Μνήμη νεομάρτυρα αγίου Φιλουμένου

Σκέφτομαι τον νεομάρτυρα του Χριστού άγιο Φιλούμενο, από την Ορούντα της Κύπρου, -29 Νοεμβρίου του 1979 εμαρτύρησε, στο Φρέαρ του Ιακώβ, στην Παλαιστίνη- που έζησε τα πρώτα του χρόνια στα στενά και τα δρομάκια της πόλεως της Λευκωσίας, ως κατά κόσμον Σοφοκλής, μαζί με τον αυτάδελφό του Αλέξανδρο.

Εκεί, λοιπόν, έζησε, στον Άγιο Σάββα, αρχές του 20ού αιώνος, δίπλα η εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Τρυπιώτη, κι εκείνα τα σπίτια με τα μπαλκόνια. Κάπου εκεί είχε ζήσει κι ο ποιητὴς Γεώργιος Βιζυηνός, γύρω στα 1870.

Στην πόλη της Λευκωσίας, λοιπόν, πέρασε τα παιδικά του χρόνια, μαζί με τον αυτάδελφό του Αλέξανδρο, μετέπειτα μοναχό και αυτόν Ελπίδιο, που άσκησαν πρώτα μαζί στην Ιερά Μονή Σταυροβουνίου, για έξι τόσα χρόνια, πριν μεταβούν, το 1934, στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, να σπουδάσουν. Εκεί, το 1937, όπως αναφέρει ο Συναξαριστής, εκάρησαν και οι δύο μοναχοί, παίρνοντας το όνομα Φιλούμενος ο Σοφοκλής και το όνομα Ελπίδιος ο Αλέξανδρος.

Άγιος Φιλούμενος.

Σαράντα πέντε τόσα χρόνια έζησε ο άγιος Φιλούμενος στην Παλαιστίνη, μέχρι το μαρτύριό του. Ο αυτάδελφός του Ελπίδιος μετέβη αργότερα στο Άγιον Όρος, στη Νέα Σκήτη. Μαζί με τον μοναχό Ελπίδιο, διαβάζουμε, κι ο αρχιμανδρίτης Ευστάθιος Παπαγεωργίου, μορφή πνευματική της Αμμοχώστου, από το Παλαιχώρι, που τον γνωρίσαμε στην κατασκήνωση του Αγίου Νικολάου της Στέγης στην Κακοπετριά τα πρώτα χρόνια του ’60, παιδάκια εμείς του Γυμνασίου.

Ήτανε ο πατήρ Ευστάθιος εκεί στην κατασκήνωση μαζί με τον Θεοφιλέστατο, μετέπειτα μητροπολίτη Νικαίας Γεώργιο Παυλίδη και τον Μάξιμο Κουρσουμπά, καθηγητή μας στο Παγκύπριο Γυμνάσιο. Έτσι για την ιστορία, ψάχνοντας τα υπόγεια νήματα που δένουν εν Χριστώ τους ανθρώπους.

Στον άγιο, λοιπόν, Φιλούμενο γυρίζω, και σ’ εκείνα τα στενά της Λευκωσίας, και στον κάμπο της Ορούντας. Δίπλα το ξωκκλήσι του αγίου Νικολάου, γυναικείο μοναστήρι τώρα, και η μοναδική εκκλησία των Αγίων Βαρνάβα και Ιλαρίωνος στην Περιστερώνα. Γράφω, λοιπόν, για όλα αυτά και πάω στο μαρτύριό του, και μετροφυλλώ κι εκείνο το «Νέον Μαρτυρολόγιον» του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου και όσα αναγράφει για τον Νεομάρτυρα Γεώργιο, τον Κύπριο, τον αθλήσαντα εις την Πτολεμαΐδα της Παλαιστίνης, το 1752.

Τα αγιασμένα λείψανά του μεταφέρθηκαν στην Κύπρο στίς 13 Απριλίου 1967, επί εθνάρχου Μακαρίου του Γ΄ και τοποθετήθηκαν στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Ιωάννου. Μέρος τους φυλάσσεται στον Ναό του Αγίου Γεωργίου, στο προάστιο του Αγίου Δομετίου, δίδοντάς μας τη χάρη και την ευλογία τους.

Άγιος, λοιπόν, Φιλούμενος, και κρατάω τις αφηγήσεις, ένα πρωϊνό, του μακαριστού κυρού Μελίτωνος, μητροπολίτου Μαραθώνος, ήμαστε τότε στον πανηγυρίζοντα ιερό Ναό του Αγίου Ανδρέου Πετραλώνων, στην Αθήνα, την ημέρα ή την επομένη, καλύτερα, της αγιοκατατάταξης του Αγίου Φιλουμένου, με τον άγιο Μόρφου, μητροπολίτη Νεόφυτο, να προεξάρχει της πανηγυρικής λειτουργίας και της τοποθέτησης του σκηνώματος του Αγίου Φιλουμένου στο Ναό της Αγίας Φωτεινής στο Φρέαρ του Ιακώβ, το 2009.

Ο μητροπολίτης, λοιπόν, Μελίτων μας διηγήθηκε, κλαίγοντας σχεδόν, αλλά με γλαφυρότητα, όσα έζησε με τον άγιο νεομάρτυρα Φιλούμενο και τη μαρτυρική τελείωσή του, στην Παλαιστίνη, στο Φρέαρ του Ιακώβ, στίς 29 Νοεμβρίου του 1979.

Την Παλαιστίνη την ξέραμε από τον θείο μου τον Γιάγκο, αδελφό της μάνας μου, μια ζωή ξενιτεμένο στην Ιεριχώ. Ξαφνιάστηκε, όταν του μίλησα για τον θείο μου τον Γιάγκο, προ πολλού κοιμηθέντα. Και χάρηκε.

Έτσι, λοιπόν, άρχισε να μας διηγείται για το Φρέαρ του Ιακώβ και το μαρτύριο του αγίου Φιλουμένου, πώς κατέβηκε τα σκαλιά και βρήκε σκοτωμένο τον άγιο, μαρτυρήσαντα σκληρώς και φρικτώς και επωδύνως, με εκείνα τα αίματα παντού, τον ρόλο των υπηρεσιών, όσα επειχείρησαν οι Εβραίοι να συγκαλύψουν.

Όμως ο άγιος μαρτύρησε φεύγοντας ο 20ός αιώνας, για του Χριστού την πίστιν την αγίαν, για να θυμηθούμε αυτά που κουβαλούμε ως λαός και ως έθνος στη μνήμη μας και στη ζωή μας. Κι ακόμα υπερασπιζόμενος τα προσκυνήματα και τα ιερά της Ορθοδοξίας μας, τα οποία αρνήθηκε να παραδώσει στοὺς φανατικοὺς εβραίους, που τα διεκδικούσαν και απαιτούσαν και που τον σκότωσαν με τσεκούρια οικτρώς.

Συγκλονιστική είναι κι εκείνη η μαρτυρία του κατά σάρκα αδελφού του π. Ελπιδίου, που αν και μίλια μακρυά, άκουσε τη φωνή του π. Φιλουμένου να του λέγει: «Αδελφέ μου, με σκοτώνουν προς δόξαν Θεού. Σε παρακαλώ μην αγανακτήσεις». Αυτά τα τελευταία στον Συναξαριστή.

Γυρίζω, λοιπόν, στο Φρέαρ του Ιακὼβ και στο μαρτύριο του Αγίου Φιλουμένου. Και σκέφτομαι συγχρόνως και τη Σαμαρείτιδα, τη μετέπειτα Αγία Φωτεινή, η εκκλησία της δυο βήματα από τα Πετράλωνα, εκεί στους Στύλους του ναού του Ολυμπίου Διός, στην είσοδο της πόλεως των Αθηνών, εκεί όπου εμαρτύρησε στίς 9 Ιουλίου του 1771 ο άγιος Μιχαὴλ Πακνανάς. Στην πρώτη κολώνα του ναού του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα, έχουμε χαραγμένο: «1771 Ιουλίου 9 απεκεφαλίσθη ο Πακνανάς Μιχάλης».

Μαζί μ’ αυτά κι οιαφηγήσεις του μακαριστού μητροπολίτου Μελίτωνος, που έζησε μια ζωή εκεί στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, για να κοιμηθεί εν Αθήναις ως μητροπολίτης Μαραθώνος, έχοντας την ευλογία να συναντήσει και να γνωρίσει τον άγιο Φιλούμενο, αλλά και να βιώσει το μαρτυρικό τέλος του αγιασθέντος Φιλουμένου από την Ορούντα της Κύπρου.