Η Μάχη του Βερντέν (1916)

Στις 21 Φεβρουαριου του 1916, ο Γερμανός Στρατηγός Erich von Falkenhayn εξαπέλυσε τη σφοδρότατη επίθεσή του εναντίον του Βερντέν, οχυρής πόλης της Γαλλίας, αποσκοπώντας στην εξολόθρευση του Γαλλικού Στρατού.

Ο Falkenhayn ήταν βέβαιος ότι η συμβολική αξία του Βερντέν ήταν τέτοια, που οι Γάλλοι «θα αναγκάζονταν να ρίξουν στη μάχη κάθε διαθέσιμο άνδρα». Ήταν εξίσου βέβαιος ότι «σε αυτήν την περίπτωση, ο Γαλλικός Στρατός θα στερούνταν το αίμα του, τις ζωτικές δυνάμεις του». Οι πολυάριθμες γερμανικές πυροβολαρχίες θα σφυροκοπούσαν τα γαλλικά στρατεύματα εντός των χαρακωμάτων και των υπόγειων οχυρών τους.

Όμως, οι Γάλλοι αντιστάθηκαν με εξαιρετική γενναιότητα και αποφασιστικότητα, και η μάχη του Βερντέν κατέστη με την πάροδο του χρόνου ένας αιματηρός πόλεμος φθοράς. Η παρούσα συγγραφική μελέτη περιγράφει τις ολέθριες επιπτώσεις της κρίσιμης αυτής μάχης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Παραθέτουμε απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου:

Ένα διπλάνο Nieuport XI διέσχιζε τον καλοκαιρινό ουρανό. Στο πιλοτήριο βρισκόταν ένας νεαρός Αμερικανός εθελοντής, που ανήκε στην Escadrille Lafayette. Ο εν λόγω πιλότος κατέγραψε ως εξής όσα έβλεπε από τους αιθέρες:

«Ανατολικά και βόρεια του Βερντέν απλώνεται μια πλατιά, καφετιά λωρίδα γης… Λίγους μήνες νωρίτερα —πριν από τη Μάχη του Βερντέν- πεδινές εκτάσεις με καλλιέργειες, αγροκτήματα και χωριά συνέθεταν την εικόνα του όμορφου και γαλήνιου αυτού τοπίου. Τώρα το μόνο που υπάρχει είναι αυτή η επάρατη καφετιά ζώνη, μια λωρίδα κατεστραμμένου φυσικού περιβάλλοντος. Φαίνεται να ανήκει σε έναν άλλον κόσμο. Δεν υπάρχει κανένα ίχνος ανθρώπινης παρουσίας.

Τα δάση και οι δρόμοι έχουν εξαφανιστεί όπως σβήνονται από έναν πίνακα όσα είναι γραμμένα με κιμωλία το μόνο που έχει απομείνει από τα χωριά είναι γκρίζα στίγματα εκεί όπου έχουν καταρρεύσει πέτρινοι τοίχοι. Το αμυδρό περίγραμμα των μεγάλων οχυρών του Douaumont και του Vaux διακρίνεται όπως τα ίχνη ενός δαχτύλου πάνω στην υγρή άμμο. Δεν είναι δυνατόν να ξεχωρίσει κανείς κρατήρες από τις εκρήξεις των οβίδων. όπως συμβαίνει στις πεδινές εκτάσεις εκατέρωθεν της καφετιάς λωρίδας γης. Στην τελευταία οι κρατήρες είναι τόσο κοντά ο ένας στον άλλον, ώστε δίνεται η εικόνα μιας άμορφης μάζας γης που έχει υποστεί ισχυρό κλονισμό. Από τα χαρακώματα είναι ορατά μόνον εγκαταλειμμένα, ημικατεστραμμένα τμήματα αυτών.

Στήλες πυκνού μαύρου καπνού υψώνονταν συνεχώς, καθώς βλήματα υψηλής εκρηκτικότητας εισχωρούσαν ολοένα και βαθύτερα σε αυτήν τη χαίνουσα πληγή [sic|. Κατά τη διάρκεια σφοδρών βομβαρδισμών και επιθέσεων έχω δει τα βλήματα να πέφτουν σαν βροχή… Το πέπλο καπνού που τυλίγει τον τομέα ο οποίος δέχεται τις επιθέ¬σεις του εχθρού φθάνει σε τόσο μεγάλο ύψος, που σε ύψος 1.000 ποδών έχει κανείς την εντύπωση ότι έχει πέσει ομίχλη. Σε διάφορες χρονικές στιγμές τεράστια βλήματα διασχίζουν με μεγάλη ταχύτητα τους αιθέρες σε μικρή απόσταση από τα αεροσκάφη, προκαλώντας σε αυτά έντονες αναταράξεις. Αεροσκάφη έχουν κοπεί στα δύο από αυτά.

Οι ήχοι της μάχης δε φθάνουν στα αφτιά μας, καθώς ο θόρυβος της μηχανής του αεροσκάφους καλύπτει όλους τους άλλους ήχους. Στις πράσινες εκτάσεις γης πίσω από την καφετιά ζώνη αμέτρητες μικροσκοπικές λάμψεις αποκαλύπτουν τις θέσεις των κρυμμένων πυροβόλων οι λάμψεις αυτές, αλλά και ο καπνός των βλημάτων που εκρήγνυνται, είναι όλα όσα βλέπουμε στο πεδίο της μάχης. ‘Οποιος παρατηρεί τη Μάχη του Βερντέν από τον ουρανό βιώνει έναν παράδοξο συνδυασμό ηρεμίας και χάους».*

*James McConnell, «Flying for France», Νέα Υόρκη 1916. Ο συγγραφέας του εν λόγω έργου σκοτώθηκε το Μάρτιο του 1917, όταν καταρρίφθηκε το αεροσκάφος του.

Το βιβλίο «Η μάχη του Βερντέν» ανήκει στη σειρά «ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ» των εκδόσεων Γκοβόστη. Η σειρά περιλαμβάνει περιγραφές των σπουδαιότερων πολεμικών αναμετρήσεων της ιστορίας, με λεπτομερή καταγραφή της στρατηγικής και της τακτικής που εφάρμοσαν οι αντιμαχόμενες πλευρές, καθώς και των πολεμικών γεγονότων, σε όλα τα κρίσιμα στάδια των στρατιωτικών επιχειρήσεων.

• Ο William Martin υπηρέτησε στην Υπηρεσία Πληροφοριών του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού επί πολλά έτη. Ζει στο διαμέρισμα Charente της νοτιοδυτικής Γαλλίας, μοιράζοντας το χρόνο του ανάμεσα στην πολεμική ιστορία και το κονιάκ. Είναι τακτικός συνεργάτης διαφόρων περιοδικών στρατιωτικής ιστορίας και θεμάτων σύγχρονου προβληματισμού.
• Ο Howard Gerrard, ο οποίος σπούδασε στη Σχολή Τεχνών της βρετανικής πόλης Wallasey, έχει εργαστεί επί σειράν ετών ως σχεδιαστής και εικονογράφος. Έχει αποσπάσει τόσο το βραβείο της Ενώσεως Βρετανικών Εταιρειών Αεροδιαστημικής όσο και το Wilkinson Sword Trophy. Έχει εικονογραφήσει διάφορα βιβλία του εκδοτικού οίκου Osprey, στα οποία συμπεριλαμβάνονται Η Μάχη του Nagashino (1575) και Η Ναυμαχία της Γιουτλάνδης (1916). Ο Gerrard ζει και εργάζεται στο Κεντ.