Ο Θεός μπροστά στην λύπη της ψυχής
18 Ιουλίου 2023(Προηγούμενη δημοσίευση: http://www.pemptousia.gr/?p=377516)
Ἴνα τὶ περίλυπος εἶ, ἡ ψυχή μου, καὶ ἵνα τὶ συνταράσσεις με;
Ἔλπισον ἐπὶ τὸν Θεόν, ὅτι ἐξομολογήσομαι αὐτῷ,
σωτήριον τοῦ προσώπου μου, καὶ ὁ Θεός μου.
Ερμηνεία
Ύστερα από τις παρηγοριές που πήρε με την ανάμνηση της ελευθερίας τους και της επιστροφής τους στην πατρίδα η ψυχή του ανήσυχη συνεχίζει να είναι περίλυπη και ταραγμένη. Οι υποσχέσεις του Θεού είναι αδιαμφισβήτητες και όμως ενδόμυχα ανησυχεί. Αυτή η πάλι της λογικής του Θεού με το συναίσθημα του ανθρώπου κονταροχτυπιούνται προσπαθώντας η κάθε μια να επιβληθεί στον Δαυίδ και σε κάθε άνθρωπο. Η μόνη ελπίδα είναι να στηρίζεται κανείς στον Θεό και ειδικά οι Εβραίοι είχαν πολλές τέτοιες περιπτώσεις που ο Θεός τους στάθηκε θερμός παραστάτης. Έτσι και τώρα, ο Δαυίδ με την προφητική του ικανότητα φέρνει στο μυαλό του τις μελλούμενες χαρές και παρηγοριέται. Μετά την διάσωσή τους και την επιστροφή τους στην πατρίδα θα αναγκαστεί να ομολογήσει ότι ο Θεός τους ήταν και Σωτήρας τους.
Πρὸς ἐμαυτὸν ἡ ψυχή μου ἐταράχθη·
διὰ τοῦτο μνησθήσομαί σου ἐκ γῆς Ἰορδάνου,
καὶ Ἐρμωνιείμ, ἀπὸ ὄρους μικροῦ.
Ερμηνεία
Οι τωρινές ταλαιπωρίες και οι δυστυχίες δεν τον αφήνουν να ησυχάσει και έτσι είναι πάντα ταραγμένη, γι’ αυτό έφερε και πάλι στο μυαλό του την πατρίδα του, την αγιασμένη περιοχή του Ιορδάνη, τον οποίο ο Ιησούς του Ναυή με θαυμαστό τρόπο διέσχισε και του ευλογημένου βουνού που λέγεται Ερμών, από το οποίο αναλήφθηκε ο Ηλίας προς τον ουρανό. Ο ίδιος βρίσκεται σε κάποιο χαμηλό βουνό, που λέγεται Μικρό Όρος, και από εκεί ατενίζει την πατρίδα του με νοσταλγία.
Ἄβυσσος ἄβυσσον ἐπικαλεῖται εἰς φωνὴν τῶν καταρρακτῶν σου.
Πάντες οἱ μετεωρισμοί σου, καὶ τὰ κύματά σου ἐπ᾽ ἐμὲ διῆλθον.
Ερμηνεία
Υπάρχουν πολλές ερμηνείες γι’ αυτές τις αβύσσους. Ο Δαυίδ μιλώντας κυριολεκτικά εννοεί τις πολλές συμφορές που έπεσαν στον λαό του, που ήταν τόσο πολλές, που λές και η μια καλούσε την άλλη για να τους επιτεθεί, ενώ παράλληλα ακούγονταν σαν καταρράκτες οι συμφορές αυτές καθώς έπεφταν η μια πάνω στην άλλη. Ύστερα μας μεταφέρει στην φουρτουνιασμένη θάλασσα, όπου τα κύματα και οι μετεωρισμοί τους έμοιαζαν με εκείνα που καταπλάκωσαν τους Αιγυπτίους του Φαραώ κατά την διάβαση της Ερυθράς θάλασσας. Πιο φοβερή περιγραφή με τα μαινόμενα στοιχεία της φύσης να παρομοιάζονται με συμφορές που διαδέχεται η μια τη άλλη δεν υπάρχει. Με αυτήν την περιγραφή θέλει να περιγράψει τις ατέλειωτες συμφορές που βρήκαν τους Εβραίους μέχρι τότε αλλά και από τότε και στο εξής.
Υπάρχει όμως και η αισιόδοξη ερμηνεία των πατέρων κατά την οποία η μία άβυσσος είναι ο Θεός Πατέρας, η άλλη ο Λόγος του Θεού που με τις συνεχείς επεμβάσεις στους μαθητές μοιάζουν με την φωνή των καταρρακτών, που είναι τα θεία και σωτήρια λόγια του Θεού. Στην περίπτωση αυτή ο Δαυίδ βλέποντας διορατικά την κοσμογονία την μελλοντική, που θα φέρει ο Χριστός στον κόσμο, τον καταλαμβάνει φόβος και δέος σαν τον Αββακούμ, όταν τα είδε όλα αυτά , όπως λένε οι τέταρτες Ωδές των Καταβασιών και των Κανόνων π.χ. στην ακολουθία του Μεγάλου Σαββάτου: «Τὴν ἐν Σταυρῷ σου θείαν κένωσιν, προορῶν Ἀββακοὺµ ἐξεστηκὼς ἐβόα. Σὺ δυναστῶν διέκοψας κράτος Ἀγαθέ, ὁµιλῶν τοῖς ἐν ᾅδη, ὡς παντοδύναµος». Το θέμα αυτής της Ωδής αναφέρεται στην προσευχή του Προφήτου Αμβακούμ, μετά από προσωπικό διάλογο που είχε με το Θεό. Έχει εσχατολογικό και Μεσσιανικό περιεχόμενο. Παρακαλεί και επικαλείται, αφού βεβαιώθηκε ο Προφήτης για τις προθέσεις του Θεού απέναντι στο λαό, την Χάρη Του προς τον εκλεκτό λαό Του τον Ισραήλ, ιδίως κατά τα έσχατα. Να μην λησμονήσει ο Θεός το λαό.
Ἡμέρας ἐντελεῖται Κύριος τὸ ἔλεος αὐτοῦ,
καὶ νυκτὸς ᾠδὴ αὐτῷ παρ᾽ ἐμοί.
Ερμηνεία
Ο Δαυίδ πιστεύει ότι ο Κύριος θα δώσει φανερά την ημέρα εντολή να έλθει το έλεός του στον λαό των Εβραίων και την νύκτα, ύστερα από τους κόπους της ημέρας στις σκληρές δουλειές των Βαβυλωνίων, θα του δοθεί ο χρόνος να υμνήσει και να δοξολογήσει τον Θεό.
Προσευχὴ τῶ Θεῷ τῆς ζωῆς μου·
ἐρῶ τῷ Θεῷ, Ἀντιλήπτωρ μου εἶ. Διὰ τί μου ἐπελάθου,
καὶ ἵνα τὶ σκυθρωπάζων πορεύομαι,
ἐν τῷ ἐκθλίβειν τὸν ἐχθρόν μου·
Ερμηνεία
Η ωδή ευχαριστίας για την οποία μίλησε πιο πάνω δεν αρκεί, χρειάζεται και προσευχή, για να ζητήσει από τον Θεό την βοήθειά του. Στον προσευχή του θα θυμίσει στον Θεό ότι αυτός πάντοτε τους αντιλαμβάνονταν, με τη σημασία τους καταλάβαινε και τους βοηθούσε, τώρα όμως ύστερα από εβδομήντα χρόνια σκλαβιάς στους Βαβυλωνίους φαίνεται ότι τους ξέχασε ο Θεός και έτσι δίνεται η αφορμή στους εχθρούς τους να τους χλευάσουν, όπως είπε και πιο πάνω. Αναρωτιέται αν πρέπει να σκύβει το κεφάλι του και να βαδίζει σκυθρωπός, και να είναι θλιμμένος επειδή οι εχθροί του τούς ταλαιπωρούν τόσο πολύ στα δεσμά της σκλαβιάς. Αυτοί έχουν ελπίδα στον ζώντα Θεό.
Ἐν τῷ καταθλᾶσθαι τὰ ὀστᾶ μου, ὠνείδιζόν με οἱ ἐχθροί μου·
Ἐν τῷ λέγειν αὐτοὺς μοι καθ᾽ ἑκάστην ἡμέραν, Ποῦ ἐστιν ὁ Θεός σου;
Ερμηνεία
Και τώρα αλλά και τότε η σκλαβιά ήταν πολύ βαριά τόσο από τα βάρη που σήκωναν όλη την ημέρα όσο και από τα μαστιγώματα που τους έδιναν με το παραμικρό. Τσακίζονταν τα κοκαλάκια τους κάτω από αυτές τις συνθήκες και δεν τους έφτανε αυτό, αλλά είχαν επιπλέον κι την κοροϊδία των κατακτητών τους, γιατί γίνονταν περίγελο, με το να μην μπορούν να κλείσουν το στόμα τους για τους καθημερινούς ονειδισμούς λόγω της εγκατάλειψης του Θεού τους.
ἵνα τὶ περίλυπος εἶ, ἡ ψυχή μου, καὶ ἵνα τὶ συνταράσσεις με;
Ἔλπισον ἐπὶ τὸν Θεόν, ὅτι ἐξομολογήσομαι αὐτῷ·
σωτήριον τοῦ προσώπου μου, καὶ ὁ Θεός μου.
Ερμηνεία
Ο στίχος αυτός επαναλαμβάνεται από τον ψαλμωδό, για δείξει σε τί βαθμό λύπης και ταραχής έχει φτάσει η ψυχή τους. Αυτά τα λέει με ερωτηματική μορφή και θέλει να τονίσει ότι άδικα λυπάται και ταράσσεται η ψυχή του, διότι αυτοί έχουν για στήριγμά τον Θεό τους. Σε αυτόν πρέπει να ελπίζουν, όπως έκαναν πάντα. Ο Θεός ήταν και θα είναι ο Σωτήρας τους και αυτό θα αναγκαστούν να το παραδεχτούν, όταν, όπως προορατικά τα βλέπει ο Δαυίδ, θα ανταποκριθεί στα αιτήματά τους και θα αναγκαστούν να ομολογήσουν την ευεργεσία του Θεού, που θα τους απελευθερώσει και θα τους αποκαταστήσει και πάλι ελεύθερους στην πατρίδα τους.
Κατά τα άλλα μπορούμε να το δούμε και μεταφορικά για τα δεινά και τις συμφορές της ζωής, από τις οποίες μόνο ο Δυνατός ο Θεός θα μας λυτρώσει από αυτά τα δεσμά.
(Συνεχίζεται)
