Συνθήκη των Σεβρών: Μία κορυφαία νικηφόρα συνθήκη για τον Ελληνισμό που ποτέ δεν εφαρμόστηκε

Η Συνθήκη των Σεβρών υπογράφηκε μεταξύ της ηττημένης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης στις 10 Αυγούστου του 1920 (28 Ιουλίου Αυγούστου με το παλιό) στην γνωστή για τις πορσελάνες της γαλλική πόλη Σεβρ. Με τη Συνθήκη των Σεβρών, η Οθωμανική Αυτοκρατορία ουσιαστικά διαμελίστηκε και η Ελλάδα απέσπασε -στα χαρτιά τουλάχιστον- σημαντικά εδαφικά οφέλη.

Όπως επισημαίνει μιλώντας στο Pemptousia.gr ο Θεοδόσης Κυριακίδης διδάκτορας Νεότερης Ιστορίας του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και επιστημονικός συνεργάτης της Έδρας Ποντιακών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, επρόκειτο για μία από τις κορυφαίες νικηφόρες συνθήκες για τον Ελληνισμό που δημιουργεί την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών ενώ από την άλλη είναι μία συνθήκη που δεν εφαρμόζεται τελικά.

Ο Ελ. Βενιζέλος υπογράφει τη Συνθήκη των Σεβρών. Πηγή/wikipedia.org

Όπως επισημαίνει πάντως ο καθηγητής η συγκεκριμένη συνθήκη επιβάλλεται στην ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία η οποία δεν συνομολόγησε ποτέ την ισχύ της.
Με τη Συνθήκη των Σεβρών στην Ελλάδα παραχωρούνται τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος, η Δυτική και η Ανατολική Θράκη. Επίσης επιδικάζεται στην Ελλάδα η κυριαρχία στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Η περιοχή της Σμύρνης ανατέθηκε στην Ελλάδα προκειμένου να διοικηθεί από αυτή με προοπτική να προσαρτηθεί στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια και ύστερα από δημοψήφισμα.
Όπως επισημαίνει ο καθηγητής η Συνθήκη των Σεβρών είναι μία από τις συνθήκες που επισφραγίζουν το τέλος του Α’ Παγκοσμίου πολέμου όπως η Συνθήκη των Βερσαλλιών υποχρέωσε τη Γερμανία σε παραχωρήσεις, του Αγίου Γερμανού την Αυστρία και η Συνθήκη του Νεϊγύ την Βουλγαρία κλπ.

«Εδαφικές προσκτήσεις» με προϋποθέσεις

Σύμφωνα με τον καθηγητή, οι εδαφικές προσκτήσεις είναι το όφελος της Συνθήκης των Σεβρών για την Ελλάδα αλλά όπως είχε επισημάνει τότε και ο Τσώρτσιλ θα έπρεπε η Ελλάδα να μπορέσει να την επιβάλει διά των όπλων στην Τουρκία.
Εδώ, επισημαίνει ο κ. Κυριακίδης πρέπει να αναφέρουμε ότι χρονικά βρισκόμαστε σε ένα μεταίχμιο για την Οθωμανική Αυτοκρατορία αφού ήδη ο Κεμάλ Αταρτούκ εκείνη την περίοδο αυτονομήθηκε και δημιούργησε το ανεξάρτητο κίνημά του.
Οι εξελίξεις στη συνέχεια ήταν ραγδαίες και αρνητικές για τον ελληνισμό.
Σε ότι αφορά τον Πόντο και την εξέλιξη του Ποντιακού ζητήματος ο Θ. Κυριακίδης υπογραμμίζει ότι δεν υπάρχει άμεση σύνδεση της Συνθήκης των Σεβρών με το Ποντιακό ζήτημα αν και οι Πόντιοι ήδη από το 1918 άρχισαν να σχηματοποιούν τις σκέψεις τους για αυτονόμηση.
«Πολύ σημαντική προσωπικότητα που συνδέθηκε με την προσπάθεια των Ποντίων για αυτοδιάθεση, μας λέει, έπαιξε ο μητροπολίτης Τραπεζούντας Χρύσανθος ο οποίος πηγαίνει στο Παρίσι και αλλάζει γνώμη στον Βενιζέλο ενημερώνοντάς τον για το θέμα που ο ίδιος ο Βενιζέλος δεν γνώριζε καλά».

Ποντοαρμενική Ομοσπονδία

Τον Γενάρη του 2020 υπογράφεται σύμφωνο για Ποντοαρμενική ομοσπονδία άρα όταν η Συνθήκη των Σεβρών αναγνωρίζει Αρμενικό Κράτος, εμμέσως στηρίζει την προσπάθεια των Ποντίων για αυτονόμηση.
Οι Πόντιοι σύμφωνα με τον κ. Κυριακίδη ήδη άρχισαν να σκέφτονται την αυτονομία του Πόντου υπό την αιγίδα της Κοινωνίας των Εθνών ή τη δημιουργία Ποντοαρμενικής Ομοσπονδίας η οποία τελικά προκρίνεται και στη συνέχεια υπογράφεται σχετική συμφωνία τον Γενάρη του 1920.Ιδρύεται λοιπόν η Ποντοαρμενική Ομοσπονδία.
«Σε αυτό το σημείο, τονίζει ο καθηγητής, πρέπει να αναφέρουμε τα περίφημα 14 σημεία του Αμερικανού προέδρου Ουίλσον με κεντρική ιδέα την αυτοδιάθεση των λαών. Ο κάθε λαός έχει το δικαίωμα να αποφασίζει μόνος του για το μέλλον του, είναι το νόημα της διακήρυξης κι έτσι οι Πόντιοι θεωρούν πως αυτό το σημείο είναι πολύ θετικό για τα σχέδιά τους: Ήρθε επιτέλους η ώρα κάθε λαός να αποφασίζει για το μέλλον του. Οι ίδιοι επέλεξαν την Ομοσπονδία με την Αρμενική Δημοκρατία».

Άλλο η πραγματικότητα, άλλο οι συνθήκες

Η πραγματικότητα όμως είναι πιο σκληρή από τις συνθήκες και έτσι μόλις τον Νοέμβριο του 2020, δύο μήνες από την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών όλα διαλύονται στο στρατιωτικό πεδίο και έτσι καταστρέφεται η Αρμενική Δημοκρατία αφού ηττώνται οι Αρμένιοι από τον κεμαλικό στρατό κι έτσι καταρρέει και η Ποντοαρμενική Ομοσπονδία.
Η Συνθήκη των Σεβρών ουσιαστικά αναγνώρισε το Αρμενικό Κράτος και αφού είχε προηγηθεί η συμφωνία Ποντίων-Αρμενίων, εμμέσως αναγνωρίστηκε κάποια αυτονομία των Ποντίων.
Στο μεταξύ, η πολιτική των συμμάχων άρχισε να αλλάζει τον Νοέμβριο του 2020 μετά την εκλογική ήττα του Βενιζέλου. Είχαν ήδη διαμηνύσει ότι θα αλλάξουν στάση και άρχισαν να εναγκαλίζονται τον Κεμάλ.
«Οι Πόντιοι απελπίζονται και ο Κωνσταντινίδης μεγαλέμπορος από την Κερασούντα και ηγετική μορφή των Ποντίων στέλνει μία επιστολή στον Βενιζέλο από τη Μασσαλία με την οποία εκφράζει την απογοήτευσή του.
Τα πράγματα παίρνουν ήδη αρνητική τροπή για τον Ελληνισμό. Ο Κεμάλ έχει στρατιωτικές νίκες έχουμε την κατάρρευση του μετώπου, Μικρασιατική Καταστροφή, πυρπόληση της Σμύρνης και Συνθήκη της Λωζάνης στις 24 Ιουλίου 1923, που καταργούσε τη Συνθήκη των Σεβρών και ήταν σαφώς πολύ πιο ευνοϊκή για το κράτος του Κεμάλ»…

Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών

Η Συνθήκη των Σεβρών δημιούργησε την Ελλάδα των «δύο ηπείρων (Ευρώπη, Ασία) και των πέντε θαλασσών (Αιγαίο, Ιόνιο, Μεσόγειος, Μαύρη Θάλασσα και Προποντίδα)» και τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της εποχής ήταν διθυραμβικά.
ΕΜΠΡΟΣ: Η ΕΙΡΗΝΗ ΥΠΕΓΡΑΦΗ ΠΡΟΧΘΕΣ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗΝ 6 Μ.Μ.
Ο κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΑΓΓΕΛΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΑΟΝ ΤΟ ΣΤΕΦΑΝΩΜΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΟΣ – ΟΛΑΙ ΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ ΤΗΣ ΥΠΟΓΡΑΦΗΣ Η ΕΛΛΑΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙΖΕΙ ΑΠ΄ ΑΚΡΟΥ ΕΙΣ ΑΚΡΟΝ.
ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ: ΖΗΤΩ Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΣ. ΑΙ ΑΘΗΝΑΙ ΠΑΝΗΓΥΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣΗΧΙΛΙΑΔΕΣ ΛΑΟΥ ΥΠΟ ΤΟΥΣ ΗΧΟΥΣ ΤΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΨΑΛΛΟΥΝ ΤΟ ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: ΖΗΤΩ Η ΑΛΗΘΩΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΙ ΕΝΔΟΞΟΣ ΕΛΛΑΣ!
ΤΡΟΜΕΡΑΙ ΣΥΜΦΟΡΑΙ ΑΝΑΜΕΝΟΥΝ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑΝ, ΕΑΝ ΔΕΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ.

Πιο εύθραυστη από πορσελάνη

Όμως η Συνθήκη των Σεβρών δεν ίσχυσε ποτέ γιατί δεν επικυρώθηκε από τα κοινοβούλια των συμβαλλόμενων κρατών. Ήταν μία συνθήκη κενή περιεχομένου στο ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου.
«Πιο εύθραυστη από την πορσελάνη των Σεβρών», όπως λέγεται ότι είπε τότε Γάλλος πολιτικός.
Οι εκλογές που ακολούθησαν στη χώρα μας και η ήττα του Βενιζέλου που δεν κατάφερε να εκλεγεί βουλευτής έδωσαν, όπως προανέφερε και ο καθηγητής, στους συμμάχους το πρόσχημα να εγκαταλείψουν τη χώρα, αφού θεωρούσαν τον βασιλιά Κωνσταντίνο που επανήλθε στο θρόνο φιλογερμανό και ενάντια στα συμφέροντά τους.
Αν και δεν εφαρμόστηκε ποτέ όπως προαναφέραμε η Συνθήκη των Σεβρών γέννησε για τους Τούρκους και το «σύνδρομο των Σεβρών» Έτσι γενιές και γενιές Τούρκων μεγάλωσαν με το αίσθημα της αδικίας σε βάρος τους και της πεποίθησης ότι κάποιες δυνάμεις της Δύσης επιθυμούν να διαμελίσουν την πατρίδα τους.