Κανών α’, ᾨδὴ η’, τῆς Ἐορτῆς Ἦχος α’
Ὁ Εἱρμὸς
«Φλόγα δροσίζουσαν Ὁσίους, δυσσεβεῖς δὲ καταφλέγουσαν, Ἄγγελος Θεοῦ ὁ πανσθενής, ἔδειξε Παισί· ζωαρχικὴν δὲ πηγὴν εἰργάσατο τὴν Θεοτόκον, φθορὰν θανάτου, καὶ ζωὴν βλυστάνουσαν τοῖς μέλπουσι, τὸν Δημιουργὸν μόνον ὑμνοῦμεν, οἱ λελυτρωμένοι, καὶ ὑπερυψοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας».
Απλή Σύνταξη
Ἄγγελος Θεοῦ ὁ πανσθενής, ἔδειξε Παισί·
Φλόγα δροσίζουσαν Ὁσίους δυσσεβεῖς δὲ καταφλέγουσαν,
εἰργάσατο δὲ τὴν Θεοτόκον ζωαρχικὴν πηγὴν
βλυστάνουσαν φθορὰν θανάτου καὶ ζωὴν τοῖς μέλπουσι
οἱ λελυτρωμένοι ὑμνοῦμεν καὶ ὑπερυψοῦμεν
τὸν μόνον Δημιουργὸν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας[1].
Μετάφραση
Ο Παντοδύναμος Άγγελος του Θεού (ο Χριστός)
έδειξε στους Τρείς Παίδες την φωτιά
που ενώ δρόσιζε τους Οσίους Παίδες, κατέκαιε τους ασεβείς.
Ο ίδιος αυτός Άγγελος μεταμόρφωσε την Θεοτόκο
σε ζωαρχική πηγή, από την οποία πηγάζει
ο όλεθρος του θανάτου και η αιώνια ζωή
γι’ αυτούς που την υμνολογούν, δηλαδή για εμάς
που λυτρωθήκαμε και τον υμνούμε και τον δοξολογούμε
σε όλους τους αιώνες (αιώνια).
Ερμηνεία
Εδώ ο υμνογράφος ασχολείται με τον δεύτερο συμβολισμό των Τριών Παίδων, με το πυρ που δεν τους έκαιγε. Όπως ο Άγγελος Θεού (ο τόκος της Θεομήτορος) έδειξε στους τρείς Παίδες την παντοδυναμία του σχετικά με το πυρ με το να κατακαίει μεν τους ασεβείς που τροφοδοτούσαν την φωτιά αλλά να δροσίζει τους Τρεις Παίδες. Έτσι και η Παρθένος που δέχτηκε το πυρ της Θεότητας δεν κάηκε αλλά έφερε την δροσιά της ζωής, την ίδια την Ζωή, τον Χριστό. Αυτός ο ίδιος ο Άγγελος έκανε την Παναγία ζωαρχική πηγή, η οποία προκάλεσε την φθορά του θανάτου, ο οποίος εξουσίαζε τον άνθρωπο, και έδωσε ζωή σε αυτούς που την υμνούν όχι μόνο στην Κοίμησή της αλλά πάντοτε. Έτσι λοιπόν κι εμείς οι «λελυτρωμένοι», σαν τους Τρείς Παίδες , υμνούμε και υπερυψούμε τον Κύριο, ο οποίος είναι ο μόνος δημιουργός των απάντων. Είναι ο Θεός και Κύριος όλων των δυνάμεων.
Η η΄ Βιβλική Ωδή αναφέρεται στον ύμνο των Τριών Παίδων. Στο προηγούμενο τροπάριο είδαμε τους τρεις Παιδες να παίζουν και οι τρεις λύρα και να υμνούν τον Θεό. Τώρα ο υμνωδός καλεί όλους τους πιστούς να δοξολογήσουν τον Θεό, όπως οι Τρεις Παίδες. Το «ὑμνοῦμεν καὶ ὑπερυψοῦμεν» μας πραπέμπει στον ύμνο των Τριών Παίδων: «Τὸν Κύριον ὑμνεῖτε τὰ ἔργα, καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυρίου, Εὐλογεῖτε, Ἄγγελοι Κυρίου, οὐρανοὶ Κυρίου τον Κύριον…».
Κείμενο (α΄ τροπάριο η΄ Ωδής)
Ῥήμασιν εἴχοντο τῆς θείας, κιβωτοῦ τοῦ ἁγιάσματος,
πᾶσα ἡ πληθὺς τῶν θεολόγων ἐν τῇ Σιών.
Ποῦ νῦν ἀπαίρεις σκηνὴ κραυγάζοντες, Θεοῦ τοῦ ζῶντος;
Μὴ διαλίπῃς ἐποπτεύουσα, τοὺς πίστει μέλποντας·
τὸν Δημιουργὸν μόνον ὑμνοῦμεν, οἱ λελυτρωμένοι,
καὶ ὑπερυψοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.[2]
Απλή σύνταξη
πᾶσα ἡ πληθὺς τῶν θεολόγων ἐν τῇ Σιών
εἴχοντο ρήμασιν τῆς θείας κιβωτοῦ τοῦ ἁγιάσματος:
Ποῦ νῦν ἀπαίρεις κραυγάζοντες σκηνὴ Θεοῦ τοῦ ζῶντος;
Μὴ διαλίπῃς ἐποπτεύουσα τοὺς πίστει μέλποντας·
οἱ λελυτρωμένοι μόνον τὸν Δημιουργὸν ὑμνοῦμεν, ,
καὶ ὑπερυψοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Μετάφραση
Όλο το πλήθος των Θεολόγων (Αποστόλων) στη Σιών
ακολουθούσαν την θεία κιβωτό του αγιάσματός σου
με αυτά τα κραυγαλέα λόγια: Που σηκώνεσαι να πας
σκηνή του ζώντος Θεού: μην παραλείπεις να έχεις
κάτω από την προστασία σου αυτούς που σε ψέλνουν με πίστη.
όλοι εμείς που λυτρωθήκαμε από την δουλεία του Διαβόλου
σε υμνούμε, Θεέ μας, ως Δημιουργό μας
και σε εγκωμιάζουμε πάντοτε, σε όλους τους αιώνες.
Ερμηνεία
Οι Απόστολοι, οι οποίοι είναι οι πρώτοι θεολόγοι, γιατί διδάχτηκαν τον θείο λόγο από το ίδιο το στόμα του Χριστού, δεν παύουν να είναι και άνθρωποι και να έχουν και αισθήματα. Τα αισθήματα των Αποστόλων προς την Παναγία ήταν αισθήματα αγάπης και σεβασμού, αλλά και ασφάλειας και προστασίας. Το «πού φεύγεις και μας αφήνεις» το ακούμε για κάθε νεκρό που φεύγει, αλλά για τους Αποστόλους που ήταν κάτω την προστασία και ευλογία της Παναγίας, της μητέρας του Θεού, ήταν μεγάλο το κόστος μια τέτοια απουσία. Έμεναν πνευματικά ορφανοί και μάλιστα και μετά την εκδημία του Διδασκάλου τους και Υιού της. Όμως δεν μπορούσαν να κάνουν και αλλιώς, γι’ αυτό ζητάνε να μην τους ξεχάσει, να τους εποπτεύει και να τους προστατεύει από εκεί ψηλά που θα είναι κοντά στον Υιό της, γιατί «πολλά ισχύει δέησις μητρός προς ευμένειαν Δεσπότου».
Ο υμνογράφος για να συνδέσει τα της εορτής με τους αντίστοιχους στίχους των Τριών Παίδων, που αναφέρονται στην η΄ Ωδή, ταυτίζει τους ψαλμούς των πιστών με τους ύμνους των Τριών Παίδων, διότι αν εκείνοι πριν από την έλευση του Χριστού λυτρώθηκαν με την θυσία τους πάνω στη φωτιά, και οι πιστοί που δέχτηκαν την λυτρωτική θυσία του Χριστού, έχουν κάθε λόγο να υμνολογούν και να εγκωμιάζουν τον Λυτρωτή και Σωτήρα τους.
Κείμενο ( β΄ τροπάριο η΄ Ωδής)
Ὅπως ὑψώσασα τὰς χεῖρας, ἐκδημοῦσα ἡ πανάμωμος,
χεῖρας τὰς Θεὸν ἠγκαλισμένας, σωματικῶς ἐν παρρησίᾳ,
ὡς Μήτηρ ἔφησε πρὸς τὸν τεχθέντα, οὓς μοι ἐκτήσω,
εἰς αἰῶνας φύλαττε βοῶντάς σοι·
τὸν Δημιουργὸν μόνον ὑμνοῦμεν, οἱ λελυτρωμένοι,
καὶ ὑπερυψοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Απλή σύνταξη
Ὅπως ἐκδημοῦσα ἡ πανάμωμος ὑψώσασα τὰς χεῖρας, ,
χεῖρας τὰς ἠγκαλισμένας Θεὸν σωματικῶς ἐν παρρησίᾳ,
ὡς Μήτηρ ἔφησε πρὸς τὸν τεχθέντα:
«φύλαττε εἰς αἰῶνας οὓς μοι ἐκτήσω βοῶντάς σοι»:
τὸν Δημιουργὸν μόνον ὑμνοῦμεν, οἱ λελυτρωμένοι,
καὶ ὑπερυψοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Μετάφραση
Όπως η Πανάμωμος κατά την εκδημία της υψώνοντας τα χέρια της,
τα χέρια της που αγκάλιασε το σώμα ενός Θεού με παρρησία,
έτσι και σαν Μητέρα μίλησε προς αυτόν που γέννησε:
«Φύλαγε αιώνια αυτούς που απέκτησες χάρη σε μένα
καθώς Σε παρακαλούν θερμά.
όλοι εμείς που λυτρωθήκαμε από την δουλεία του Διαβόλου
σε υμνούμε, Θεέ μας, ως Δημιουργό μας
και σε εγκωμιάζουμε πάντοτε, σε όλους τους αιώνες».
Ερμηνεία
Η Παναγία κατά την Μετάστασή της ύψωσε τα χέρια της, αυτά τα χέρια που αγκάλιασαν τον Χριστό, για τον παρακαλέσει από τη μια να την δεχτεί τώρα αυτός στην αγκαλιά του και από την άλλη να αγκαλιάσει όλους τους ανθρώπους και να παρακαλέσει τον Υιό της για τον καθένα από εμάς. Έκτοτε η Παναγία εικονίζεται ως Πλατυτέρα στο ημιθόλιο του Ιερού Βήματος με ανοιχτή την αγκαλιά της, έχοντας μέσα σε αυτήν τον Χριστό και παράλληλα πρεσβεύοντας για την σωτηρία όλου του κόσμου.
Ο Χριστός κέρδισε τους πιστούς με το τίμιο αίμα του αλλά παράλληλα σε αυτό συνέβαλε και η Παναγία. Γι’ αυτό, επειδή δηλαδή και αυτή συνέβαλε στην εφαρμογή του σχεδίου του Θεού για την σωτηρία των ανθρώπων, αισθάνεται την ανάγκη να παρακαλέσει τον Υιό της ως μητέρα που είναι να δώσει λίγη προσοχή σε αυτούς που αναγνωρίζουν το λυτρωτικό του έργο και τον υμνούν συνεχώς και ακατάπαυστα.
[1] Οι στίχοι: «οἱ λελυτρωμένοι ὑμνοῦμεν καὶ ὑπερυψοῦμεν
τὸν μόνον Δημιουργὸν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας» είναι το εφύμνιο της η΄ Ωδής.
[2] Οι στίχοι: «οἱ λελυτρωμένοι μόνον τὸν Δημιουργὸν ὑμνοῦμεν καὶ ὑπερυψοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνα» αποτελούν το εφύμνιο της η΄ Ωδής.
