Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος: Ο νους είναι εκείνος που ελέγχει με ορθοκρισία και τον γάμο και την παρθενία!

Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος. Αρχές 17ου αι. Χειρ του Κρητικού Ιωάννη Λαμπάρδου (1627-1639). Μουσείο Μπενάκη.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Γρηγορίου Θεολόγου Επιτάφιος
Λόγος στην αδελφή του Γοργονία

8. Στη σωφροσύνη πάρα πολύ ξεχώρισε και κατά πολύ ξεπέρασε όλες τις σύγχρονές της. για να μην αναφέρω τις παλαιότερες που άφησαν όνομα για την αρετή τους αυτή.

Δύο επιλογές υπάρχουν στη ζωή των ανθρώπων, ο γάμος και η αγαμία. Η δεύτερη περίπτωση είναι υψηλότερη και πιο θεϊκή, οπωσδήποτε όμως και πιο κοπιαστική και επικίνδυνη· η πρώτη περίπτωση πιο ταπεινή, αλλά ασφαλέστερη. Εκείνη απέφυγε την άσχημη πλευρά και των δύο, διάλεξε ό,τι ωραιότερο υπάρχει στην κάθε μια και τα ένωσε σε ένα. Παίρνοντας δηλαδή από την αγαμία το ύψος και από τον γάμο την ασφάλεια αναδείχθηκε φρόνιμη χωρίς αλαζονεία, συνδυάζοντας την ομορφιά της πρώτης με τον δεύτερο και αποδεικνύοντας έτσι ότι καμιά από τις δυο επιλογές δεν συνδέει αναγκαστικά με τον Θεό ή με τον κόσμο κι ούτε πάλι αποχωρίζει.

Κατά συνέπεια δεν είναι από τη φύση του αποφευκτέος για τον καθένα ο γάμος, ούτε απόλυτα επαινετή η αγαμία. Ο νους είναι εκείνος που ελέγχει με ορθοκρισία και τον γάμο και την παρθενία και σαν κάποιο υλικό ο τεχνίτης Λόγος δίνει σ’ αυτά ρυθμό και δημιουργική πνοή αρετής.

Επειδή ενώθηκε κατά σάρκα, δεν σημαίνει ότι χωρίστηκε από το πνεύμα.

Ούτε επειδή είχε ως κεφαλή τον άνδρα, σημαίνει ότι αγνόησέ την πρώτη κεφαλή, δηλαδή τον Χριστό. Αλλά, αφού υπηρέτησε λίγο τον κόσμο και τη φύση, όσο απαιτούσε ο νόμος της σάρκας ή καλύτερα ο νομοθέτης που ρύθμισε τα σχετικά με τη σάρκα, αφιέρωσε ολοκληρωτικά τον εαυτό της στον Θεό.

Και το πιο ωραίο και σοβαρό είναι ότι προσεταιρίστηκε πνευματικά και τον άντρα της και τον κατέστησε όχι παράλογο σατράπη, παρά συνετό σύνδουλο. Επιπλέον τον καρπό του σώματος, εννοώ τα παιδιά της και τα εγγόνια της, τα έκαμε καρπό του πνεύματος εξαγνίζοντας και προσφέροντας στον Θεό ολόκληρη την οικογένεια.

Ολόκληρο το σπίτι, σαν μια ψυχή.

Έκαμε λοιπόν ένα γάμο αξιέπαινο και ευδοκιμώντας σ’ αυτόν έφερε έτσι την ωραία καρποφορία. Όσο ζούσε, πρόσφερε τον εαυτό της ως υπόδειγμα κάθε αρετής, κι όταν την κάλεσε ο Θεός κοντά του, άφησε στο σπιτικό της το θέλημά της σαν μια σιωπηλή παραίνεση.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Δημητρίου Γ. Τσάμη, «Μητερικόν», τόμος β’, των εκδόσεων της Αδελφότητας «Αγία Μακρίνα».