Φιλανθρωπική δραστηριότητα και ποιμαντικές παρεμβάσεις του Αγίου Όρους
28 Ιουνίου 2022α) Ιδιαίτερες περιπτώσεις – Φιλοξενία εξαρτημένων ατόμων[1],[2]
Εκτός όμως από την τυπική φιλοξενία που προσφέρουν οι Αγιορείτες μοναχοί, υπάρχουν και κάποιες ιδιαίτερες περιπτώσεις φιλοξενίας και ποιμαντικής φροντίδας όπως η φιλοξενία ανθρώπων που είναι εξαρτημένοι από ναρκωτικές ουσίες. Σύμφωνα με ρεπορτάζ που προέρχονται από τις εφημερίδες «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» και «ΤΑ ΝΕΑ» οι χρήστες ναρκωτικών που έχουν καταφύγει και έχουν βρει βοήθεια στο Άγιο Όρος από το 1987 και μετά υπολογίζονται σε πολύ περισσότερους από πεντακόσιους.
Τα χαρακτηριστικά αυτών των ανθρώπων είναι ότι προέρχονται από όλες τις περιοχές της χώρας, και όχι μόνο από τη Μακεδονία, η ηλικιακή τους διάρθρωση είναι από 18 έως 45 ετών, είναι διασκορπισμένοι σε όλα τα μοναστήρια του Αγίου Όρους, παρότι ακούγεται ότι κυρίως καταφεύγουν στις μονές Γρηγορίου και Ξενοφώντος. Κατά τη διαμονή τους πολλοί ακολουθούν το πρόγραμμα των μοναχών που περιλαμβάνει τον πολύωρο εκκλησιασμό και κατόπιν συμμετοχή στα διακονήματα της μονής. Η διάρκεια παραμονής τους φτάνει μέχρι και τους πέντε με έξι μήνες με την προοπτική να ενταχθούν αργότερα σε κάποιο πρόγραμμα απεξάρτησης.
Το ποσοστό των ανθρώπων που κατάφερε με επιτυχία να απεμπλακεί από τη χρήση των ναρκωτικών δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια, καθώς για πολλούς από αυτούς αγνοείται η τύχη τους μετά τη φυγή τους από το Άγιο Όρος, όμως είναι γεγονός ότι κάποιοι εξ’ αυτών τα κατάφεραν και επιπλέον κάποιοι ακολούθησαν και τη μοναστική ζωή.
Η αγιορείτικη φιλοξενία δεν θέτει προϋποθέσεις και αποκλεισμούς, καθώς το Άγιο Όρος είναι θεραπευτήριο και για τους μόνιμους κατοίκους του αλλά και για τους επισκέπτες του[3]. Στο πλαίσιο αυτό οι μοναχοί προσεγγίζουν με ποιμαντική διάθεση τους τοξικομανείς ανεξάρτητα από τον βαθμό της πίστης τους, με μοναδικό σκοπό να βοηθήσουν τον πάσχοντα συνάνθρωπο. Κάποιες φορές αυτό έχει αντικειμενικές δυσκολίες καθώς απαιτείται εμπειρία και ιδιαίτερη διαχείριση, κυρίως όταν προκύπτουν καταστάσεις στερητικών συνδρόμων. Παρόλα αυτά οι μοναχοί με αγάπη και υπομονή καταφέρνουν να ανταπεξέλθουν.
Σύμφωνα με μαρτυρίες χρηστών που φιλοξενήθηκαν στο Άγιο Όρος, η ικανοποίησή τους προκύπτει από τη γαλήνη, την ηρεμία, την πνευματικότητα και την απομόνωση από τον «έξω κόσμο». Κυρίως όμως από τη συμπεριφορά των αγιορειτών μοναχών οι οποίοι συναναστρέφονται και συζητούν μαζί τους με αγάπη, χωρίς να τους αντιμετωπίζουν με ρατσισμό και προκαταλήψεις.
Στο θέμα της βοήθειας σε χρήστες ναρκωτικών, αξίζει να αναφέρουμε και την προσφορά του αγιορείτικου μετοχίου του Αγίου Νικολάου, της Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου στο Πόρτο Λάγος, το οποίο έχει συμβάλει ώστε πολλοί νέοι ναρκομανείς, να σταλούν στην Κύπρο, στο Ίδρυμα που ίδρυσε ο προερχόμενος από το Άγιο Όρος νυν μητροπολίτης Λεμεσού, Αθανάσιος, την «Αγία Σκέπη». Στο συγκεκριμένο ίδρυμα έχουν σταλεί διαχρονικά πάνω από 50 παιδιά της περιοχής και τώρα (τον καιρό που δόθηκε η συνέντευξη, το 2011) υπάρχουν άλλα 25 παιδιά στο Κέντρο και άλλα στην επανένταξη[4].
β) Δωρεές – Φιλανθρωπίες
Τα αθωνικά μοναστήρια πραγματοποιούν, παρότι δεν αποτελεί αυτοσκοπό τους, δωρεές και φιλανθρωπικό έργο, όχι ως φιλανθρωπικά ιδρύματα αλλά ως φυσικό αποτέλεσμα της εξακτίνωσης της αγάπης τους προς τον κόσμο. Το φιλανθρωπικό έργο διαχέεται ποικιλοτρόπως και με διάφορες μορφές, αφήνοντας μόνο ένα μικρό κομμάτι του να δει το φως της δημοσιότητας στα πλαίσια (κυρίως) της ταπεινότητας η οποία διακρίνει τον μοναχισμό κατά την ευαγγελική επιταγή του Χριστού «σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεημοσύνην μὴ γνώτω ἡἀριστερά σου τί ποιεῖἡ δεξιά σου[5]», αλλά και θέλοντας να αποφύγει διάφορους επιτήδειους οι οποίοι σκοπό έχουν να αποκομίσουν οφέλη με δόλιο τρόπο. Έτσι, σε επικοινωνία που είχαμε με μονές του Αγίου Όρους, διαπιστώσαμε ότι κατά κανόνα αποφεύγουν να δώσουν συγκεκριμένα στοιχεία. Παρόλα αυτά, λίγο ή πολύ, οι περισσότερες εφαρμόζουν κάποια φιλανθρωπική δράση η οποία δεν περιορίζεται μόνο σε πνευματικό επίπεδο αλλά επεκτείνεται και σε υλική συμπαράσταση (όπως μας αναφέρθηκε από μονή η οποία ζήτησε να διατηρηθεί η ανωνυμία της) για γεγονότα όπως βοήθεια καρκινοπαθών για αγορά φαρμακευτικού υλικού, βοήθεια για κάλυψη εξόδων νοσοκομειακής περίθαλψης, συμβολή σε κάλυψη οφειλών ώστε να αποφευχθεί πλειστηριασμός περιουσίας κ.α.. Τα αιτήματα αυτά είναι πολλά και καθημερινά και διατυπώνονται είτε με τηλεφωνικά αιτήματα, είτε με επιστολές, είτε με προσωπική επαφή του ίδιου του αιτούντος σε επίσκεψή του στη μονή.
Στα πλαίσια αυτά το Άγιο Όρος συμπαρίσταται βοηθώντας στις σπουδές τους άπορους νέους, βοηθώντας τους αναξιοπαθούντες που ζητούν την «ευλογία» (βοήθεια) τους και στέλνοντας τακτικά χρηματική ενίσχυση («λογία») στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Πέρα από τη μεμονωμένη «μέριμνα» κάθε μοναστηριού, συνήθως η Ιερά Κοινότητα εκδίδει μία «απανταχούσα» που περιάγεται από μοναστήρι σε μοναστήρι και αφορά στη συγκέντρωση χρημάτων για τη συνδρομή ενός ατόμου ή μίας προσπάθειας.[6]
Σε σχέση με την τρέχουσα οικονομική κατάσταση, δεν πέρασαν πολλά χρόνια από το 1985 τότε που ο γέροντας Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης, μιλώντας με τη μοναχή Θεοδοσία (κατόπιν ηγουμένη της Ιεράς Μονής «Παναγία η Βαρνάκοβα») προέβλεπε ότι «…θα έρθουν δύσκολοι καιροί και ο κόσμος θα χρειαστεί βοήθεια από τα μοναστήρια»[7]. Οι δύσκολοι αυτοί καιροί είναι η εποχή που ζούμε και η πρόβλεψη αυτή του Γέροντα Πορφυρίου πραγματοποιήθηκε.
Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς το Άγιο Όρος δεν έμεινε αδιάφορο στα προβλήματα του κόσμου κατά τη διάρκεια της κρίσης. Με κάθε μέσο που διαθέτει, προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές, προσφέροντας είτε υλικά αγαθά όπως τρόφιμα, φάρμακα, ρουχισμό κ.λπ., είτε διαθέτοντας χρηματικά ποσά, ώστε να στηρίξει τη λειτουργία φορέων που ασκούν οι ίδιοι φιλανθρωπικό έργο, όπως για παράδειγμα η Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Αποστολή» της Εκκλησίας της Ελλάδος, με την Ιερά Μονή Βατοπαιδίου να πρωτοστατεί σε αυτήν την προσπάθεια, όπως θα δούμε και παρακάτω, σε ενδεικτικές περιπτώσεις φιλανθρωπικών δράσεων.
Έτσι, από την αρχή της κρίσης η Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου διάθεσε σημαντικό μέρος από τα κονδύλια και τις χορηγίες φίλων της μονής για το έργο της εκκλησίας, αλλά και από τα έσοδα από τις πωλήσεις προϊόντων θεραπευτικών αλοιφών και φαρμακευτικών σκευασμάτων με τον διακριτικό τίτλο «Δόκιμον»[8] που αποτελούν το διακόνημα μοναχών της, ως η μόνη σταθερή δύναμη μηνιαίως για τα συσσίτια της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, το κοινωνικό έργο μητροπόλεων, τη στήριξη πολύτεκνων οικογενειών, την παροχή υγειονομικού υλικού, ακόμη και την παροχή σκαφών σε ακριτικά νησιά, καθώς και τις αποφυλακίσεις πολιτών που μπήκαν φυλακή για οικονομικούς λόγους ενισχύοντας παράλληλα και τις οικογένειές τους.
Η Ιερά Μονή λόγω της παγκόσμιας εμβέλειάς της, ως ένα από τα μεγαλύτερα ορθόδοξα μοναστήρια στον κόσμο, έχει ενεργοποιήσει όλες τις πηγές εσόδων από ανθρώπους και ιδρύματα που ασπάζονται το έργο της καθώς ενισχύει κάθε μήνα οικονομικά πάνω από 20 μητροπόλεις σε όλη την Ελλάδα, ενώ προσφέρει σημαντική βοήθεια στην «Κιβωτό της Αγάπης», συντηρεί τα κοινωνικά παντοπωλεία Θεσσαλονίκης και Μυτιλήνης, έχει προχωρήσει σε δωρεές ασθενοφόρων σε νοσοκομεία και ιδρύματα της περιφέρειας και σε απομακρυσμένες περιοχές, καθώς και σε νησιά όπως στη Μητρόπολη Κισσάμου στην Κρήτη[9].
Τέλος, σημαντικά ποσά έχουν διατεθεί για υποτροφίες σε αριστούχους πολύτεκνους μαθητές, για την ενίσχυση σε σχολεία, για τη στήριξη ασθενών και άλλων τα οποία θα δούμε εκτενέστερα στη συνέχεια.
Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ
