Page 10 - mpotsari-vioithiki

άνθρωπος ξεκίνησε να σχηματίζει τις πρώτες κοινωνικές ομάδες. Η δημιουργία

των ομάδων αυτών είχε ως αποτέλεσμα την αλλαγή στον τρόπο ζωής των
ανθρώπων και οδήγησε στην εμφάνιση προβλημάτων υγείας τόσο ατομικά όσο

και στο σύνολο της κοινωνίας. Τότε εμφανίζεται για πρώτη φορά η έννοια της

ατομικής υγιεινής, παράλληλα πάντα με τη δημόσια υγιεινή. Οι πρωτόγονοι

άνθρωποι φοβόντουσαν τα υπερφυσικά-θεία φαινόμενα και υπάκουαν μόνο
στους ιερείς-μάγους. Έτσι, τα πρώτα μέτρα δημόσιας υγιεινής που εντοπίζουμε

στα ιερά βιβλία, εφαρμόστηκαν μέσω των θρησκευτικών κανόνων από τους

ιερείς, κάτι που δικαιολογεί και το θρησκευτικό χαρακτήρα τους.

α. Ανατολικοί λαοί

Όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος, οι Αιγύπτιοι από το 3000 π. Χ. είχαν κανόνες

υγιεινής, οι οποίοι αφορούσαν τη γενική καθαριότητα του σώματος, την υγιεινή

των πόλεων και των κατοικιών, το διορισμό κρατικών ιατρών, την υγιεινή των
τροφών και τη σωστή διατροφή.

Οι Εβραίοι αποτελούν ίσως το σημαντικότερο δείγμα αρχαίων λαών που υιοθετεί

συστηματικούς κανόνες υγιεινής. Αυτούς τους παρέλαβαν πιθανόν από τους

Αιγύπτιους και ο Μωυσής, αφού τους επεξεργάστηκε, τους ενέταξε στη Βίβλο.

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι ο Μωυσής συγκαταλέγεται στους μεγάλους

5
υγιεινολόγους της αρχαιότητας . Στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχει πλήθος
αναφορών στις έννοιες του «καθαρού» και του «ακαθάρτου», όπου συνδυάζονται

ιατρικές περί υγιεινής πρακτικές μαζί με λατρευτικές και κοινωνικές συνήθειες .
6
Στο Λευιτικό (5:2) θεωρείται ακάθαρτος και ένοχος αν έλθει κάποιος σε επαφή
7
με ό,τι ορίζεται ως ακάθαρτο όπως το πτώμα ενός άγριου ζώου, ερπετού ή
αγγίξει ακούσια ή εκούσια ανθρώπινη ακαθαρσία. Παρά το γεγονός ότι τα

πάντα στην Π.Δ. περνούν μέσα από τη σχέση του Θεού με τον εκλεκτό λαό Του,

5 Λευϊτ., 13-15 και Θεοδοσίου Ζαβιτσάνου, Δημόσια-κοινωνική υγιεινή, τομ. Α΄, Αθήνα,
1975, σελ. 170.
6 Klaus Koch, Eckart Otto, Reclams Bibellexikon, „Rein und Unrein“, Στουτγάρδη, 1982, σελ.
423-424.
7 Λευϊτ. 5,2.
9