Ο βιασμός της Βασιλείας του Θεού

Διαβάζουμε στο ευαγγέλιο «η βασιλεία του Θεού βιάζεται και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν» (Ματθ. 11, 12) και παραξενευόμαστε πώς είναι δυνατόν να χρησιμοποιείται βία οπουδήποτε και μάλιστα σε ένα τόσο  σοβαρό θέμα, όπως είναι η βασιλεία των ουρανών. Σίγουρα θα υπάρχει κάποια λογική ερμηνεία πάνω σε αυτό. Ας μιλήσουμε λοιπόν για την βία και μάλιστα αν υπάρχει και καλή βία.

Οι μορφές της βίας

          Βία είναι η επιβολή της βούλησης κάποιου σε κάποιον άλλο, με αποτέλεσμα να του στερεί την ελευθερία του. Όπου βία εκεί και κατάσταση ανελευθερίας. Ιδιαίτερα στις μέρες μας γινόμαστε θεατές και ακροατές ανθρώπων που προβαίνουν σε πράξεις βίας και όλοι οι άνθρωποι εξανίστανται με τις πράξεις αυτές, οι οποίες θεωρούνται καταδικαστέες, τιμωρητέες και αποφευκτέες. Κι αυτό γιατί υπάρχουν νόμοι που υπερασπίζονται τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των ανθρώπων και κάθε παράβασή τους καταδικάζεται, γιατί δεν μπορεί να γίνει αλλιώς, αν θέλουμε να επικρατεί στην κοινωνία η νομιμότητα, η δικαιοσύνη και η κοινωνική αρμονία.

          Αλήθεια σκεφτήκαμε μήπως υπάρχουν στη ζωή μας και μορφές βίας που είναι επιβεβλημένες; Και για να γίνω πιο σαφής. Η επιβολή του νόμου στον άνθρωπο δεν είναι βία; Οι δυο σωματοφύλακες του Δία ήταν το Κράτος και η Βία, όπως διαβάζουμε στον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου. Από τη μια το Κράτος, η δύναμη του κράτους, και από την άλλη η Βία, η ακούσια επιβολή του νόμου στον άνθρωπο. Δυστυχώς όμως δεν μπορεί να γίνει αλλιώς. Δεν ζούμε σε μια κοινωνία αγγέλων αλλά κοινωνία ανθρώπων, που παραβαίνουν τους νόμους και πρέπει να τιμωρηθούν, για να εξασφαλιστούν τα δικαιώματα των άλλων. Και η αντίρρηση είναι: Αν δεν μπορώ να κάνω ό,τι θέλω, δεν είμαι ελεύθερος. Σίγουρα ο άνθρωπος αυτός δεν έχει ορθή γνώμη για την ελευθερία, γιατί αυτή δεν είναι ελευθερία αλλά ασυδοσία, με την οποία κανένα δικαίωμα του ανθρώπου δεν κατοχυρώνεται ούτε και του ίδιου του δράστη, γιατί υπάρχει πάντα κάποιος πιο δυνατός, που να θέλει  να ασκήσει βία επάνω του. Άρα η ελευθερία έχει όρια, τα οποία κατοχυρώνονται με τους νόμους κι έτσι υπάρχει κοινωνική ισορροπία. Άρα υπάρχει και καλή βία, η οποία όμως αποσκοπεί σε κάποιον ιερό σκοπό. Ο σκοπός βέβαια δεν αγιάζει τα μέσα, εδώ την βία, αλλά στην προκειμένη περίπτωση τα μέσα είναι ανέντιμα, παράνομα και συνεπώς ο σκοπός είναι επιλήψιμος.

          Το ίδιο ισχύει και για τους ηθικούς νόμους, μόνο που εδώ απαιτείται ηθική ευαισθησία, αφού δεν υπάρχει άμεση τιμωρία αλλά απώτερη. Αλλά και πάνω από τον ηθικό άνθρωπο είναι ο άνθρωπος της αγάπης, ο οποίος δεν έχει ανάγκη ούτε από τους νόμους της πολιτείας ούτε από τους ηθικούς νόμους αλλά είναι πιο πάνω και από τους δυο. Όποιος έχει αγάπη όχι μόνο δεν σφετερίζεται την ελευθερία και την περιουσία του άλλου αλλά προσφέρεται εθελοντικά στην υπηρεσία του. Αυτός δεν έχει ανάγκη από πίεση, από βία αλλά προσφέρεται οικειοθελώς. Ο χριστιανός δεν έχει ανάγκη να πιεσθεί, για να κάνει το ορθό και το σωστό.

          Κι όμως υπάρχουν άνθρωποι που ασκούν βία «προς ίδιον όφελος» και μάλιστα σε αδύνατους ανθρώπους, μικρά παιδιά, νεαρές κοπέλες, ηλικιωμένους ανθρώπους. Εδώ εκδηλώνεται εμφανώς η δίψα της πλεονεξίας, του χρήματος, της φιληδονίας, της εκδίκησης κλπ. και όλων των παθών του ανθρώπου. Όλα αυτά είναι γνωρίσματα του κακού εαυτού μας, διότι μαζί με τον καλό εαυτό μας υπάρχει και ο κακός, ο οποίος γίνεται όργανο του διαβόλου. Εδώ επιβάλλεται να υπάρχει η καλή βία, για να έχει κανείς κάποιο καλό αποτέλεσμα.

          Ας πάρουμε έναν μεθυσμένο, έναν μανιακό, έναν δολοφόνο, έναν κακούργο, που πρόκειται να διαπράξει κάτι κακό.  Δεν θα προσπαθήσουμε  να τον σταματήσουμε πριν κάνει το κακό; Δεν θα χρησιμοποιήσουμε βία, για να τον εξουδετερώσουμε και να μην  συμβεί το μοιραίο; Ένας τέτοιος είναι και ο κακός εαυτός μας, που γίνεται όργανο του διαβόλου και είναι ικανός να διαπράξει και το μεγαλύτερο έγκλημα, πράγμα που το βλέπουμε καθημερινά στις οθόνες μας. Από τον κακό μας εαυτό προέρχονται τα πάθη του ανθρώπου, τα οποία σε άλλους είναι κάπως ήπια και σε άλλους εντελώς άγρια. Τί λοιπόν πρέπει να κάνουμε; Να τιθασεύσουμε και να εξουδετερώσουμε το θηρίο που έχουμε μέσα μας, να το εξημερώσουμε και να αφήσουμε να αναπτυχθεί ο καλός εαυτός. Αυτός είναι ο καθημερινός σταυρός του ανθρώπου, όπως τον ζούσε ο απόστολος Παύλος: «Χριστώ συνεσταύρωμαι, ζω δε ουκέτι εγώ, ζει δε εν εμοι Χριστός». Στην περίπτωση αυτή ο απόστολος είχε εξουδετερώσει το θηρίο που  ήταν μέσα του, τον κακό εαυτό του, με τα συνεπακόλουθα πάθη, και μορφώθηκε μέσα του ο Χριστός, ο οποίος μόνο σε καθαρή καρδιά αναπαύεται.

          Ερχόμαστε τώρα στην ευαγγελική ρήση, την οποία αναφέραμε στην αρχή. Οι πατέρες της εκκλησίας μετατρέπουν τα άγρια πάθη σε αρετές και όπου υπάρχει κάποιο πάθος συνιστούν την αντίστοιχη αρετή. Στην προκειμένη περίπτωση η καλή βία αντικαθιστά την κακή βία, διότι η καλή βία οδηγεί στην βασιλεία του Θεού. Υπάρχει επομένως και η θετική πλευρά της βίας. Όταν ο Σολωμός γράφει στον Εθνικό Ύμνο για την Ελευθερία «που με βια μετράει την γη», εννοεί ότι η δίψα των σκλαβωμένων Ελλήνων για ελευθερία είναι τόσο μεγάλη, ώστε βιάζονται να επικρατήσει σε όσο το δυνατό μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής γης.

Βιαστής της Βασιλείας των ουρανών σύμφωνα µε τον εξαίρετο ορισμό του Μεγάλου Βασιλείου είναι ο φλογερός Χριστιανός, «ὁ τῷ πνεύµατι ζέων»! Είναι ο σφριγηλός Χριστιανός που σπεύδει να βοηθήσει σε κάθε καλή προσπάθεια. «Ὁ σφριγῶν πρός τάς πράξεις τῆς εὐσεβείας»! Είναι ο ακμαίος Χριστιανός που µε νεανικό ενθουσιασμό δίνει ακούραστος δυναμικό το «παρών» στα έργα της αγάπης, της φιλανθρωπίας και της ιεραποστολής, «Ὁ ἀκµάζων πρός πᾶσαν εὐτονίαν ἀγαθῶν ἔργων»!

Βία για τα πνευματικά χρειάζεται να ασκούμε πρωτίστως στο σώμα µας. Να μην ικανοποιούμε τα θελήματα και τις ορέξεις της σαρκός, αλλά να αγαπούμε την άσκηση και την κακοπάθεια. «Ὑποπιάζω µου τό σῶµα καί δουλαγωγῶ», γράφει ο απόστολος Παύλος (Α΄ Κορ. Θ, 27).   «Βίαν ἐκάλεσε τήν τοῦ σώµατος καταπόνησιν, ἥν ὑποµένουσιν 

ἐκουσίως οἱ τοῦ Χριστοῦ μαθηταί», σχολιάζει αρχαίος ερμηνευτής.

Επίσης βία χρειάζεται να ασκούμε και στο πνεύμα µας. Να λέμε όχι στο θυμό, στο φθόνο, στον εγωισμό και την κενοδοξία µας, όχι στα θελήματα και την ιδιορρυθμία µας. Να λέμε όχι στην απάτη του πλούτου, την απάτη των ηδονών και την απάτη της εφήμερης δόξας.

Επίσης χρειάζεται να κοπιάσουμε για να νικήσουμε τον διάβολο, που µας αντιστρατεύεται και µας πολεμά, ή τον κόσμο της αμαρτίας, που µας παρασύρει στον εύκολο δρόμο. Χρειάζεται να κάνουμε προσπάθεια για να κόψουμε τις αδυναμίες, τα πάθη και τα ελαττώματά µας.

«Η Βασιλεία των Ουρανών βιάζεται και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν». Δεν είπε κληρονομούν, αρπάζουν. Αν δεν βιάσεις τον εαυτό σου, δεν θα νικήσεις, θα είσαι τεμπελάκος. Αν θέλεις να ζεις πνευματικά, να βιάσεις πρώτα τον εαυτό σου με την υπακοή. (Γέροντος Εφραίμ Κατουνακιώτη: Λόγοι Διδαχής περί υπακοής)

Ο Θεός, σε εκείνον πού προσπαθεί και βιάζει τον εαυτό του, σε αντίθεση με αυτόν πού έχει απρόθυμη καρδιά, παρέχει  αληθινή αγάπη, πραότητα, φιλευσπλαχνία και όλους τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος.(Κολ.3,12),

Συμπερασματικά

          Η βία ασφαλώς είναι μια ανελεύθερη κατάσταση, είναι η στέρηση της ελευθερίας στο βαθμό που υπηρετεί «το ίδιον όφελος» και το προσωπικό συμφέρον. Όμως μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις όπου ο άνθρωπος είναι ανεξέλεγκτος και κυρίως στα ανεξέλεγκτα πάθη της ψυχής μας, που αυτά μας δεσμεύουν και μας στερούν την πραγματική μας ελευθερία.