Να τοποθετείς ως αξιωματούχους ανθρώπους που διαθέτουν όλες τις αρετές, κι αν αυτό είναι αδύνατο, τους δικαιοτάτους!

Άγιος Φώτιος ο Μέγας. Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (858 – 867, 878 – 886). Μικρογραφία από χειρόγραφο της χρονογραφίας του Ιω. Σκυλίτζη που τον απεικονίζει (αριστερά) καθήμενο στο θρόνο (Μαδρίτη, Biblioteca National). Από https://www.greekencyclopedia.com

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Άγιος Φώτιος ο Μέγας
Προς τον εκλαμπρότατο και ενδοξότατο Μιχαήλ ηγεμόνα της Βουλγαρίας εκ Θεού αγαπημένο εν Κυρίω πνευματικό υιό

Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=393290

68. Να θεωρής άριστον τον δικαστή, ο οποίος καταδιώκει [αναζητεί] την φύσι του δικαίου [της δικαιοσύνης] με ταχύτητα λογισμών και όταν την πιάση, την προωθεί με ορθότητα ο οποίος είναι γρήγορος στο να εξασφαλίζη άνεσι στους αδικουμένους αλλά βραδύς στην τιμωρία των αδικούντων, ανώτερος χρημάτων, αλλ’ όχι κατώτερος εξουσίας, νικητής της οργής, αλλ’ όχι αιχμάλωτος της συμπαθείας ο οποίος κατά την κρίσι ως μόνη συγγένεια και φιλία και δόξα γνωρίζει την δικαιοσύνη, ως μόνη δε αλλοτρίωσι και έχθρα και αδοξία την αδικία.

69. Να μη αλλάζης καθόλου διάθεσι προς τους ομοφύλους [τους συμπατριώτες του] εύκολα και χωρίς εμφανή αιτία. Διότι ακόμα και αν υπολανθάνουσες απ’ αυτούς αιτίες καθιστούν δικαία την αλλαγή στάσεως προς αυτούς, όμως όσοι δεν τις αντιλαμβάνονται, δεν θα κατηγορήσουν εκείνους για την αλλαγή της στάσεώς σου προς αυτούς, αλλά θα κατηγορήσουν εσένα για ασθενή και επιπόλαια γνώμη.

70. Δεν στολίζει και δεν σώζει τόσο καλά τον άρχοντα, η ανδρεία στον πόλεμο, όσο η εύνοια και η φιλανθρωπία προς τους ομοφύλους. Πράγματι πολλοί, που ενίκησαν τους εχθρούς, καταστράφηκαν από τους δικούς τους λόγω της σκληρότητός των και πολλοί, που μόλις απέφυγαν τη σύλληψι από τους εχθρούς, διασώθηκαν από τους ομοφύλους, που δεν προτίμησαν ούτε την ίδια τη ζωή τους από τη σωτηρία του άρχοντος.

71. Πρέπει να τοποθετής ως αξιωματούχους ανθρώπους που διαθέτουν όλες τις αρετές, κι αν αυτό είναι αδύνατο, πάντως τους δικαιοτάτους διότι όσες παρανομίες διαπράττονται από τους αξιωματούχους, αυτές μεταφέρουν προς αυτόν που τους δώρισε το μίσος και την οργή του πλήθους.(49)

72. Ο άρχων πρέπει να επιζητή με κάθε ενέργεια τις γνώμες των υπηκόων κι έτσι να τους έχη κοινωνούς της φιλίας και της εξουσίας και των αποφάσεων πρώτα, με τον τρόπο που ρυθμίζει ο ίδιος την οικία του δεύτερον, με τον τρόπο που φέρεται προς τη γυναίκα, τα παιδιά και τους δούλους τρίτο, με τον τρόπο που χρησιμοποιεί τους φίλους τέταρτο, με τον τρόπο που φέρεται προς τους γείτονές του και πέμπτο, με τον τρόπο που δέχεται την έχθρα και αμύνεται, και πάλι με τον τρόπο που καταθέτει τα όπλα και συνδιαλλάσσεται. Αυτά είναι ικανά να τεκμηριώσουν την φύσι του ανδρός και να τον δείξουν γυμνό από προσωπείο και σ’ αυτούς που βλέπουν τον άνθρωπο σαν επάνω στη θεατρική σκηνή.

73. Τότε θα είσαι άριστος κριτής των άλλων, όταν εξετάζοντας τον εαυτό σου δίνης λόγο για κάθε πράξι με κριτή τη συνείδησι και επινοής διόρθωσι των σφαλμάτων.(50) Διότι, πως δεν θα εντρέπεσαι να επιτιμάς τους άλλους για πράγματα που εσύ αμαρτάνεις παρομοίως; Και πως νομίζεις ότι θα σου φερθούν εκείνοι, όταν αυτοί υποχρεώνονται να καταδικασθούν για πράξεις για τις οποίες εσένα σε βλέπουν ατιμώρητο;

74. Να επαινής τις άριστες πράξεις να τις επαινής δε όχι μόνο με λόγια, αλλά και με τις αντίστοιχες πράξεις σου, διά των οποίων αποδεικνύεις τους μιμητάς εντίμους, προτιμώντας τους από τους άλλους ο έπαινος με τα λόγια είναι ιδιότης των οποιωνδήποτε, με τις πράξεις είναι ιδιότης των αξίων να κυβερνούν.

75. Να προνοής για όλους, για τους αγαθούς μεν ώστε να γίνουν άριστοι και ν’ απολαύσουν της οφειλομένης σ’ αυτούς τιμής και δικαιοδοσίας, για τους άλλους δε ώστε να βελτιωθούν στις γνώμες και ν’ απαλλαγούν της από τους νόμους ατιμίας κι’ αυτό είναι πράγματι γνώρισμα της ευνομουμένης εξουσίας και κυβερνήσεως.

76. Να μετάθεσης τις μεταξύ τους έριδες των υπηκόων μεταφέροντάς τες στους αγώνες κατά των εχθρών υπέρ της πατρίδος. Των τυράννων έργο είναι να προκαλούν στάσεις ανάμεσα στα πλήθη, διότι η τυραννία διασφαλίζεται με την κοινή φθορά και διχοστασία του άρχοντος δε και του βασιλέως έργο είναι να διατηρή αστασίαστη την ομόνοια των υπηκόων, διότι το βάθρο της εξουσίας των είναι εμπηγμένο στη σωτηρία των υπηκόων.

77. Όπως ο άρχων πρέπει να είναι φοβερός στους αδικούντας, έτσι πρέπει να είναι φύλακας και προασπιστής των μη αδικούντων, αλλά τηρούντων τους νόμους.(51)

Η «Επιστολή προς Βούλγαρον Ηγεμόνα» του αγίου Φωτίου του Μεγάλου δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εποπτεία» τον Φεβρουάριο του 1992. Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις Παναγιώτης Κ. Χρήστου. Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα Myriobiblos Βιβλιοθήκη: http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/fotios_epistoli.html