«Βαρθολομαίος Κουτλουμουσιανός: σύμβολο των σχέσεων και των στενών δεσμών της Ίμβρου με το Αγιώνυμον Όρος»

Την Δευτέρα 21 Αυγούστου στο Πολιτιστικό κέντρο των Αγίων Θεοδώρων Ίμβρου, πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία η Επιστημονική Εσπερίδα με τίτλο: «Ίμβρος – Άγιον Όρος. Η διαχρονική σχέση των δύο τόπων» την οποία διοργάνωσε η Αγιορειτική Εστία μαζί με την Μητρόπολη Ίμβρου και Τενέδου.

Στην Εσπερίδα παρέστη και κήρυξε την έναρξη της, η A.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, ο οποίος ξεκινώντας την ομιλία του υπενθύμισε ότι το περασμένο έτος ήταν αφιερωμένο στον Βαρθολομαίο Κουτλουμουσιανό, με αφορμή την επέτειο διακοσίων πενήντα ετών από τη γέννησή του, τονίζοντας ότι «αυτό το αγλαόν τέκνον του νησιού μας είναι για μας σύμβολο των σχέσεων και των στενών δεσμών της Ίμβρου με το Αγιώνυμον Όρος». Όπως είπε ο Πατριάρχης, οι στενοί αυτοί δεσμοί «εκφράζουν μία σημαντική διάσταση της συνυφασμένης με το Άγιον Όρος ταυτότητας των Ιμβρίων».

Ακολούθησε η αναφορά του Παναγιωτάτου στα τέσσερα αγιορειτικά μετόχια στο νησί: «Τα μετόχια απασχολούσαν πολλούς κατοίκους στην καλλιέργεια των κτημάτων τους. Με τις ακολουθίες τους τόνωναν το θρησκευτικό αίσθημα του ιμβριακού λαού. Όντως, η μικρή πατρίδα μας ωφελήθηκε πολλαπλώς από τα Αθωνικά μετόχιά της: τα τρία Λαυριωτικά, α) του Αγίου Κωνσταντίνου στην περιοχή των Αγίων Θεοδώρων, β) του Αγίου Γεωργίου και γ) του Αρχιστρατήγου του Καλαμιδιώτου (μέχρι το 1922) στο Σχοινούδι, και το Κουτλουμουσιανό των Ταξιαρχών κοντά στο Γλυκύ. Η κατάργηση, η δήμευση της περιουσίας τους και τα επακόλουθα, αποτέλεσαν καμπή στην ιστορία του νησιού μας.

Δεν είναι τυχαίο ότι και μετά το 1943, τα μετόχια παρέμειναν στη μνήμη των Ιμβρίων ως κομμάτι της ζωής τους . Το Άγιον Όρος ήταν και έμεινε για τους Ιμβριώτες οικείος τόπος. Χρησιμοποιώντας τα λόγια του μακαριστού Προκατόχου μας Πατριάρχου Αθηναγόρου, θα λέγαμε, ότι ισχύει και στην Ίμβρο το «περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να μην κλαίς», αλλά να δοξάζης τον Θεό της αγάπης που αξίωσε το ιστορικό νησί μας να καταστή τόπος μαρτυρίας του πνεύματος και του ήθους του Άθωνος για πολλούς αιώνες. Χάρη στην Αγιορειτική έμπνευση, παρουσία και συμβολή, ξεκίνησε και η εκπαιδευτική ιστορία της Ίμβρου, που συνδέεται, όπως όλοι γνωρίζουμε, με τον Βαρθολομαίο Κουτλουμουσιανό και τον αδελφό του Κύριλλο. Και ο Νικηφόρος Γλυκάς, ο ιδρυτής της Κεντρικής Σχολής Ίμβρου, συνδεόταν με το Άγιον Όρος διά μέσου του Βαρθολομαίου, διετέλεσε κατά το 1856-57 Διευθυντής της Αθωνιάδος Εκκλησιαστικής Ακαδημίας, το δε έτος 1880 ως Μητροπολίτης Ίμβρου εώρτασε τη Μεγάλη Εβδομάδα στη Μονή Ιβήρων, όπως αναφέρει ο ίδιος σε επιστολή του προς τον Πατριάρχη, γραμμένη στη Μονή Κουτλουμουσίου. Χαιρόμαστε που σήμερα θα ακουσθούν πολλά ονόματα Ιμβρίων που εμόνασαν στο Άγιον Όρος και είχαν στις προσευχές τους προς Κύριον πάντοτε την γενέτειρά τους».

Στη συνέχεια, ο Πατριάρχης, συνεχάρη τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ίμβρου και Τενέδου, καθώς και τον Διευθυντή της Αγιορετικής Εστίας κ. Αναστάσιο Ντούρο, για την πρωτοβουλία οργάνωσης της  επιστημονικής εσπερίδας.

«Η Αγιορειτική Εστία, ήδη επί είκοσι τρία έτη προάγει τη μελέτη και την προβολή του Αθωνικού πολιτισμού, αναδεικνύει την προσφορά του αγιωνύμου Όρους στην Ορθοδοξία, στον Χριστιανικό κόσμο και σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Σας ευχαριστούμε, αγαπητέ κύριε Διευθυντά, εκ μέρους όλων των συμπατριωτών μας για το ενδιαφέρον σας και για την Ίμβρο.

Επαινούμε τον άγιο Ίμβρου και Τενέδου για τη συμβολή του στην προετοιμασία της εσπερίδας και ευρύτερα για όσα πράττει για τα δύο νησιά, για την αγάπη του γι ‘ αυτά. Έγινε πολύ γρήγορα Ίμβριος και Τενέδιος και αναμένουμε όλοι και άλλα πολλά από αυτόν.

Χαιρετίζουμε την παρουσία των Αγιορειτών Πατέρων, η οποία, μαζί με τους συμβολισμούς που κομίζει, υπενθυμίζει σε όλους μας την παγκόσμια σημασία του Άθωνος ως ευλογημένου κέντρου αγιωσύνης, πνευματικότητας, άσκησης και μετανοίας, ολικής αφιέρωσης και δοξολογίας του Θεού, βίωσης της εσχατολογικής κατεύθυνσης και ορμής της εν Χριστώ ζωής. Ο μοναχισμός είναι καρπός του ασκητικού πνεύματος ολόκληρης της Εκκλησίας, είναι ο πόθος, ο τόπος και ο τρόπος ολικής εκκλησιαστικοποίησης της ζωής, δοξολογικής μετοχής στο μυστήριο της ευχαριστιακής ταυτότητάς της».

Ακολούθησε ο Χαιρετισμός της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους, τον οποίο ανέγνωσε ο Μοναχός Σωκράτης Κουτλουμουσιανός. Ανάμεσα στα υπόλοιπα, η Ιερά Κοινότητα αναφέρει και τα ακόλουθα ….. «Ἡ Ἴμβρος γειτνιάζουσα μετὰ τοῦ Ἱεροῦ Ἂθωνος, ἀλλά καὶ διὰ τῆς διακινήσεως πνευματικῶν καὶ λοιπῶν ἀγαθῶν, ἐδέχθη βαθεῖαν τὴν ἐπίδρασιν αὑτοῦ καί εἰς ἑτέρους ποικίλους τομεῖς τῆς ζωῆς τῆς, πέραν τοῦ πνευματικοῦ βίου, ἤτοι εἰς τὴν τέχνην, τὴν ἁγιογραφίαν, τὰ γράμματα, τὴν λατρείαν· τὰ δε ἴχνη αὐτῆς τῆς ἐπιδράσεως εἶναι καὶ σήμερον ὁρατὰ καὶ ἁπτὰ, ἀποτελοῦντα πλέον ἀναπόσπαστα στοιχεῖα τῆς πολιτιστικῆς φυσιογνωμίας καὶ παραδόσεως τῆς Ἴμβρου.

Αὐτὰ τὰ ἴχνη θα ἀναδείξουν οἱ ἀξιόλογοι συμμετέχοντες εἰς τήν παροῦσαν Συνεδρίαν. Ἡ ζῶσα καί ἀδιάκοπος πρᾶξις καὶ μακρὰ παράδοσις τοῦ Ἱεροῦ ἡμῶν Τόπου, ὡς καὶ τὰ τεκμήρια ἐκ τῶν σχετικῶν πηγῶν καὶ μαρτυριῶν τῶν ἐν Ἁγίῳ Ὄρει καί Ἴμβρῳ ἀποκειμένων ἱστορικῶν ἀρχείων, θὰ παρουσιάσουν τὴν διαχρονικὴν αὑτὴν σχέσιν τῶν δύο τόπων.»

Ο Μητροπολίτης Ίμβρου και Τενέδου κατά τη διάρκεια του χαιρετισμού του αναφέρθηκε στην σπουδαιότητα της Επιστημονικής Εσπερίδας και την παρουσία των Αγιορειτών μοναχών στο νησί οι οποίοι βοηθούν στην αναθέρμανση των διαχρονικών σχέσεων των δύο τόπων.

Ο κ. Αναστάσιος Ντούρος, Διευθυντής της Αγιορειτικής Εστίας, μετέφερε τους Χαιρετισμούς του Δημάρχου Θεσσαλονίκης και Προέδρου του Δ.Σ. του φορέα κ. Κωνσταντίνου Ζέρβα και αναφέρθηκε στο πρώτο ταξίδι του φορέα στο νησί το 2004 αλλά και στην μετέπειτα πολυετή παρουσία της Αγιορειτικής Εστίας στην Ίμβρο: «Από τότε, έχουμε ταξιδέψει στην Ίμβρο πολλές φορές και έχουμε πραγματοποιήσει πλήθος εκδηλώσεων θέλοντας να συμβάλλουμε και εμείς με τον τρόπο αυτό στην αναγέννηση του ελληνικού στοιχείου και στην ενδυνάμωση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων των Ελλήνων του νησιού».

Ακολούθησαν οι εισηγήσεις των ομιλητών ως εξής: Ο Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτης κ. Νικόλαος, Ηγούμενος της Ι. Μονής Κουτλουμουσίου παρουσίασε στην εισήγηση του στοιχεία για τον Βαρθολομαίο Κουτλουμουσιανό και την παρουσία του Αγίου Όρους στην Ίμβρο. Ο δεύτερος ομιλητής  Γέρων Χριστοφόρος Ιβηρίτης, αναφέρθηκε στον βίο του Ιερομονάχου Αναστασίου Ιβηρίτου εξ Αγίων Θεοδώρων – Ίμβρου ενώ η πρώτη συνεδρία ολοκληρώθηκε με τον Αρχιμανδρίτη Δημήτριο Στρατή, η εισήγηση του οποίου είχε ως τίτλο «Βαρθολομαίος Κουτλουμουσιανός μεταξύ Ορθόδοξης παράδοσης και «Φώτων». Η δεύτερη συνεδρία ξεκίνησε με την εισήγηση του κ. Γιώργου Ξεινού, ο οποίος μίλησε με θέμα «Αναζητήσεις και συναντήσεις Ιμβρίων στο Άγιον Όρος», ενώ ακολούθησε ο κ. Αναστάσιος Ωρολογάς, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Χαρίτων ο Ίμβριος, Ηγούμενος Μονής Κουτλουμουσίου στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα». Η Εσπερίδα ολοκληρώθηκε με την πολύ ενδιαφέρουσα εισήγηση του κ. Γιάννη Γιαννάκη για τις τοπικές ιδιομορφίες στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική της Ίμβρου.

Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της Εσπερίδας, πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της έκθεσης φωτογραφίας του Αναστάσιου Ωρολογά «1973. Μικρό οδοιπορικό στον Άθω». Ο κ. Ωρολογάς μαζί με τον κ. Ντούρο ξενάγησαν τον Οικουμενικό Πατριάρχη στην έκθεση και συζήτησαν μαζί του για τα θέματα των φωτογραφιών.

Η έκθεση θα παραμείνει στο Πολιτιστικό Κέντρο των Αγίων Θεοδώρων μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου 2023.

Φωτογραφίες: Νίκος Παπαχρήστου / Οικουμενικό Πατριαρχείο