδίας και Εσθονίας και πάντα σύμφωνα με τα αποφασισθέντα κατά την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Κρήτης όσον άφορα τη χορήγηση τού αυτονόμου. Προς την κατεύθυνση αυτή, βοηθητικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι οι χειροτονίες των μητροπολιτών της σχισματικής Εκκλησίας είναι ισχυρές, αφού ο Πατριάρχης Σερβίας Γερμανός μετέβη τον Ιούλιο τού 1959 στα Σκόπια και χειροτόνησε τον Κλήμη Μητροπολίτη Πρεσπών και Βιτωλίων, και τον Ναούμ, Μητροπολίτη Ζλετόβου καί Στρωμνίτσης, οι οποίοι αργότερα χειροτόνησαν τούς λοιπούς Μητροπολίτες.

Έτσι θα κλείσει μία χαίνουσα πληγή στο σώμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας και θα παύσει το ένα και πλέον εκατομμύριο των ορθοδόξων που ζουν στα Σκόπια να γίνεται βορά σε κάθε είδους προσηλυτισμό.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος Ιωάννης

Συνοδική Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας Αχρίδος από την Ιερά Σύνοδο της σχισματικής Εκκλησίας