Κύπρος: επαναπατρισμός των 173 εκκλησιαστικών κειμηλίων

Με αισθήματα συγκίνησης και χαρμολύπης υποδέχτηκε η Κύπρος χθες 13 Νοεμβρίου τα 173 κειμήλια, που επαναπατρίστηκαν από τη Γερμανία μετά από πολυετείς δικαστικούς αγώνες. Τα κειμήλια συλλήθηκαν μετά την τουρκική εισβολή του 1974 από τον Τούρκο αρχαιοκάπηλο Αϊντίν Ντικμέν από πενήντα περίπου κατεχόμενα χριστιανικά μνημεία της Κύπρου. 

Στα επαναπατρισθέντα κειμήλια περιλαμβάνονται σπαράγματα ψηφιδωτών, πολλά εκ των οποίων είναι κομματιασμένα εξαιτίας της βίαιης απόσπασης τους, τοιχογραφίες και εικόνες, που έχουν κοπεί για να πωληθούν σε περισσότερα τεμάχια και να αυξηθεί η αγοραστική τους αξία. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελούν τα βημόθυρα από το Καθολικό της μονής της Παναγίας του Τοχνίου από τις Μάντρες Αμμοχώστου, τα οποία, όπως επεσήμανε ο υπουργός Συγκοινωνιών, Τάσος Μητσόπουλος, ενώ δεν έφεραν ζωγραφικό διάκοσμο, επικολλήθηκαν σε αυτά τμήματα εικόνας για να αυξηθεί η τιμή πώλησής τους.

Στην τελετή παρευρέθηκε ο Μακαριότατος Αρχιεπίσκοπος κ. Χρυσόστομος ο οποίος έλαβε διπλή χαρά καθώς εόρταζε και τα ονομαστήρια του, ευχαρίστησε όλους εκείνους, οι οποίοι συνέβαλαν στην επιστροφή των κειμηλίων, μεταξύ των οποίων το Υπουργείο Εξωτερικών, το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων, το Τμήμα Αρχαιοτήτων, τη Νομική Υπηρεσία, την κυβέρνηση της Γερμανίας, το Βατικανό και ειδικά τον τέως Πάπα Βενέδικτο  16ο, ο οποίος, όπως επεσήμανε ο κ. Χρυσόστομος «ενήργησε προς την κατεύθυνση του επαναπατρισμού των κειμηλίων».

Ο διευθυντής του Βυζαντινού Μουσείου Γιάννης Ηλιάδης ανέφερε ότι τα επαναπατρισθέντα κειμήλια θα εκτίθενται στο χώρο του Μουσείου τουλάχιστο μέχρι το τέλος του 2014, «για να μπορέσει ο κόσμος να τα δει, να αντιληφθεί το μέγεθος της καταστροφής», και παράλληλα θα συντηρούνται. «Η έκθεση θα είναι ανοικτή για το κοινό και θα κρατήσει οπωσδήποτε μέχρι το τέλος του 2014, το οποίο έχει οριστεί και ως έτος κατεχομένων» είπε. Επεσήμανε δε πως  έχει συμφωνηθεί με το Τμήμα Αρχαιοτήτων, ναα καταβληθεί προσπάθεια, ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις τοιχογραφίες  από τις δύο μεγάλες συνθέσεις,  την  «Ρίζα του Ιεσσαί»  και την «Δευτέρα Παρουσία»  από το Μοναστήρι του Αντιφωνητή,  αλλά και τα ψηφιδωτά της Κανακαριάς, να συντεθούν,  έτσι ώστε «και καλύτερα να προστατεύονται και ο κόσμος να μπορεί να αντιληφθεί πως ήταν πριν το 1974. Ανέφερε ακόμη πως οποιαδήποτε απόφαση για το τι μέλλει γενέσθαι με τα κειμήλια θα ληφθεί από τον Αρχιεπίσκοπο και την Ιερά Σύνοδο.

Στην τελετή συμμετείχαν επίσης ο Αρχιεπίσκοπος των Μαρωνιτών Ιωσήφ καθώς μεταξύ των επαναπατρισθέντων κειμηλίων ήταν και τρεις εικόνες της μαρωνιτικής Εκκλησίας, ο πρέσβης της Ελλάδος στην Λευκωσία, Βασίλης Παπαϊωάννου και κλιμάκιο 40 σαράντα Ισπανών με επικεφαλής της ομάδας τον Χοσέ Αντόνι, στελέχη του Συνεργατικού Πιστωτικού Ιδρύματος «Bandierra», οι οποίοι προηγουμένως είχαν γίνει δεκτοί από τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο.

Από τα 173 κειμήλια ξεχωρίζουν :

– Ο Απόστολος Θωμάς,  ψηφιδωτό, και άλλα τεμάχια ψηφιδωτών του 6ου αιώνα από την Παναγιά Κανακαριά

– Σπαράγματα τοιχογραφιών από την Παναγία Αψινθιώτισσα στο Συγχαρί, όπως το κεφάλι του Αγίου Ιγνατίου.

– Σπαράγματα τοιχογραφιών από τον ναό της Παναγίας Περγαμηνιώτισσας στην Ακανθού, του 12ου αιώνα.

-Σπαράγματα τοιχογραφιών από τον ναό της Αγίας Σολομονής στην Γιαλούσα, του 9ου αιώνα.

– Τοιχογραφίες  από τον ναό της μονής του Αντιφωνητή, που τοποθετούνται μεταξύ 12^ου και 15ου αιώνα.

– Αριθμός εικόνων και παλαιά χειρόγραφα.

Βασίλειος Χάδος