Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και η νεοελληνική πραγματικότητα

6 Απριλίου 2024

(Προηγούμενη δημοσίευση: http://www.pemptousia.gr/?p=396013)

Καλούμαστε να αντιγράψουμε με απόλυτη ακρίβεια το πρότυπό μας, να πορευθούμε δηλαδή το δρόμο  της ανιδιοτελούς αγάπης δια της αυταπαρνήσεως,   που χάραξε  ο αρχηγός της σωτηρίας μας (Εβρ. 2,10), Ιησούς Χριστός. Και επειδή στις μέρες μας γίνεται πολύς λόγος περί αγάπης και ειδικότερα τον πρόσφατο καιρό ένα επιχείρημα το οποίο προβάλλουν πολλοί οι οποίοι θέλουν να νομιμοποιήσουν την αμαρτία λέγουν ότι η Εκκλησία εφόσον διδάσκει την αγάπη πρέπει να δεχθεί και την αμαρτία.  Ωστόσο πρέπει να επισημάνουμε ότι η χριστιανική  αγάπη δεν είναι ένας έωλος συναισθηματισμός. Η  αγάπη που μας δίδαξε εμπράκτως ο Κύριος  μας  δεν είναι η αρετολογία ενός αφηρημένου ουμανισμού, ένα επιδερμικό συναίσθημα, αλλά είναι  υπεράνω παντός εν τω κόσμω συμφέροντος ακόμη και πάνω από το ένστικτο της αυτοσυντήρησης (Ιω.15,12-13)  και για αυτό το λόγο οφείλουμε οι χριστιανοί να αγαπούμε ακόμη και τους εχθρούς και τους διώκτες μας (Ματθ.5,44), όπως έπραξε ο Χριστός, ο οποίος κρεμασμένος επάνω στο Σταυρό συγχώρεσε τους σταυρωτές Του,  οι άγιοι μάρτυρες, όλοι οι Άγιοι μας[1]. Αυτή η αγάπη αποτελεί θυσιαστική πράξη ώστε ο χριστιανός «τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ» (Ιω.15,13), όπως ο  άγιος Διονύσιος  ο εν Ζακύνθω συγχώρεσε τον φονιά του αδερφού του, ο άγιος Νεκτάριος συγχώρεσε τους συκοφάντες του, ο άγιος Αντώνιος μοίρασε όλα τα υπάρχοντά του και στους φτωχούς. Αυτή είναι η πραγματική αγάπη.

Ο μεταπτωτικός άνθρωπος υπόκειται στην ασθένεια της αμαρτίας[2] και οι θείες εντολές που μας εδόθησαν είναι οι  οδηγίες της αποθεραπείας μας, είναι τα φάρμακα της θεραπείας μας από την ασθένεια της αμαρτίας[3].Ο Θεός δίνει τις εντολές στον άνθρωπο όχι διότι ο ίδιος έχει ανάγκη αυτών αλλά διότι τις έχει ανάγκη ο άνθρωπος[4]. Μας διδάσκει ο μακαριστός Γέρων Ιωσήφ Βατοπαιδινός ότι εφόσον τηρούμε τις εντολές ομολογούμε την πίστη μας στο Θεό, στρέφουμε την ελευθερία μας στο Θεό και τότε κινείται η Θεία Χάρη οποία καταστρέφει τον παλαιόν άνθρωπο και χτίζει μέσα μας τον καινόν, τον απαθή[5].

Οφείλουμε επίσης  να επισημάνουμε τη μεγάλη αξία και δύναμη της νοεράς προσευχής στην καλλιέργεια της πνευματικής ζωής που τόνιζε ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ως ακριβής τηρητής της προγενέστερης πατερικής παραδόσεως. Η νοερά προσευχή, η αδιάλειπτος επίκληση του ονόματος του Ιησού, «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με τον αμαρτωλόν», αποτελεί την συντομότερη κλίμακα για ένωση με το Θεό και όπλο εναντίον των πειρασμών και του Διαβόλου. Δεν θα υπεισέλθουμε σε λεπτομερή ανάλυση επί του μεγάλου αυτού θέματος αλλά θα αρκεστούμε στη μαρτυρία του αγίου Εφραιμ Κατουνακιώτη ο οποίος  όταν ήταν αρχάριος στην πνευματική ζωή  ταλαιπωρούνταν από πειρασμούς και   τότε μας λέγει ο Άγιος τα εξής: «Ήρχισα με ζέσι να λέγω την ευχή. Τότε μεταξύ ύπνου καί ξύπνιου βλέπω ένα όνειρο, ένα όραμα: Απέναντι εις την εξώπορτα, ήτανε ένας δαίμονας, όπως τον περιγράφουν Πατέρες, μέ κέρατα, με μαύρα φτερά, κ.λ.π., καί κάγχαζε. Δεν ἠδύνατο ὅμως να πλησιάσει εις το Κελλί μου! Συνήλθα. Πήγα και το διηγήθηκα κατόπιν εις τόν Γέροντα Ιωσήφ(ενν. τον άγιο Ιωσήφ  Ησυχαστή). Μού λέγει: Βλέπεις παιδί μου, ότι με την ευχή, τον κρατάς εις την εξώπορτα, και δεν μπορεῖ νά σέ πλησιάση!»[6]. Αυτή είναι η δύναμη της επίκλησης του ονόματος του Ιησού Χριστού.

“Ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιός εἰμι”(Α΄Πετρ.1,16)  λέγει Κύριος ο Θεός·  και αυτό δεν αποτελεί προτροπή ή παραίνεση αλλά επιταγή και εντολή διότι σκοπός και προορισμός του ανθρώπου είναι η ομοίωση με το Θεό, η επίτευξη της αγιότητας. Τα εκατομμύρια των Αγίων, όχι μόνο αυτοί που έζησαν πριν από αιώνες  αλλά και τώρα πρόσφατα, και πολλοί εξ ημών πήραμε την ευχή τους και την ευλογία τους, όπως ο άγιος Παΐσιος, ο άγιος Πορφύριος, ο άγιος Γεώργιος  Καρσλίδης, ο άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής,  ο άγιος Εφραίμ ο Κατουνιακιώτης, ο άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ, ο άγιος Γεράσιμος ο Υμνογράφος κ.α., βάδισαν αυτήν την οδό με αποτέλεσμα  να ακτινοβολούν το Άκτιστο Φως της Θείας Χάρης για την οποία κάνει συνέχεια λόγο ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Οι Άγιοι αντέγραψαν με απόλυτη ακρίβεια το πρότυπό τους Ιησού Χριστό, αποτελούν τους έμψυχους μάρτυρες  του Ακτίστου Φωτός της Μεταμορφώσεως και  θεϊκής παρουσίας μέσα στον κόσμο. Αναρίθμητα πλήθη Αγίων επορεύθησαν αυτήν την οδό και απέδειξαν εμπράκτως, αποτελούν τις χειροπιαστές αποδείξεις  ότι όχι μόνο κατά τα παλαιά χρόνια αλλά και στη σύγχρονη εποχή, στις μέρες μας, είναι κατορθωτή η θέωσις και ο αγιασμός.

Για αυτό είναι επίκαιρος όσο ποτέ άλλοτε ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς διότι αυτό ακριβώς έχει ανάγκη ο σύγχρονος κόσμος, δηλαδή τη μετοχή στη Θεία Χάρη, στην άκτιστη Ενέργεια του Θεού. Και ειδικότερα οι νέοι μας. Βλέποντας αυτή την ανομία που υπάρχει με τη βία, την αλλοτρίωση, την εγκληματικότητα, την έπαρση  και την υπερηφάνεια, όλοι εμείς, τα σχολεία, οι γονείς, τους βομβαρδίζουμε συνεχώς με συμβουλές και νουθεσίες. Το Υπουργείο Παιδείας κάνει εκδηλώσεις ενάντια στη βία και τον εκφοβισμό, προσπαθεί να νουθετήσει, με σεμινάρια, με μαθήματα, με διαλέξεις, με επιμορφώσεις, αλλά τίποτα, μάταια, όλα μάταια. Πάμε από το κακό στο χειρότερο διότι λείπει η Θεία Χάρις, η Χάρις των μυστηρίων, της εξομολόγησης και  της προσευχής, την απεμπολήσαμε από την οικογένειά μας, την παιδεία μας, τα σχολεία μας και ιδού κάθε μέρα γευόμαστε τους πικρούς καρπούς αυτής της αλλοτρίωσης.

Για να υποστηρίξουμε την αναγκαιότητα της Θείας Χάρης  ας αναρωτηθούμε, γιατί άραγε τόσοι άνθρωποι βρήκαν την πνευματική τους υγεία δίπλα σε σύγχρονους Αγίους όπως ο άγιος Παΐσιος, ο άγιος Γεώργιος Καρσλίδης, η οσία Γαβριηλία, ο άγιος Πορφύριος; Διότι ακτινοβολούσαν τη Θεία Χάρη. Δεν  έκαμαν ιδιαίτερα σεμινάρια και διαλέξεις αλλά μόνο με το παράδειγμά τους,  τον εμπνευσμένο λόγο τους και με τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος με τα οποία ήταν κοσμημένοι τους βοήθησαν. Πάμπολλες πράγματι είναι οι εμπειρίες ανθρώπων που βίωσαν την θεοειδεία των έργων και των λόγων τους, έγιναν αυτόπτες και αυτήκοοι των χαρισμάτων τους. Πάμπολλα είναι τα παραδείγματα ανθρώπων οι οποίοι μετά τη συναναστροφή τους με σύγχρονους Αγίους άλλαξε άρδην η ζωή τους. Πόσες πολλές είναι οι μαρτυρίες ανθρώπων οι οποίοι συνανεστράφησαν, ειδικά εδώ στη περιοχή της Δράμας με τον άγιο Γεώργιο Καρσλίδη ο οποίος απέκτησε διόραση και προόραση από πολύ μικρή ηλικία και βοήθησε, νουθέτησε, συμβούλευσε, καθοδήγησε πολλούς συγχρόνους του αλλά και εμάς που με ευλάβεια πληροφορούμαστε για την οσία βιοτή του; Αυτή είναι η δύναμη της αγιότητας, η δύναμη της Θείας Χάρης που ακτινοβολεί και εκπέμπεται από τους Αγίους όπως το φως από τον ήλιο.

          Το τρίτο στοιχείο το οποίο υπερασπίστηκε ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς είναι το περιεχόμενο της χριστιανικής πίστεως. Στις μέρες μας περισσεύει η αθεΐα, διακηρύσσεται από ορισμένους στα μέσα μαζικής ενημερώσης και κοινωνικής δικτύωσης και με όλα αυτό μπολιάζονται οι νέοι μας  οι οποίοι καταλήγουν σε ένα ψυχολογικό κενό και χωρίς να έχουν ένα πνευματικό αποκούμπι οδηγούνται στη βία, τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και σε άλλες εξαρτήσεις.

Εκείνη την εποχή, οι θεολογικοί αντίπαλοι του Παλαμά, επειδή  αρνούνταν τη διάκριση Ουσίας και Ενέργειας στο Θεό υποστήριζαν ότι εφόσον ο Θεός δεν αποκαλύπτεται δια των ακτίστων ενεργειών Του, ο άνθρωπος πρέπει να τον προσεγγίσει με τον ορθό λόγο και κατά συνέπεια η πίστη βασίζεται σε ένα σύστημα λογικών αποδείξεων. Τότε  ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς διεμήνυσε στους  θεολογικούς του αντιπάλους ότι στην Ορθόδοξη Θεολογία δεν ξεκινάμε  από πιθανολογούμενους συλλογισμούς, ανθρώπινες σκέψεις και λογισμούς για να ομιλήσουμε για τον Θεό,  αλλά από στέρεες, αψευδείς βάσεις που είναι οι θεοδίδακτες και θεόπνευστες αρχές του Ευαγγελίου και των Πατέρων της Εκκλησίας οι οποίες μας απεκαλύφθησαν[7]. Ο Θεός αποκαλύπτεται δια των ακτίστων Ενεργειών Του, δεν μας αποκαλύπτεται η Ουσία Του αλλά οι Ενέργειές Του, όπως και στην περίπτωση του ήλιου που αναφέραμε, δεν γνωρίζουμε την ουσία του αλλά αισθανόμαστε  τη φωτεινή και θερμαντική του ενέργεια.

Η  πίστη για τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά δεν είναι ένα σύνολο αφηρημένων σκέψεων και ιδεών περί Θεού, ότι απλά υπάρχει Θεός, ο οποίος αποδεικνύεται λογικά όπως παρουσίαζαν οι λατινόφονες σχολαστικοί θεολόγοι της εποχής του, αλλά είναι  χειροπιαστή εμπειρία, είναι η εμπειρία των Αποστόλων που άκουσαν, είδαν και  συναναστράφηκαν με τον ενανθρωπήσαντα Θεό (Α΄Ιωαν.1,1),  είναι η εμπειρία των Μυροφόρων που πήγαν στο κενό μνημείο και είδαν με τα μάτια τους τον Αναστημένο Κύριο.

Η πίστη δεν βασίζεται σε  ιδέες και συλλογισμούς που επινόησαν κάποιοι φιλόσοφοι αλλά σε εμπειρικά γεγονότα που βίωσαν εκατομμύρια Άγιοι μέσα στην ιστορία  που είδαν την αποκεκαλυμμένη   δόξα του Θεού, τα μυστήρια του Θεού μέσα στο Άκτιστο Φως[8]. Η πίστη μας  βασίζεται σε χειροπιαστές αποδείξεις που είναι  η εμπειρία των αμέτρητων θαυμάτων, οραμάτων, αποκαλύψεων, θεοφανειών, ιάσεων, χαρισμάτων  που έλαβαν χώρα όχι μόνο στο απώτερο παρελθόν,    αλλά και τώρα, στο παρόν συνεχίζουν να λαμβάνουν χώρα και  έως της συντελείας του αιώνος[9]. Ο Θεός δεν γνωρίζεται με συλλογισμούς αλλά αποκαλυπτικώς, διότι, αν και άγνωστος και απερίγραπτος κατά την Ουσία Του,  αποκαλύπτεται με τις  Θεοφάνειες Του, τις Ενέργειές Του στην Κτίση και την Ιστορία[10]. Μας διδάσκει ο άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ: “Πριν μας αποκαλυφθεί ως πρόσωπο ο Θεός, πριν η ενέργεια της αϊδίου  ζωής του διαπεράσει, την καρδιά, το νου και το σώμα μας περιπλανώμεθα εικάζοντες περί αυτού. Κτιστοί όντες δεν μπορούμε να συλλάβουμε πως είναι δυνατόν να υπάρχει το Είναι. Όμως μας αποκαλύπτεται ως πρόσωπο και μας καλεί να τον συναντήσουμε”[11].

Αναρίθμητα παραδείγματα καταδεικνύουν την συγκλονιστική παρουσία της Θείας Χάριτος, της ακτίστου Ενεργείας του Θεού  μέσα στην ιστορία της Εκκλησίας και στη ζωή των χριστιανών. Από το όραμα του Αποστόλου Παύλου στο δρόμο προς τη Δαμασκό (Πραξ. 9,1-9) μέχρι τις σύγχρονες αποκαλύψεις νεοφανών Αγίων, όπως του Αγίου Ραφαήλ και των συν αυτώ μαρτυρησάντων∙ από την αποκάλυψη της δόξας του Θεού στον πρωτομάρτυρα Στέφανο (Πραξ. 7,55-56) μέχρι τη φανέρωση της χάριτος πολλών αγίων αλλά και της Υπεραγίας Θεοτόκου σε ευλογημένες ψυχές όπως στην αγία Πελαγία, του αγίου Γεωργίου στον άγιο Γεώργιο Καρσλίδη και της αγίας Ευφημίας στον Άγιο Παίσιο τον αγιορείτη∙  από τις θαυματουργικές  ιάσεις των αγίων Αποστόλων (Πραξ. 3,1-11)  μέχρι τις σύγχρονες ιάσεις πολλών αγίων όπως του αγίου Νεκταρίου, του αγίου Ιωάννου του Ρώσου, του αγίου Εφραίμ του θαυματουργού και άλλων πολλών, αναρίθμητων Αγίων∙ από τη  φανέρωση των  πνευματικών χαρισμάτων των  Αποστόλων και των ασκητών της ερήμου οι οποίοι ήταν έμπλεοι αγιοπνευματικών χαρισμάτων, όπως προόραση και διόραση,  δια των οποίων καθοδηγούσαν τους πιστούς∙ αλλά και άλλα αναρίθμητα παραδείγματα αποκαλύψεων, οραμάτων, προφητειών, ιάσεων, ενυπνίων, χαρισμάτων, θαυματουργίας των ιερών λειψάνων και των ιερών εικόνων και άλλων  θαυμαστών γεγονότων  αποδεικνύουν περίτρανα ότι τόσο στα παλαιά χρόνια όσο και στη σύγχρονη εποχή,  ενεργείται η φανέρωση του Θεού δια των ακτίστων ενεργειών Του μέσα στον κόσμο και  αποδεικνύεται εμπειρικά η αλήθεια της πίστεώς μας. Η πίστη μας λοιπόν βασίζεται σε χειροπιαστές αποδείξεις και γεγονότα τα οποία βιώνουμε  συνεχώς μέσα στην Εκκλησία.

Το τέταρτο στοιχείο το οποίο πρέπει να τονιστεί τη σημερινή ημέρα είναι η υπεράσπιση της Ορθοδοξίας και η πολεμική του αγίου Γρηγορίου Παλαμά απέναντι στη δυτική θεολογία. Τότε, τον 14οαιώνα,  ορισμένοι ορθόδοξοι θεολόγοι αλλά και λαϊκοί γοητευμένοι από τα φιλοσοφικές ακροβασίες της λατινικής θεολογίας,  προσπαθούσαν να την μεταφέρουν άκριτα στην Ορθόδοξη Θεολογία και να την αλλοιώσουν. Όπως τότε, έτσι και τώρα το σύγχρονο νεοελληνικό κράτος υιοθετεί άκριτα πρακτικές δυτικών χωρών που δεν έχουν σχέση με την Ορθόδοξη παράδοση και Θεολογία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αλλοτρίωσης της κοινωνίας μας, της οικογένειας  μας και στρεβλούς διαπαιδαγώγησης της νεολαίας μας από θεωρίες του δυτικού κόσμου, είναι η λεγομένη θεωρία των έμφυλων ταυτοτήτων ή αλλιώς η λεγομένη Gender ιδεολογία δηλαδή η θεωρία περί διαχωρισμού βιολογικού και κοινωνικού φύλου[12].

Υποστηρίζουν οι θιασώτες  της παραπάνω θεωρίας  ότι ένας άνθρωπος αν και γεννιέται με ένα ορισμένο  βιολογικό  φύλο και τα ανατομικά χαρακτηριστικά που το συνοδεύουν όμως είναι δυνατόν στην κοινωνική του ζωή να συμπεριφέρεται και να πράττει ως  σαν να ανήκει στο αντίθετο φύλο ή να έχει μία ανδρόγυνη συμπεριφορά.  Οι θιασώτες αυτής της θεωρίας θεωρούν  ότι το φύλο με το οποίο γεννήθηκε ένα παιδί δεν είναι τίποτα άλλο παρά  μια ετικέτα που δόθηκε από τους μαιευτήρες γιατρούς στο παιδί κατά τη γέννηση του εξαιτίας των εξωτερικών   γεννητικών οργάνων και δεν ανταποκρίνεται στο πραγματικό του φύλο. Κατά συνέπεια, καθώς θα μεγαλώνει το παιδί μπορεί να επιλέξει το κοινωνικό φύλο που του αρμόζει, είτε σύμφωνα με το βιολογικό φύλο του είτε αντίθετα προς αυτό[13].

Η αγία οικογένεια των Παλαμάδων. Ο Άγιος Γρηγόριος ο οποίος υπήρξε Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, οι γονείς του Άγιος Κωνστάντιος και Αγία Καλλή, οι αδελφοί του Άγιος Θεοδόσιος και Άγιος Μακάριος οι οποίοι έζησαν και ασκήτευσαν μαζί του, και οι αδελφές του Αγία Επίχαρις και Αγία Θεοδότη.

Μάλιστα υποστηρίζουν  την αλλαγή των οικογενειακών στοιχείων των παιδιών, προτείνοντας αντί “όνοµα πατρός” και “όνοµα µητρός” να αναγράφεται “γονέας Α΄” και “γονέας  Β΄” αντίστοιχα[14] ώστε να  αποτελέσει, όπως λέγουν,  το  τέλος των έμφυλων διακρίσεων   και του κοινωνικού ρατσισμού χωρίς βέβαια να εξηγούν  για ποιο λόγο ο ένας γονέας να είναι ο “Ά΄” και ο άλλος  να είναι ο “Β’[15].

Με αυτό τον τρόπο όμως οδηγούμαστε σε μια κοινωνία με άτομα άφυλα και ανώνυμα, χωρίς ταυτότητα, ποιότητες και χαρακτηριστικά, που στο τέλος αποβαίνουν  ξεροί αριθμοί χάριν μιας πιθανολογούμενης ισότητας η οποία ναι μεν είναι μαθηματική αλλά δεν είναι κοινωνική και οντολογική διότι οι θιασώτες αυτών των θεωριών δεν μπορούν ή δεν θέλουν να κατανοήσουν ότι οι διαφορές σε επίπεδο φύλου, εθνικότητας, εμφάνισης, κ.ο.κ., δεν διαφοροποιούν τους ανθρώπους σε επίπεδο ουσίας αλλά σε επίπεδο επουσιωδών διαφορών ή αλλιώς σε επίπεδο συμβεβηκότων(πχ. κάποιος είναι ψηλός ή κοντός, ξανθός ή μελαχρινός κ.ο.κ). Κατά συνέπεια,  η χρήση αυτών των όρων, δηλαδή άντρας-γυναίκα,  δεν δημιουργούν διακρίσεις και ανισότητες διότι οι άνθρωποι δεν είναι άφυλοι και άχρωμοι αριθμοί, ρομπότ εργοστασίου με ετικέτες όπως “Α΄”, “Β΄”, “Γ΄”, κ.ο.κ., αλλά ζώντες κοινωνικοί οργανισμοί με βούληση και προοπτική που παράγουν πολιτισμό και αλληλεπιδρούν στις μεταξύ τους κοινωνικές σχέσεις.

Συναφές ζήτημα με το προηγούμενο είναι η πρόσφατη θέσπιση του γάμου των  ομοφυλόφιλων ζευγαριών και τη δυνατότητα τεκνοθεσίας. Δεν θα προσκομίσουμε περίπλοκα φιλοσοφικά επιχειρήματα, ούτε χρειάζεται κάποιος να έχει ιδιαίτερες επιστημονικές γνώσεις  για να αποδείξουμε ότι  ο οποιοσδήποτε γάμος μεταξύ  ζευγαριών του ιδίου φύλου δεν είναι δυνατόν ποτέ να είναι κυριολεκτικά και ουσιαστικά γάμος, έστω και εάν οι προωθητές του το ονομάζουν έτσι. Η βιολογική τάξη η οποία υπάρχει στον κόσμο μαρτυρά ότι  η ένωση ομόφυλων ζευγαριών μπορεί να είναι συμβολαιογραφική και γραφειοκρατική ή σε επίπεδο συναισθηματισμών αλλά ποτέ γάμος διότι δεν μπορεί να οδηγήσει στην βιολογική απόκτηση τέκνων τα οποία θα είναι ο συνδυασμός  του γενετικού υλικού αυτών των δύο ατόμων που ήρθαν σε γαμική ένωση. Για αυτό το λόγο οι θιασώτες αυτών των θεωριών προτείνουν ως λύση την τεκνοθεσία. Όμως εάν γίνεται λόγος για υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων ποιος θα υπερασπιστεί τα δικαιώματα των βρεφών που θα υιοθετηθούν από ζευγάρια ομοφυλοφίλων και τα οποία θα στερηθούν είτε το πατρικό είτε το μητρικό πρότυπο; Ποιος θα τα ερωτήσει αυτά; Ποιος θα ομιλήσει για τα δικαιώματα των παρένθετων μητέρων  οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν για αυτόν τον σκοπό, ποιος θα ομιλήσει  για την εργαλειοποίηση πολλές φορές φτωχών γυναικών οι οποίες θα κληθούν να γεννήσουν παιδιά τα οποία θα δοθούν για υιοθεσία σε ομοφυλόφιλα ζευγάρια;  Είναι δυνατόν να ομιλούμε  υποκριτικά στην εποχή του δικαιωματισμού για à la carte δικαιώματα;

Αγαπητό και ευσεβές ακροατήριο, η εποχή μας ομοιάζει με την εποχή του αγίου Γρηγορίου. Όπως και τώρα έτσι και τότε υπήρχε κοινωνική αστάθεια και σήψη, παρακμή, εκμετάλλευση των αδυνάτων, οι εχθροί απειλούσαν την αυτοκρατορία η οποία συρρικνωνόταν. Όμως μέσα σε αυτήν την αναταραχή και παρακμή υπήρξε μια πνευματική αναλαμπή εξαιτίας της προσωπικότητας του αγίου Γρηγορίου του  οποίου η διδασκαλία επηρέασε όλο τον ορθόδοξο κόσμο και απετέλεσε το πνευματικό εφόδιο του υπόδουλου Ελληνισμού στα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς που θα ακολουθούσαν. Ευχόμαστε και σήμερα ο Θεός μέσα σε αυτήν την σύγχρονη γενικευμένη παρακμή να αναδείξει φωτεινές πνευματικές μορφές και να ευδοκήσει να λάμψει το φως της αλήθειας της  Ορθοδοξίας που οι Πατέρες μας βίωσαν και δίδαξαν.

Υποσημειώσεις:

[1] Βλ. Ιωάννου Ρωμανίδη Πρωτοπρεσβυτέρου, Το προπατορικόν αμάρτημα, ο.π., σελ. 116εξ.

[2] Βλ. Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Ἐρμηνεία εἰς τήν πρός Ρωμαίους ᾿Επιστολήν, PG 74, 788-789: «νενόσηκεν οὖν ἡ φύσις τήν ἁμαρτίαν, διά τῆς παρακοῆς τοῦ ἑνός, τουτέστιν τοῦ ᾿Αδάμ». Ιωάννου Ρωμανίδη Πρωτοπρεσβυτέρου, Το προπατορικόν αμάρτημα, ο.π., σελ. 168, Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή, Αμαρτία: Ενοχή ή πένθος; ο.π.,σελ.52εξ.

[3]Η αμαρτία αποτελεί  ασθένεια που εισέβαλλε μέσα στην φύση μας η οποία κληρονομείται σε όλο το ανθρώπινο γένος. Βλ. Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Ερμηνεία εις την προς Ρωμαίους Επιστολήν, PG 74, 789Β.Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή, Αμαρτία: Ενοχή ή πένθος; Θεσσαλονίκη 2011,σελ.42εξ.

[4]Βλ. Ιωάννου Ρωμανίδη Πρωτοπρεσβυτέρου, Το προπατορικόν αμάρτημα, ο.π., σελ. 117.

[5]Βλ. την ομιλία: Σκοπός της ζωής μας ο αγιασμός

στο  https://www.youtube.com/watch?v=AssiUC70xtc

[6] Πνευματικὲς νουθεσίες, Περὶ Νοερᾶς Προσευχῆς, Δακρύων καὶ Χάριτος,στο

http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/gerontikon/gerwn_efraim_katoynakiwths_pneymatikes_noy8esies.htm

[7]Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Επιστολή Α΄ προς Ακίνδυνον, Εισαγωγή, Μετάφρασις-Σχόλια υπό Π. Χρήστου,τ.1, Πατερικαί Εκδόσεις, «Γρηγόριος ο  Παλαμάς», Θεσσαλονίκη 1981,  σελ. 419,420.

[8] Βλ. αναλυτικά, Γ. Μαντζαρίδη, Η πνευματική ζωή κατά τον  Άγιο Γρηγόριο Παλαμά, Παλαμικά, Θεσσαλονίκη 1973, σελ. 251-253.

[9]Ο Ν. Ματσούκας επισημαίνει  ότι η αποκάλυψη του Θεού, όπως παρουσιάζεται και ερµηνεύεται από τα βιβλικά και εκκλησιαστικά γεγονότα, δεν είναι τίποτα άλλο παρά οι Θεοφάνειες που αρχίζει  στην ίδια την πράξη της Δηµιουργίας και κορυφώνεται µε την ενανθρώπηση του Λόγου. Βλ. Δογµατική και Συµβολική Θεολογία, τ. Β΄,ο.π., σελ.58εξ.

[10]Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Επιστολή Α΄΄προς Ακίνδυνον, εκδ. Κυρομάνος, επ. Π. Χρήστου, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 214.Βλ.επίσης  Ν.Ματσούκα, Δογματική και Συμβολική Θεολογία, τ.Γ, Θεσσαλονίκη 1997,  σελ. 121. Σ. Γιαγκάζογλου, «Η αποδεικτική μέθοδος στη Θεολογία του Γρηγορίου Παλαμά», στο Φιλοσοφία και Ορθοδοξία, εκδ. υπό Κ.Βουδούρη, Αθήνα 1994,   σελ.52.

[11]Αρχιμ.Σωφρονίου, Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστι, Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 1992,σελ. 164.

[12] Βλ. αναλυτικά για το θέμα των έμφυλων ταυτοτήτων: Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή, Οι έμφυλες ταυτότητες και η ενοφυλία των Γνωστικών. Θεολογική και ανθρωπολογική προσέγγιση, Θεσσαλονίκη 2018 και στο https://www.pemptousia.gr/2018/03/i-emfiles-taftotites-ke-i-enofilia-ton-gnostikon/

[13]Εμιλί Λανέζ, Η τραγική εμπειρία της “θεωρίας του γένους”. Ο γκουρού John Money, ο πατέρας της “θεωρίας των δύο φύλων”, είχε δοκιμάσει σε δίδυμα τη θεωρία του, https://kars1918.wordpress.com/2016/10/16/la-theorie-du-genre/

[14]Βλ.Α.Ζιούτη, Ο γονέας 1, ο γονέας 2, και τα όρια του μυαλού,https://www.ethnos.gr/opinions/article/26532/ogoneas1ogoneas2kaitaoriatoyc2b5yaloy

[15]Βλ. αναλυτικά για το συγκεκριμένο θέμα: Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή, Γονέας Α΄, γονέας Β΄ ή πατέρας και μητέρα; https://www.pemptousia.gr/2023/01/goneasagoneasvipateraskemitera/