Αναστάσιος Μαλαμάς (2ο μέρος)

Πειρασμοί και αδικίες

Το έτος 1954 παντρεύτηκε την Βάϊα και από τον γάμο του απέκτησε δύο παιδιά. Συνέχιζε να μένη στο χωριό του εργαζόμενος σκληρά. Έλεγε: «Δεν φοβόμασταν τίποτα μικροί, ό,τι και ν’ ανταμώναμε. Μέχρι που απολύθηκα κι ακόμα δύο χρόνια ήμουνα τσομπάνος, μετά καπνά, κι υστέρα πήγα με μαστόρους». Μετά από 10 χρόνια κατέβηκαν στο χωριό Νέα Μάδυτος, όπου παρέμεινε ως την κοίμησή του. Εδώ έκανε κι άλλες δουλειές. Δούλεψε ως χτίστης, υποτακτικός σε μαστόρους, χαμάλης σε αποθήκες σιτηρών, καλλιεργητής σε λαχανόκηπους, πλανόδιος μανάβης. Τα ζαρζαβατικά τα κουβαλούσε μ’ ένα καροτσάκι, μάλιστα άφηνε να διαλέγουν τα καλύτερα οι αγοραστές κι από πάνω τους έβαζε κι άλλα. Σε όσους τον αδικούσαν στις συναλλαγές, φρόντιζε ν’ αφήνη κρυφά έξω από την πόρτα τους τα καλύτερα.

Όταν είχε αρχίσει την μαναβική είχε πει στην γυναίκα του: «Εγώ θα κάνω μπαχτσέ, θα πιάσω ζυγαριά στα χέρια, αλλά στον άλλο κόσμο δε θέλω να κρέμωμαι απ’ την γλώσσα». (Δηλαδή να κάνη ψεύτικους λογαριασμούς).

Κάποτε πάτησε η ρόδα του κάρου το πόδι μιας γυναίκας, επειδή βιαζόταν να διαλέξη απ’ το κάρο λαχανικά• το ζώο φοβήθηκε και προχώρησε. Ο Τάσος στενοχωρήθηκε πολύ και ζητούσε συγγνώμη, «σ’ έκανα ζημιά», έλεγε χωρίς βέβαια να φταίη αυτός για την απροσεξία της, κι από τότε, όταν εκείνη η γυναίκα αγόραζε λαχανικά δεν της έπαιρνε λεφτά για μεγάλο διάστημα.

Πάντα έβαζε πιο πολλά ζυγίζοντας τα λαχανικά. Ο Τάσος που είχε πολύ καλή μνήμη, γνώριζε πόσα ακριβώς τον χρωστούν οι γυναίκες που αγόραζαν επί πιστώσει, αλλά ποτέ δεν τους τα ζητούσε. Αυτές νόμιζαν πως τον κοροϊδεύουν, όμως αυτός έτσι κέρδιζε σε υπομονή και έλεγε: «Σε μερικούς ανθρώπους οι φασαρίες τους δίνουν ζωή. Όμως άμα αντισταθής και μαλώσης δεν θα σε χωράει ο τόπος. Αν έλθης σε φασαρίες τότε χάνεις, γιατί γίνεται αυτό που λέει το Ευαγγέλιο, το άλας χαλνάει. Όπως τα ζιζάνια, που εμποδίζουν το σιτάρι, έτσι και με τον κόσμο. Χρειάζονται όμως και τα παλιόχορτα γιατί αν δεν έχη και αντίθετους πως θα διακρίνεις, πως θα δοκιμαστείς; Όπως οι τσομπάνηδες προσπαθούμε να κρατάμε μία ράτσα από καλή προβατίνα έτσι να προσπαθούμε να κρατάμε μία ράτσα καλή γιατί από μόνος του δεν γίνεται καλός ο άνθρωπος μόνο με ανθρώπινα λόγια, αλλά με άνωθεν βοήθεια».

Ορισμένα δείγματα της ανεξικακίας του:

«Όταν κατεβήκαμε απ’ το χωριό, ήμουν καμμιά 35 χρονώ, δούλεψα με μαστόρους, χτίζαμε σπίτια σε διάφορα μέρη. Ένα αφεντικό έβριζε πολύ, όλο φώναζε, μέχρι και κλέφτη μ΄ έλεγε και συνέχεια ο θάνατός σου η ζωή μου, φώναζε κι εγώ να κουβαλάω τους ντενεκέδες με λάσπη στον ώμο. Τα ’βαζε με μένα, όμως τα έβαζε και με τον Αναμάρτητο Χριστό και έβριζε, θα έσκαζα αν νεύριαζα, όμως εγώ δεν ήξερα τι θα πει θυμός, δεν ήξερα να παρεξηγηθώ, δεν σχολίαζα, δεν κατέκρινα. Όταν τελειώναμε δεν έλεγε ούτε ένα ευχαριστώ, μα εγώ δεν τον έκρινα στους άλλους. Μία μέρα, όταν ρίχναμε την πλάκα, έψησε ένα αρνί και μου έλεγε, έλα να φάς, μα εγώ δεν έτρωγα γιατί ήταν Παρασκευή, εγώ ελιές… Από τότε που δεν έφαγα αρνί μ΄ έβαλε πιο πολύ στο μάτι… βρισιές! Ήξερε ότι είμαι απείραχτος κακού κι όμως… πως ήρθαν τα πράγματα, τα έφερε έτσι ο Θεός και, μετά από χρόνια, ένας δικός του…, ήλθε μετανοιωμένος και άρχισε να ρωτά για το Ευαγγέλιο και την Εκκλησία και γύρισε στο πιστεύω.

»Κάποτε που δούλευα σ’ ένα αφεντικό που έβριζε πολύ τα θεία, τον ρώτησα «γιατί με βρίζεις;». Εκείνος μου είπε «εγώ δε βρίζω εσένα», και του απάντησα, «βρίζεις όμως τον Πατέρα μου, κι αυτό δεν το αντέχω», και έτσι έφυγα από εκεί.

»Άκουγα ειρωνείες και στην δουλειά που έκανα και στην πλατεία όταν καθόμουν• «βρέ τον κοιμισμένο», άκουσα να λέν για μένα, μα εγώ δεν ήξερα να παρεξηγηθώ. Με λέγαν, «γιατί δεν γλεντάς, γιατί δεν γυρνάς;». Εγώ σαν άνθρωπος πήγαινα σε γιορτές μα δεν ήξερα άλλα, και τους λέω μία φορά• «βρέ σείς, είδατε στις εικόνες κάνα Άγιο να γελάη;»».

Κάποτε έδωσε κάτι σκορδάκια σε κάποιον και εκείνος τον είπε «μπαταχτσή» (κλέφτη) κι αυτός την άλλη μέρα πήγε ένα δεμάτι σ’ αυτόν που τον εξύβρισε, όμως κι αυτός ο άλλος του πήγε τυρί λέγοντας «συγγνώμη αν σ’ αδίκησα».

Άλλοτε κάποια γυναίκα ήθελε να αγοράση ντομάτες• τις πατούσε επίμονα, τις περιεργαζόταν και, επειδή ο Τάσος της είπε «πιο σιγά, μη χαλάσουν», αυτή θύμωσε και φώναζε: «Εσείς που κάνετε τους μεγάλους σταυρούς κ.τ.λ.». Τότε αυτός της είπε: «Επειδή κάνουμε σταυρούς δεν είμαστε και αιχμάλωτοι σε σένα».

Ύστερα για να μή μείνη ίχνος πικρίας μέσα του, της έδωσε τις καλύτερες ντομάτες.

Έλεγε: «Πάντα παραπέφτουμε όταν μιλάμε. Μία φορά στο χωριό, μία πολύ νευρικιά γυναίκα μάλωσε και μας έσπασε με πέτρες όλα τα τζάμια. Ήρθε η αστυνομία και ρώτησε, να κάνουμε μήνυση; Όχι, είπα. Θα πας στην αστυνομία μόνο αν είσαι κάνας δεσπότης και σε παίρνει το κύμα μαζί με παπάδες, για κάτι που γράφουν, τότε ναί, αλλοιώς όχι για τον εαυτό σου. Εσύ «άποστραφήτω», που λένε, μ’ ένα κρύο χαμόγελο και θα πας μακρυά…

»Μικρός, όταν ήμουνα, δεν ωργιζόμουνα καθόλου ουτε έβλεπα κακό ή αδικία… Να, ένας πήρε την κομπίνα (θεριζοαλωνιστική μηχανή) στο χωράφι του ενώ εγώ είχα πει πιο μπροστά να έλθουν στο δικό μου χωράφι. Αυτοί όμως τον ξεγέλασαν και πήγε σ’ αυτούς. Έ… αλωνίζει το δικό τους. Δεν ήλθε στο δικό μου. Το βράδυ εκείνο, όμως, πιάνει ένα χαλάζι, καταστροφή! Εγώ, τι να κάνω; Για να μη φωλιάση μέσα μου το κακό, πήγα και θέρισα το χόρτο, αυτουνού δηλαδή που με ξεγέλασε, στα κρυφά. Γιά να μπορώ να τον φέρνω μετά στο μυαλό μου χωρίς κακία. Κι έφυγα, αφού θέρισα το χόρτο τους, χαράματα μή με δουν.

»Μιάν άλλη φορά, ο καφετζής είπε, επειδή, όταν πήγαινα για ξεκούραση κάνα απόγευμα στο καφενείο, δεν έπαιζα στα χαρτιά και δεν παράγγελνα πολλά-πολλά, είπε λοιπόν ο καφετζής, «έ, άμα ήταν όλοι σαν τον Τάσο, θα πεθνήσκαμε, θα το κλείναμε…». Τί να κάμω; Πάω, φορτώνω ένα κάρο πουρνάρια και τ’ αφήνω κρυφά έξω απ’ το καφενείο, για την σόμπα. Δεν του το ’πα. Χτύπησα με τέτοιο τρόπο τον Σατανά. Όταν κάποιος μ’ έκανε κακό, κοίταζα να ’μαι μέσα στο στάβλο μοναχός μου, στα σκοτεινά, σκλήριζα, φώναζα με φωνή• «ήμαρτον Κύριε! συχώρεσέ με»• κι άλλοτε στα χωράφια, που δεν μ’ άκουγαν «συχώρα με», φώναζα, όπως ουρλιάζει ο λύκος γυρεύοντας βοήθεια. Αποκηρυγμένος ήμουνα.

»Κάποτε νοίκιασα ένα μπαξέ. Από 5 στρέμματα που νοίκιασα, το έκανα δεκαπέντε, μέσα στα καλάμια. Δουλειά! Βουρλιές μέχρι το μπόϊ μου! Τρία στρέμματα είχα σέλινα, πράσα, ήταν σαν ένα κύμα ο μπαξές. Μία μέρα περνά ένας γεωπόνος, με κοιλιά μεγάλη, απ’ τους αρχαίους… Στο τσαρδάκι καθόμαν• απαγορεύεται εν ονόματι του νόμου, ούτε ένα φύλλο δεν θα βάλεις από σήμερα, τίποτα… «Γιατί;», ρωτάω εγώ. Ήταν κρατικό, υδραυλικό το χωράφι εκείνο. Κι όμως μου τον πήραν τον μπαξέ. Φώναζε ο ένας• «το θέλω το χωράφι μου τώρα». «Βρέ», τους έλεγα, «με τα πράσα είναι, περιμέντε να τα δώσω…». Αυτοί φωνάζαν! Άλλος πήρε τα σέλινα, άλλος τα πράσα. Σ’ αυτό το μέρος που έπεσα, εγώ ξέρω πόσο αδικήθηκα… Έρχεται ένας άλλος με κορδέλλα, μετρά, μου το παίρνουν. Το 1975 αναγκάστηκα και τον χάλασα τον μπαξέ…

»Όταν βλέπω κάποιον, που υπάρχει έστω και ίχνος, ότι τον αδίκησα εγώ ή κάποιος δικός μου λέω, «εγώ θα σε συλλάβω στην προσευχή μου, και θα βρεις καλύτερη κατάσταση…».

»Εμένα πολλοί κοιτούσαν να με κατεδαφίσουν…, άκρια δεν βγάζεις… «ούτως έδιωξαν και τους προφήτας πρίν από σας». Εξ άρχής ήταν οι διωγμοί…• σε δίνει μία κεντριά (χτύπημα) και σε ξεπατώνει. Η απιστία των άλλων είναι σα βουνό. Σε φαίνεται βουνό ό,τι σε πει ο άλλος. Η στεναχώρια είναι βουνό. Αυτό θα πει, πές στο βουνό να πέση στη θάλασσα! Μόνο η προσευχή λειώνει αυτό το βουνό. Που να τα πης αυτά να σου φύγουν; Γι’ αυτό όσοι πιστεύουν, πρέπει να ανταμώνουν, να δίνουν κουράγιο ο ένας στον άλλον.

»Δύο φορές σώθηκα από τροχαίο στην δημοσιά. Την πρώτη φορά περίμενα στην Παζαρούδα να περάσω απέναντι και ξάφνου έρχεται μία νταλίκα με πλατφόρμα σα σίφουνας, έρριξε ένα τηλεφωνόξυλο κάτω, πήρε την μισή γωνιά του Νιοχωρίτη, έπεσε πάνω στο καφενείο, και πήγε και σφηνώθηκε σε ένα σπίτι. Πως φωτίστηκα και τραβήχτηκα παραμέσα!… Την άλλη φορά, νυχτούλα ήτανε, κρατούσα το σχοινί του αλόγου, ήμουν έτοιμος να περάσω το δημόσιο, και να, μία νταλίκα. Κάνει τ’ άλογο πίσω το κεφάλι, με γλυτώνει.

»Άλλη φορά, καμμιά 35αριά χρονώ να ’μουνα, πηγαίναμε με το κάρο χαράματα στην Κοκκαλού, μας έρριξε ένα αυτοκίνητο κάτω, το άλογο ψόφησε, εμένα με πήγανε στο νοσοκομείο. Με δώσαν, θυμάμαι, 5.000 για άλογο και 2.100 για κάρο…».

Ασθένειες και κοίμηση

«Τί περιπέτειες είχα και με το ζάχαρο που με βρήκε στα σαράντα μου χρόνια!… Θυμάμαι πως το κατάλαβα… Είχα φάει γλυκό κουταλιού κι άρχισα να βλέπω τους ανθρώπους σα σκιές, σαν ένα δάχτυλο του χεριού. Πάμε στο νοσοκομείο, μ’ αρχίζουν ινσουλίνες. Όταν επέστρεψα στο χωριό με σταματά ο γιατρός ο αγροτικός, με ρωτά, και μ’ αρχινά στις μούντζες, λέγοντας• γιατί δέχτηκες; Και με πάνε στο Σανατόριο της Καβάλας, όλο φυματικοί. Γράφω γράμμα σπίτι, ελάτε να με πάρετε, πεθαίνω… Είχα γίνει ελεεινός… Έρχεται η γυναίκα μου με τον αδελφό της να με πάρουν, στον δρόμο δεν έλεγαν ούτε μία λέξη απ’ τη στεναχώρια, νόμιζαν πως θα είχα πεθάνει. Μας δίνουν εξιτήριο και δίαιτα, τι να τρώω… Γυρνάμε σπίτι και άρχισα να τρώω τυρί, όπως το έπηζαν στην τσαντίλα. Έβαλα βάρος γιατί μ’ είχε πει ένας γιατρός εκεί ότι, αν βάλης κιλά, πέφτει το ζάχαρο! Κόβουμε την ινσουλίνη και παθαίνω ένα κώμα και με τρέχουν στο ΑΧΕΠΑ με το στόμα ανοιχτό. Εκεί μία φοιτήτρια, λέει στην γυναίκα μου, έλα να δής πως μυρίζει η αναπνοή του, σάπιο μήλο. «Οξονάρα!». Κι άρχισα πάλι τις ενέσεις.

»Ήμασταν στο Σανατόριο Καβάλας. Το βράδυ ήλθε μία «κοπέλα» σεμνή, ντυμένη μαύρα. «Ήλθα», λέει στη γυναίκα μου, «και θα πάρω αυτό που έχει ο άντρας σου• είμαι η Παρασκευή απ’ το Σταυρό». Πράγματι, πήγα στην Αγία Παρασκευή, την Εκκλησία του Σταυρού».

Δέχθηκε την αρρώστια αυτή με τις πολλές επιπλοκές με πολλή υπομονή κι έλεγε «αν δεν έλθη ο άνθρωπος σ’ αυτό το σημείο, σ’ αυτήν την παρακμή με την αρρώστια, δεν μπορεί να μπή στο νόημα». Καθώς προχωρούσε η αρρώστια αυτή είχε πολλά επεισόδια• άλλοτε με υπεργλυκαιμία, διαβητικό κώμα και νοσηλεία σε Νοσοκομεία, κι άλλοτε με υπογλυκαιμία, με επεισόδια ζάλης, λιποθυμίας, επειδή δεν ρυθμιζόταν το σάκχαρο. Κινδύνεψε σε πολλές περιπτώσεις και έλεγε πως ο Θεός τον γλύτωσε άπειρες φορές από θαύμα.

Διηγείται η γυναίκα του Τάσου: «Το 1975, όταν πήγε ο γιός μου στην Σουηδία, 18 χρόνων περίπου ήταν, δεν γνώριζε που και πως θα πάει, μία διεύθυνση είχε μόνο σ’ ένα μακρινό γνωστό του, μα ο Τάσος τον είχε στην προσευχή του και πηγαίνοντας στο τραίνο είδε ένα γεράκο, του είπε, «μη στενοχωριέσαι, και εγώ εκεί πάω». Όταν το τραίνο έφτασε στην θάλασσα της Δανίας και κατέβηκαν για να μπουν σε πλοίο, όλοι οι επιβάτες κατέβηκαν, μα ο γεράκος πουθενά. Τότε ο γιός μου είδε ένα ζευγάρι να μιλάνε ελληνικά και συνέχισε μαζί τους το ταξίδι, μέχρι την πόλη που ήθελε να πάη. Θαυμαστές συναντήσεις, ζωντανά πράγματα!

»Το 1997 πήγαμε στην Σουηδία, όπου ήταν ο γιός μου από το 1975 περίπου, για να τον δουν οι γιατροί μιας διαβητολογικής κλινικής. Ήδη είχαν αρχίσει οι φλεγμονές στα κάτω άκρα του, και αρχόμενη γάγγραινα. Εκεί ο υπεύθυνος γιατρός είπε ότι άρχισε η μικροβιακή μόλυνση, κινδύνευε να πάθη οστεομυελίτιδα και να επεκταθή σε σηψαιμία. Μάλιστα είπαν ότι είναι κρίσιμο το επόμενο εικοσιτετράωρο. Το ίδιο βράδυ είδα στον ύπνο μου έναν ψάλτη απ’ το χωριό, πεθαμένο πριν από 8 χρόνια, να βρίσκεται σ’ ένα πράσινο λιβάδι, μ’ ένα ωραίο σπιτάκι.

—Γιάγκο! φώναξα, τι ωραίο μέρος! Που είσαι;

—Α! είπε ο ψάλτης! Εδώ είναι πολλοί, μα δεν χωρά ο καθένας. Για τον Τάσο να δής τι ετοιμάζουν. Αλλά θα αργήσει να έλθη!».

Τότε η γυναίκα του αισθάνθηκε ότι παρά τις προβλέψεις των Σουηδών γιατρών, ο Τάσος δεν θα πέθαινε. Έμειναν συνολικά 3 μήνες εκεί και επέστρεψαν γιατί ο Τάσος δεν άντεχε να μένη σ’ έναν τόπο, «που δεν ακούς να βαρά καμπάνα», όπως έλεγε.

Δεν διέκοψε τις χειρωνακτικές εργασίες του, ούτε θέλησε να βγή σε σύνταξη, για να μην επιβαρύνη όπως έλεγε, το κράτος. Δούλευε ως τα 67 χρόνια σκάβοντας με την τσάπα και ποτίζοντας τους κήπους. Όταν γινόταν η σοδειά του πουλούσε τα προϊόντα του γυρίζοντας στις γειτονιές μ’ ένα χειροκίνητο καροτσάκι με τρεις ρόδες. Με την πάροδο των χρόνων έπαθε διαβητική αγγειοπάθεια και γάγγραινα στο αριστερό πόδι, που είχε ως συνέπεια να του το κόψουν κάτω από το γόνατο. Μετά, λόγω διαβητικής αμφιβληστροπαθείας, έχασε σιγά-σιγά το φως του, μέχρι που τυφλώθηκε. Ο ακρωτηριασμός του αριστερού κάτω άκρου έγινε το 1998 και μετά από ένα χρόνο έχασε και το φως του.

Έτσι με κομμένο το ένα πόδι και τυφλός, καθηλώθηκε έγκλειστος τα τελευταία 7 χρόνια της ζωής του μέσα σ’ ένα δωμάτιο στο βάθος του σπιτιού του που έμοιαζε με κελλάκι. Αργότερα εμφανίστηκαν και στο δεξιό πόδι έλκη και οιδήματα μελανά-νεκρωμένα δάκτυλα από την γάγγραινα που απλωνόταν και που του έφερνε πόνους. Κάποτε ένιωθε σα να του πριονίζουν το πόδι, και είχε πόνους και στο ακρωτηριασμένο. Αυτό ονομάζεται ιατρικώς «φάντασμα-μέλος». Όταν τον ρωτούσαν πως είναι, έλεγε: «Ας παραλύσει όλο μου το σώμα, μόνο το δεξί μου χέρι να έχω για να κάνω τον σταυρό μου… Υσως αν γύριζα στην πλατεία, στο πλατάνι, να αμαρτανόμουν». Γιά τις μετακινήσεις του μέσα στο σπίτι είχε ένα αναπηρικό καροτσάκι, μα όταν του πρότειναν να βγή εξω μ΄ αυτό έλεγε «εδώ μέσα δεν είμαι μόνος, έχω αγίους συντροφιά».

Άλλοτε έλεγε: «Ο Χριστός είπε, «εν τω κόσμω θλίψιν έχετε (όχι χαρά)…». Άχ! μακάρι να παιδευτούμε εδώ, νάναι ο παιδεμός ο τελευταίος… και… ξέρεις τι είναι, κόσμο ν’ ακούς και κόσμο να μή βλέπης;».

Έτσι στην ησυχία, έφτανε στην απαραίτητη γι’ αυτόν αυτοσυγκέντρωση και στην «προσευχούλα», όπως την έλεγε, που τον τραβούσε σαν μαγνήτης. Όσοι τον επισκέπτοντο στο βορεινό εκείνο κελλάκι του, έφευγαν αναπαυμένοι, γιατί ο Τάσος ταπεινά, έλεγε αγιογραφικά χωρία και τα ανέλυε με διάκριση και αγάπη προς τον καθένα αναθέτοντας όλα τα ζητήματα στον Θεό γιατί, όπως έλεγε, «μόνο με άνωθεν φωτισμό αλλάζει ο άνθρωπος».

Κάποτε ο Τάσος είδε ένα όνειρο και κατάλαβε τι σημαίνει στενή και τεθλιμμένη οδός. «Να! ήμουν μ’ ένα αλογάκι, αδύναμο, νηστικό, παραδομένο τελείως και πηγαίναμε μ’ ένα κάρο σ’ ένα δρόμο όλο γωνιές. Το αλογάκι σταματούσε κάθε τόσο. Πάω να το βοηθήσω και τότε κατάλαβα πως το αλογάκι ήμουν εγώ και ήμουν μέσα στα κόλια (τα ξύλα που ζεύουν) και με δυσκολία πήγαινα και γκρεμός μπροστά κι όμως πήγα μπροστά λέγοντας, «αχ! κουράστηκα», και τότε ακούστηκε μία φωνή, σά ψαλμωδία από καμπάνες. «Λίγο ακόμα και θα ξεκουραστείς»».

Παρόλο που για την αρρώστια του είχε μεγάλη σημασία η κατά το δυνατόν σωστή διατροφή με υπολογισμένη ρύθμιση θερμίδων, ο Τάσος δεν έκανε καμμία παραχώρηση στο θέμα της νηστείας. Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, τηρούσε απαρεγκλίτως ό,τι ορίζει η Εκκλησία. Επειδή μετά την αναπηρία του δεν πήγαινε στον ιερό ναό του Τιμίου Προδρόμου, περίμενε να έρθη ο παπάς στο σπίτι για να μεταλάβη. Κι έμενε νηστικός βέβαια μέχρι να έλθη ο παπάς μετά την απόλυση. Έβλεπες ότι λόγω του διαβήτη είχε απόπνοια οξόνης κι όμως περίμενε με πόθο την θεία Κοινωνία από την οποία «παίρνουμε μερτικό απ’ τον Χριστό», όπως έλεγε.

Ενθυμούμενος τον καιρό που ήταν υγιής και πήγαινε νωρίς στην Εκκλησία, έλεγε: «Κάθε Κυριακή πήγαινα στην Εκκλησία. Τώρα με το ’να πόδι κομμένο, και τυφλός, ακούω από το ραδιόφωνο. Η Εκκλησία βοηθά πολύ τον άνθρωπο, σαν παιδί της. Χαράματα ξύπναγα την Κυριακή. Κάθε μέρα, για να έχη το άλογό μας κουράγιο, ήθελε βοσκή. Τις Κυριακές, πέντε η ώρα το πρωί, το ’δενα στον βάλτο, στις καλαμιές, και ήμουν έτοιμος για την Εκκλησιά».

Τους τελευταίους μήνες της ζωής του ήλθαν μαζεμένες οι επιπλοκές της χρόνιας παθήσεώς του κι αναγκάστηκε να κάνη πολλές εισαγωγές σε διάφορα νοσοκομεία. Από την καρδιακή ανεπάρκεια έπαθε πνευμονικό οίδημα με βασανιστική ορθόπνοια, στηθαγχικές προσβολές, έμφραγμα. Συνάμα είχε καθημερινά αφόρητους πόνους στο πόδι που προχωρούσε η γάγγραινα, με το σάκχαρο να απορρυθμίζεται, τρυπημένος χιλιάδες φορές για ενέσεις ινσουλίνης, για αναλύσεις, σε ράντζα και ασφυκτικά γεμάτους θαλάμους και στην εντατική. Πολλές φορές, ενώ ήταν πολύ σοβαρά ανελάμβανε πάλι, ώστε ο διευθυντής μιας καρδιολογικής κλινικής είπε απορώντας, «αυτός ο άνθρωπος είχε μία μη αναμενόμενη βελτίωση». Είχε σχετικά καλή καρδιακή λειτουργία επειδή είχε ασκήσει την καρδιά του με τις σκληρές αγροτικές δουλειές.

Βέβαια ως άνθρωπος που μπαινόβγαινε στις κλινικές, με ασθενοφόρα, φορεία, είχε σημάδια κόπωσης, την έγνοια ότι κουράζει τους άλλους, και σαν φιλότιμος που ήταν στενοχωριόταν. Αλλά πάντα έδειχνε υπομονή, ανεκτικότητα, διαρκή ευχαριστία. Για την αρρώστια έλεγε, πως είναι καλό γιατί σε βοηθά να μην αγανακτής και συμπλήρωνε με κατάνυξη: «Να είμαστε υπερευχαριστημένοι που βρεθήκαμε σ’ αυτό το έργο, να δοξάζουμε τον Θεό, «Δόξα Σοι ο Θεός!!! Δισεκατομμύρια φορές Δόξα Σοι», και δάκρυζε λέγοντας: «Ο Αναμάρτητος Χριστός τι θέλει από μας; Χριστιανά τα τέλη. Να παρακαλάμε τον φύλακα άγγελο, που θα έλθει εκείνη την ώρα, να μας προφυλάξη, από τα πονηρά πνεύματα να μη μας πάρουν. Η Παναγία που είναι σαν μία μάννα, να μας δεχθή στην αυλή των προβάτων». Ενώ πονούσε, σαν να του πριόνιζαν το πόδι κι είχε δύσπνοια, παρακαλούσε για τους άλλους. Τις τελευταίες ημέρες της ζωής του, ενώ είχε «τα γυαλάκια» στην μύτη του για να παίρνη οξυγόνο, ήταν σε προσευχητική κατάσταση κι έλεγε, «Αχ, Θεέ μου σώσε με! Αχ, Θεέ μου συχώρεσέ με! Δώσε μου δύναμη και κουράγιο τ’ όνομά σου να ’χω στην καρδιά μου. Άχ! Τίποτα δεν θέλω άλλο». Δεν παρακαλούσε για τον εαυτό του αλλά έλεγε με φωνή ικετευτική, ενώ το ίσο το κρατούσε ο βόμβος απ’ το μηχάνημα που του έδινε οξυγόνο• «Αχ, Θεέ μου, σώσε την ανθρωπότητα… Θεέ μου, σώσε την ανθρωπότητα», και νόμιζες ότι βρισκόταν αλλού.

Επειδή όμως στο δεξί πόδι η μόλυνση προχωρούσε, έγινε νέα εισαγωγή στο νοσοκομείο Παπανικολάου και είχε προγραμματισθή εγχείρηση για να το κόψουν και αυτό. Όμως, ξημερώματα Δευτέρας ζήτησε να χαιρετήση την γυναίκα του ευχαριστώντας την. Πήρε τα χέρια της που τον υπηρέτησαν και τα ασπάσθηκε. Μετά, σταύρωσε τα χέρια του λέγοντας: «Παναγία μου, λύτρωσέ με», και εκοιμήθη στις 30 Αυγούστου 2004, διατηρώντας μέχρι τέλος την λογική του και τις αισθήσεις του. Τότε, το πρόσωπο του Αναστασίου έλαμψε σαν τον ήλιο. Η γυναίκα του συγκλονισμένη αναφέρει:

«Γύρισα να δώ… Το φεγγάρι το βλέπεις, τον ήλιο όχι… Έτσι έλαμπε το πρόσωπό του… Ένα άνοιγμα μικρό στο στόμα του και είδα πως γεννιέται ένα πουλάκι με κολλημένα φτερά, έβγαινε από το στόμα του, μετά ανέβαινε προς τα πάνω αυτό το πουλάκι, ώσπου άνοιξε τα φτερά και χάθηκε• τι ψηλό που μου φάνηκε το ταβάνι!…».

Η Βάϊα, η γυναίκα του, δεν είχε ιδιαίτερη σχέση με την εκκλησιαστική ζωή. Δεν διάβαζε θρησκευτικά βιβλία, ήταν εξωστρεφής, δραστήρια και δεν ήταν επιρρεπής σε «φαντασίες» ή υποβολές «θρήσκων».

Μετά τον θάνατο του Αναστασίου άρχισε να διαβάζη Εύαγγέλιο, προσευχές και μάλιστα έλεγε: «Ό,τι και να λένε, υπάρχει άλλη ζωή, δεν σταματάω να το λέω, μετά από αυτά που είδα, ότι υπάρχει άλλη ζωή και η ζωή αρχίζει μέσα από τον τάφο».

Ένα χρόνο σχεδόν μετά τον θάνατο του Τάσου, η γυναίκα του ήταν στην Σουηδία κι είδε στο όνειρό της ένα συγχωριανό τους που δεν είχαν μαζί του σχεδόν καμμία σχέση, να είναι στην πλατεία του χωριού και να λέη: «Άμα δήτε που είναι ο Τάσος! Φορά μία στολή και έχει κόσμο μαζεμένο και δεν περπατάει αλλά πετάει». Το πρωί, η γυναίκα του πήρε τηλέφωνο στην αδερφή της και είπε ότι είδε τον τάδε (κ. Ονούφριο). «Α!», είπε η αδερφή της, «αυτός πέθανε, έχει 40 μέρες!». Κάτι που η γυναίκα του ούτε καν γνώριζε.

Ο αδερφός του Τάσου, με τον συμμοριτοπόλεμο, απήχθη με το παιδομάζωμα στην Ουγγαρία. Εκεί γεννήθηκε ο γυιός του Χρηστός, εκεί μεγάλωσε, και παντρεύτηκε την κόρη ενός απαχθέντος από τους αντάρτες. Βέβαια στο αθεϊστικό περιβάλλον που ήταν δεν είχαν βαπτισθή. Όταν γύρισαν στην Ελλάδα, ο Τάσος έλεγε για τα ανήψια του αυτά ότι πρέπει να τα βαπτίσουν. Όταν πέθανε, είδε η γυναίκα του τον Τάσο, ο οποίος με αυστηρή φωνή της είπε! «Τον Χρήστο και την Ουρανία, τα Ουγγαράκια, να τα βαπτίσετε, κι αν δεν θελήσουν οι δικοί μας, να πήτε την κυρία Κ.». Πράγματι, έγινε η βάπτιση, και σε λίγο, ο Χρήστος και η γυναίκα του πέθαναν, από καρκίνο αυτός, και από νεφρική ανεπάρκεια αυτή, σε ηλικία 50 ετών περίπου.

Άλλοτε, ενώ τακτοποιούσε η γυναίκα του το κελλάκι του, της ήρθε ενα κύμα ευωδίας. Σε λίγο ήλθε η αδερφή της και την ρώτησε, «γιατί λιβανίζεις;». Βέβαια η Βάϊα δεν είχε θυμιατίσει, ούτε συνήθιζε να θυμιατίζη. Το ίδιο το αισθάνθηκε κι ο γυιός της.

Συνεχίζεται…