Γλώσσες Ευρώπης και η γλώσσα της Αγάπης

Στις 26 Σεπτεμβρίου το εορτολόγιο της Εκκλησίας μάς υπενθυμίζει την εορτή της Μεταστάσεως του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ιωάννη. Του γνωστού και ως «ηγαπημένου» μαθητή του Ιησού. Υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας του Θείου Πάθους. Το κατέγραψε στο Ευαγγέλιό του. Αυτή η μαρτυρία οδήγησε τον Ιωάννη, κατά πολλούς ερμηνευτές, να εστιάσει στη συγγραφή των τριών Καθολικών Επιστολών του στην έννοια της αγάπης. Όχι αυτής που ηχεί «ως κύμβαλο αλαλάζον» στα χείλι των ανθρώπων, όπως θα έλεγε ο Απόστολος Παύλος, αλλά της αγάπης που πηγάζει από τον ίδιο τον Θεό καθώς αυτός «αγάπη εστί» (Α’ Ιω. 4, 16 ).

Η μαρτυρία αυτή του Ιωάννη αποτυπώθηκε στο συγγραφικό του έργο. Υπάρχουν πολλές μελέτες, ελληνόγλωσσες και ξενόγλωσσες, που πιστοποιούν τη μαρτυρία. Ο ίδιος, ωστόσο, φρόντισε από την αρχή της αποστολικής του δράσης να δώσει αυτή τη μαρτυρία και δια της γλώσσας. Της γλώσσας που επικρατούσε στον κυρίαρχο τότε κόσμο, της ελληνικής.

Η σημερινή ημέρα, κατά το κοσμικό έθος, από το 2001, είναι αφιερωμένη στις Ευρωπαϊκές Γλώσσες. Μία από αυτές είναι και αυτή στην οποία έγραψε και μίλησε ο Απόστολος «ον ηγάπα ο Ιησούς», η ελληνική. Η Ελλάδα, ως μέρος του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, καθώς σε μεγάλο μέρος έχει συμβάλει στην καθιέρωση αυτού που ονομάζουμε σήμερα «Ευρωπαϊκός Πολιτισμός», συμμετέχει και αυτή με ποικίλες δράσεις σε σχολεία και φορείς με αφορμή την ημέρα. Μάλιστα, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, στην Ευρώπη που σήμερα ομιλούνται 200 περίπου γλώσσες, ένας στους δύο Έλληνες (49%) είναι ικανός να συνεννοηθεί σε τουλάχιστον μία ξένη γλώσσα, ποσοστό το οποίο συμπίπτει με τον κοινοτικό μέσο όρο.

Σύμφωνα με τα ίδια στατιστικά στοιχεία, το πρόβλημα στην Ευρώπη του 21ου αιώνα δεν φαίνεται να είναι η γλωσσομάθεια. Παρά τις διακυμάνσεις, καθώς οι πιο γλωσσομαθείς στην Ευρώπη είναι οι Λουξεμβούργιοι, οι Λετονοί και οι Μαλτέζοι, σε αντίθεση με τους Ούγγρους, τους Άγγλους, τους Πορτογάλους, τους Ισπανούς και τους Ιταλούς που μιλάνε μόλις μία ξένη γλώσσα, φαίνεται πως αυτό που λείπει είναι η γλώσσα του Ευαγγελίου. Δια των Ιεροσολύμων, της Αντιόχειας, της Μικράς Ασίας και της Μακεδονίας, η γλώσσα του Ευαγγελίου έφτασε στον Ευρωπαϊκό χώρο δίδοντας τη μαρτυρία για τα όσα φοβερά συνέβησαν στο πλαίσιο της εκπλήρωσης της Θείας Οικονομίας. Από την ειδωλολατρία και τον παγανισμό σταδιακά η Ευρώπη διδάχθηκε από την γλώσσα του Ευαγγελίου, την γλώσσα της Αγάπης, διαμορφώνοντας τη δική της ταυτότητα. Μια ταυτότητα η οποία συμπεριέλαβε και τις αξίες της τις οποίες, παρά τις όποιες κοινωνικές, θρησκευτικές κ.α. διαφοροποιήσεις, διατήρησε μέχρι τις μέρες μας.

Πάνω σε αυτές τις αξίες οικοδομήθηκε το εγχείρημα της «Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ένωσης» (ΕΟΚ) το οποίο εξελίχθηκε σε μια «Ευρωπαϊκή Ένωση». Τι είναι τελικά αυτή η Ένωση; Ένα χωνευτήρι γλωσσών, παραδόσεων και πολιτισμών; Μια ένωση ευκαιριών και δυνατοτήτων ή απλά ένα εγχείρημα το οποίο θα αποτελέσει ακόμη ένα κεφάλαιο της Παγκόσμιας Ιστορίας των Πολιτισμών;

Τα τελευταία χρόνια οι αξίες της Ευρώπης έχουν δοκιμαστεί από σειρά κρίσεων. Το ξεκίνημα έγινε με την οικονομία της. Ακολουθεί η παρατεταμένη κρίση των μεταναστευτικών ροών η οποία, αν δεν ερμηνευθεί και αντιμετωπιστεί με την σοβαρότητα που αναλογεί, πολύ φοβάμαι ότι θα επιφέρει συγκρούσεις οι οποίες θα δοκιμάσουν τον ανθρωπισμό και την αλληλεγγύη ή κατά το βιβλικό, που δυστυχώς εκλείπει στις μέρες μας, τη «φιλαδελφεία» της Ευρώπης. Τώρα έχουμε μπει και σε ένα άλλο κατώφλι. Αυτό των φυσικών καταστροφών. Η αλλότρια «λατρεία» της κτίσης και ο παραγκωνισμός από τη φωνή του Δημιουργού έχει ολέθριες συνέπειες για κοινωνίες, με τις προβλέψεις για τις μέρες που έρχονται να είναι δυσοίωνες.

Η Ευρώπη έχει ανάγκη, περισσότερο από ποτές άλλοτε, να ακούσει τη γλώσσα της Αγάπης γυρίζοντας σε μία από τις βασικές αρχές της. Τον Χριστιανισμό, πηγή του οποίου είναι το Ευαγγέλιο. Η γλώσσα αυτή μίλησε αιώνες τώρα στους λαούς της Ευρώπης. Όποτε αγνοήθηκε, το τίμημα ήταν βαρύ για τις πολιτιστικές αξίες. Στο χέρι της Ενωμένης Ευρώπης είναι να ξαναγυρίσει σε αυτές. Διαφορετικά κάθε γλώσσα θα ηχεί ως «κύμβαλο αλαλάζον», καθώς θα στερείται της ουσίας, που δεν είναι άλλη από την Αγάπη.