Όχι μόνο ήλθε ο Θεός ανάμεσα στους ανθρώπους, αλλά και ήλθε από παρθένο αγνή και αγία

21 Νοεμβρίου 2023

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Του εν Αγίοις Πατρός ημών Γρηγορίου του Παλαμά
«Λόγος εις τα Εισόδια της Θεοτόκου»

(σε νεοελληνική απόδοση)

Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=385516

 

5. Όπως λοιπόν στην αρχή ο ανθρωποκτόνος από φθόνο και μίσος ξεσηκώθηκε εναντίον μας, έτσι ο αρχηγός της ζωής εκινήθηκε υπέρ ημών από υπερβολή φιλανθρωπίας και αγαθότητος. Διότι αγάπησε δικαίως τη σωτηρία του πλάσματός του, που ήταν να το φέρη πάλι στην εξουσία και να το ξανασώση, όπως εκείνος ο αρχέκακος αδίκως αγάπησε την απώλεια του πλάσματος του Θεού, που ήταν να το υποτάξη στον εαυτό του και να του επιβάλλεται τυραννικώς.

Όπως δε αυτός διέπραξε τη νίκη του και την πτώσι του ανθρώπου με αδικία και δόλο, με απάτη και σοφιστεία, έτσι ο ελευθερωτής με δικαιοσύνη και σοφία και αλήθεια επραγματοποίησε την τελική ήττα του αρχεκάκου και την ανακαίνισι του πλάσματός του. Αλλά η ανάπτυξις του θέματος περί της σοφίας που υπάρχει σ᾽ αυτήν τη θεία οικονομία δεν είναι του παρόντος καιρού.

 

6. Ήταν δε θέμα ακριβούς δικαιοσύνης και η ίδια η ηττηθείσα και υποδουλωθείσα εκουσίως φύσις να ξαναπαλαίση για τη νίκη και ν᾽ απωθήση τη δουλεία εκουσίως. Γι᾽ αυτό ο Θεός ευδόκησε ν᾽ αναλάβη από εμάς τη φύσι μας ενούμενος με αυτήν παραδόξως καθ᾽ υπόστασι. Ήταν δε αδύνατο η υψίστη εκείνη και υπεράνω του νου καθαρότης να ενωθή με μολυσμένη φύσι διότι ένα μόνο πράγμα είναι αδύνατο στον Θεό το να συνέλθη σε ένωσι με ακάθαρτο, πριν τούτο καθαρισθή.

Γι᾽ αυτό και εχρειαζόταν κατ᾽ ανάγκη μια τελείως αμόλυντη και καθαρωτάτη παρθένος για κυοφορία και γέννησι εκείνου που είναι και εραστής της και δοτήρ της καθαρότητος η οποία και προωρίσθηκε και αποτελέσθηκε κι᾽ εφανερώθηκε, και το σχετικό με αυτήν μυστήριο ετελέσθηκε, με πολλά παράδοξα γεγονότα που κατά καιρούς συνήλθαν σε ένα.

 

7. Γι᾽ αυτό και τα γεγονότα που συνετέλεσαν σ᾽ αυτό εορτάζονται από εμάς σήμερα, αφού από το αποτέλεσμα αντιληφθήκαμε κυρίως το μεγαλείο των γεγονότων που ωδήγησαν προς το τόσο μεγάλο τέλος. Διότι αυτός που είναι εκ Θεού και προς τον Θεόν και Θεός, και Λόγος και Υιός του υψίστου Πατρός, συνάναρχος και συναΐδιος, γίνεται υιός ανθρώπου, αυτής της Αειπάρθενης. «Ο Ιησούς Χριστός χθες και σήμερα είναι ο ίδιος, καθώς και στους αιώνες» (Εβρ. 13, 8), άτρεπτος κατά την θεότητα, άμεμπτος κατά την ανθρωπότητα. «Αυτός μόνος», όπως ήδη προεμαρτύρησε ο Ησαίας (Ησ. 53, 9), «δεν διέπραξε αμαρτία και δεν ευρέθηκε δόλος στο στόμα του».

Και όχι μόνο τούτο, αλλά και αυτός μόνος δεν συνελήφθηκε με ανομίες, ούτε εγεννήθηκε με αμαρτίες, όπως μαρτυρεί ο Δαβίδ στους ψαλμούς για τον εαυτό του και για κάθε άνθρωπο ώστε να είναι και κατά το πρόσλημμα τελείως καθαρός και αμόλυντος και να μη χρειάζεται ούτε κατ᾽ αυτό καθάρσια μέσα για τον εαυτό του· για να είναι έτσι δυνατό, διαβιβάζοντας σ᾽ εμάς για χάρι μας δικαίως μαζί και πανσόφως τόσο την κάθαρσι όσο και το πάθος, να δεχθή και τον θάνατο και την ανάστασι.

Πραγματικά η κατά την σάρκα ορμή προς γένεσι, που είναι ακουσία και απειθής στον νόμο του νοός, αν και από μερικούς δουλαγωγείται βιαίως, από μερικούς δε σωφρόνως αφήνεται μόνο για παιδοποιία, πάντως φέρει τα σύμβολα της από την αρχή καταδίκης, καθώς είναι και λέγεται φθορά και οπωσδήποτε για την φθορά γεννά, και είναι εμπαθής κίνησις του ανθρώπου που δεν εκράτησε την τιμή, την οποία η φύσις μας επήρε από τον Θεό, αλλά ωμοιώθηκε με τα κτήνη.

 

8. Γι᾽ αυτό όχι μόνο ήλθε ο Θεός ανάμεσα στους ανθρώπους αλλά και ήλθε από παρθένο αγνή και αγία, μάλλον δε πανυπέραγνη και υπεραγία, αφού είναι παρθένος όχι μόνο υπερτέρα μολυσμού σαρκός, αλλά και ανωτέρα από μολυσμένους σαρκικούς λογισμούς.

Την σύλληψί της επέφερε επέλευσι παναγίου Πνεύματος, όχι ορέξεως σαρκός, προεκάλεσε ευαγγελισμός και πίστις στην ενανθρώπησι του Θεού που νικά κάθε λόγο ως εξαίσια και υπέρ λόγο, αλλά δεν προέλαβε συγκατάθεσις και πείρα εμπαθούς. Διότι συνέλαβε κι᾽ εγέννησε, ενώ είχε εντελώς απομακρυσμένη τέτοια επιθυμία με την προσευχή και την πνευματική θυμηδία (διότι είπε η παρθένος προς τον ευαγγελιστή άγγελο, «ιδού η δούλη του Κυρίου ας γίνη σ᾽ εμένα σύμφωνα με τα λόγια σου» (Λουκ. 1, 38). Για να ευρεθή λοιπόν παρθένος ικανή γι᾽ αυτό, ο Θεός προορίζει προ αιώνων και εκλέγει ανάμεσα στους εκλεγμένους από αιώνες αυτήν την υμνουμένη τώρα από εμάς αειπάρθενη κόρη.

 

9. Και βλέπετε από που άρχισε η εκλογή. Ανάμεσα στα παιδιά του Αδάμ εξελέγη από τον Θεό ο θαυμάσιος Σηθ, που με την ευκοσμία των ηθών, την ευταξία των αισθήσεων και την ευπρέπεια των αρετών εδείκνυε τον εαυτό του έμψυχο ουρανό κι᾽ επέτυχε γι᾽ αυτό την εκλογή, από την οποία επρόκειτο να βλαστήση αυτή η παρθένος ως θεοπρεπές όχημα του υπερουρανίου Θεού και ν᾽ ανακαλέση τους ανθρώπους προς ουράνια υιοθεσία.

 

10. Γι᾽ αυτό όλοι οι από του Σηθ (Γεν. 4, 26) ωνομάζονταν υιοί Θεού, διότι από αυτήν την γενεά επρόκειτο ο Υιός του Θεού να γίνη υιός ανθρώπου, εφ᾽ όσον άλλωστε και ο Σηθ γλωσσικώς σημαίνει ανάστασις, μάλλον δε εξανάστασις, η οποία είναι κυρίως ο Κύριος που επαγγέλεται και χαρίζει αθάνατη ζωή στους πιστεύοντας σ᾽ αυτόν. Και πόσο ταιριαστός είναι ο τύπος! «Ο μεν Σηθ έγινε για την Εύα, όπως λέγει αυτή, στη θέσι του Άβελ», τον οποίο εφόνευσε από φθόνο ο Κάιν (Γεν. 4, 25)· ο δε τόκος της παρθένου Χριστός έγινε στη φύσι αντί για τον Αδάμ, τον οποίο εθανάτωσε από φθόνο ο αρχηγός και προστάτης της κακίας.

Αλλά ο μεν Σηθ δεν ανέστησε τον Άβελ, αφού ήταν απλώς τύπος της αναστάσεως· ο δε Κύριός μας Ιησούς Χριστός ανέστησε τον Αδάμ, διότι αυτός είναι η αληθινή των ανθρώπων ζωή και ανάστασις, εξ αιτίας της οποίας και οι απόγονοι του Σηθ αξιώθηκαν την θεία υιοθεσία κατά την ελπίδα τους, ονομαζόμενοι υιοί του Θεού. Ότι δε ωνομάζονταν υιοί του Θεού εξ αιτίας αυτής της ελπίδος είναι φανερό από τον πρώτο ονομασθέντα που διαδέχθηκε την εκλογή. Ήταν δε αυτός ο Ενώς του Σηθ, ο οποίος κατά το γεγραμμένο από τον Μωυσή «πρώτος ήλπισε να καλήται με το όνομα του Κυρίου του Θεού» (Γεν. 4, 26). Βλέπετε σαφώς ότι επέτυχε το θείο όνομα σύμφωνα με την ελπίδα;

 

Από http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/paterikon/grhgorios_palamas_eis_ta_eisodia_ths_8eotokoy.htm