Συμβουλές του Γέροντα Ισαάκ Λιβανέζου

Γέροντας Ισαάκ Λιβανέζος (1937–1998). Φωτογραφία Αγιορειτική Φωτοθήκη.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Αρχιμανδρίτης Αρσένιος Κατερέλος
Ηγούμενος Ι. Μονής Αγίου Νικολάου Δίβρης Φθιώτιδος

Συνέντευξη στον πρωτοσύγκελο π. Ιωήλ Κωνστάνταρο στον ραδιοφωνικό σταθμό της Ι. Μητροπόλεως Δρυινουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης.

[…]

Πατήρ Αρσένιος: Ας αναφέρω στο σημείο αυτό δειγματοληπτικά και επιγραμματικά κάποιες προσωπικές και γενικές συμβουλές που έδινε.

Έλεγε: «Και οι αμαρτίες μας ακόμη μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως όπλο κατά του Διαβόλου». Να έχωμε δηλαδή ταπεινό λογισμό, προσοχή, να μη ξεθαρρεύωμε, κλπ.

Μου έλεγε: «Να λες στον λογισμό ‘έχω Γέροντα, από τον οποίο κρεμιέμαι και αφού κάνω υπακοή δεν έχω καμία ευθύνη’».

Μία φορά, πριν με στείλη στον Γερο-Τιμόθεο, ένα χαριτωμένο γεροντάκι που ασκήτευε εκεί κοντά, να του πάω λίγα μακαρόνια, κλπ., μου είπε: «Ξέρεις τι ευλογία είναι να γηροκομής ένα γεροντάκι;» Σημειωτέον, ότι ο γερο-Τιμόθεος μου είχε αποκαλύψει πράγματα συγκλονιστικά για το παρόν μου και το μέλλον μου, πολύ απίθανα. Όλα εξεπληρώθησαν. Είχε όντως μέγα διορατικό και προορατικό χάρισμα. Έχω υποχρέωσι να το αναφέρω αυτό, διότι δεν ήτο γνωστός στο Άγιον Όρος. Όμως, άλλο σήμερα είναι το θέμα μας.

Και συνεχίζομε:
Ο Γέροντας Ισαάκ μου έλεγε: «Να μη δουλεύω με το μυαλό, αλλά με την καρδιά».

«Αυτά που συμφέρει να ξέρωμε για θέματα πίστεως, κλπ., είναι λίγα. Δεν μας συμφέρει να μας απασχολούν υπέρ το δέον».

Εννοούσε δηλαδή να μην είμαστε ορθολογιστές, να μη προσπαθούμε να καταλάβωμε τα του Θεού, αλλά να γνωρίσωμε τον Θεό διά της καθάρσεως. Αυτό δηλαδή που λέγει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος ‘Μέγα το περί Θεού λαλείν, αλλά μείζον το εαυτόν καθαίρειν Θεώ, επειδή εις κακότεχνον ψυχήν σοφία ουκ εισελεύσεται’ (Λόγος 32, 12).

Δηλαδή είναι ανώτερο να καθαριζώμεθα από τα πάθη μας για τον Θεό από το να ομιλούμε περί Θεού, διότι σε κακότεχνη ψυχή δεν σκηνώνει η σοφία του Θεού.

Μου έλεγε να μη κρύβω τίποτε από λογισμούς, διότι όταν τους φανερώνω χτυπιέται ο Διάβολος.

Έλεγε: « Ο Γέροντας είναι εις τύπον Χριστού και πρέπει να τον έχω άγιο».

«Για όλους να βάζω καλούς λογισμούς».

Έλεγε: «Τους λογισμούς βλασφημίας δεν χρειάζεται να τους αναφέρωμε συγκεκριμένα, ούτε να τους συζητάμε. Απλώς να λέμε ‘Γέροντα, είχα και λίγο βλασφημία’».

Εννοούσε να μην έχωμε την ανάγκη να τους περιγράφωμε, ούτε καν να τους ενθυμούμεθα. Αυτό είναι ακόμη ανώτερο. Τότε σκάει ο Διάβολος και γυρίζει όλη η δυσωδία επάνω του.

Και εν προκειμένω τώρα θυμήθηκα την σχετική φράσι του π. Παϊσίου για τους λογισμούς βλασφημίας: «Αμαρτία είναι μόνον όταν πιάνωμε κουβέντα μαζί τους».

Ο π. Ισαάκ μου είπε μία φορά: « Ο Γερο-Παΐσιος είναι μεγάλος όσο δεν λέγεται».

Μου έλεγε: «Όταν έχης και δείχνης αγάπη, ανεξικακία, συγχωρητικότητα, κλπ., τότε θα δης να σου ‘έρχεται’ και η ευχή θα τρέχη αβίαστα μέσα σου». Εννοούσε την ευχή του Ιησού.

Πατήρ Ιωήλ: Ώδε η πείρα του Γέροντος.

Π. Αρσένιος: Ακριβώς. Έλεγε: «Πρώτα να φορέσης τον μοναχό, το ράσο, από μέσα, κι ύστερα απ᾽ έξω».

Ακόμη: «Όσο αυξάνεται συν τω χρόνω η ψυχική, πάντα υγιής-χριστοκεντρική εννοούσε, ένωσις του υποτακτικού με τον Γέροντα, τόσο ‘μπαίνει’ και η ευχή αδιάλειπτα στην καρδιά του υποτακτικού από μόνη της. Ο υποτακτικός πρέπει να χαίρεται και να δέχεται εσωτερικά ό,τι του λέγει ο Γέροντας.

Δεν πρέπει να αναρωτιέται ‘γιατί να μου πη το α’, γιατί το β’, γιατί να με μαλώση, να μου φωνάζη, να μη μου δίνη ευλογία για το α’, το β», κλπ. Η εσωτερική αντιλογία και αμφισβήτησι διώχνει την Χάρι και την ευχή». Οπότε, κατ᾽ αναλογίαν κι εμείς προσθέτομε, πόσω μάλλον η εξωτερική αντιλογία.

Να σημειώσωμε επίσης, ότι εδώ ο Γέροντας εννοούσε πάντα την αυτενέργητη, αβίαστη δηλαδή νοερά προσευχή του Ιησού, που γίνεται νύχτα-μέρα, ακόμη και όταν κοιμώμαστε, κι όταν σκεφτώμαστε και όταν κάνωμε οποιαδήποτε άλλη παράλληλη εργασία, είτε χειρωνακτική, είτε ακόμη και διανοητική.

Έλεγε: «Οι απλοί – με την πνευματική έννοια – είναι οι πιο έξυπνοι. Ασχολούνται μόνον με αυτά που τους ωφελούν και τους ενδιαφέρουν για την πνευματική πρόοδό τους».

Μία φορά όταν ήμουν δόκιμος, μου είπε: «Αλλοιώς σε αντιμετωπίζω ως δόκιμο και αλλοιώς ως λαϊκό». Αυτό το αναφέρω κυρίως για να μην απορούμε όταν κάποιες φορές κάποιοι γνωστοί μας λαϊκοί κατόπιν γίνωνται μοναχοί, και ως εκ τούτου μετά έχουν άλλα τυπικά και συμπεριφορά απέναντί μας.

Π. Ιωήλ: Φυσικά, τότε τα πράγματα αλλάζουν.

Π. Αρσένιος: Έλεγε: «Τα μυστικά του καλόγερου είναι τα πνευματικά του».

Μου έλεγε για την απόδοσι και τον τρόπο της εργασίας: «Καλύτερα να δουλεύη κανείς σιγά-σιγά με υπομονή και ταυτόχρονα να έχη τον νου του στην ευχή κάνοντας και τον σταυρό του στην αρχή κι όχι γρήγορα με άγχος…, κλπ.». Έτσι αγιάζεται και η εργασία και αποδίδομε καλύτερα.

Κοιμήθηκε στις 3 Ιουλίου 1998.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Αρχιμ. Αρσενίου Κατερέλου «Ο Γέροντάς μου Ισαάκ ο Λιβανέζος» των εκδόσεων Ορθόδοξος Κυψέλη.