Page 13 - Παναγία

www.pemptousia.gr Tεύχος 01 / Παναγία / 1 Ιανουαρίου 2012

ο άγγελος, καθαίρον αυτήν». Αγίου Ιωάννου Δαμάσκηνου, [48]. Βλ. Ιωάννου Καλογήρου, Μαρία, η Αειπάρθενος
Εκδοσις ορθοδόξου πίστεως 46, ΡΟ94, 985Β. Θεοτόκος κατά την ορθόδοξον πίστιν, Θεσσαλονίκη 1957,
σ. 96 κ.έ.
[39]. «Ει δε προκεκαθάρθαι τω Πνεύματι την Παρθένον
εισίν οι φασι των Ιερών διδασκάλων, αλλά την κάθαρσιν [49]. Αρχιμ. Σωφρονίου, Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης,
προσθήκην χαρίτων αυτοίς βούλεσθαι χρή νομίζειν, οι και Έσσεξ Αγγλίας 1999, σ. 490-491.
τους αγγέλους τον τρόπον τούτον φασι καθαίρεσθαι,
παρ’ οίς ουδέν πονηρόν». Άγιου Νικολάου Καβάσιλα, Η [50]. Βλ. Ιω. Καρμίρη, Τα. Δογματικά και Συμβολικά μνημεία
Θεομήτωρ, Εις την Γέννησιν, 10, έκδ. Π. Νέλλα, o.π., σ. 84. της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, τόμ. 1, εν Αθήναις
1952, σ. 138.
[40]. Βλ. Ίω. 2,1-10.
[51]. Βλ. Λουκ. 2,44-46.
[41]. Βλ. Π. Τρεμπέλα, Δογματική, ο.π., σ. 214. Ο Τρεμπέλας
στηρίζει την επιχειρηματολογία του στην 21η ομιλία του [52]. Βλ. και άρχιμ. Σωφρονίου, Ο άγιος Σιλουανός ο
αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις τον ευαγγελιστών Ιωάννην, Αθωνίτης, ο.π., σ. 492.
όπου όμως το επίκεντρο της ομιλίας του Χρυσοστόμου είναι
όχι το πρόσωπο της Θεοτόκου αλλά η ηθική διδασκαλία «μη [53]. Αυτήν την «τριχώς αναμαρτησία» της Παναγίας
τοίνυν μέγα φρονώμεν επί ευγένεια τη κατά σάρκα, αλλά καν ομολογεί και ο πατριάρχης Κύριλλος Α’ Λούκαρις σε ομιλία
μύριους έχωμεν προγόνους θαυμαστούς, αυτοί σπουδάσωμεν του για την Κοίμηση της Θεοτόκου. Βλ. Ί. Καρμίρη, Τα
υπερβαλέσθαι τας εκείνων αρετάς», Εις τον ευαγγελιστήν Δογματικά και Συμβολικά μνημεία της Ορθοδόξου και,
Ιωάννην, Όμιλία 21, ΡG59, 132. Όποτε ο Χρυσόστομος με Καθολικής Εκκλησίας, τόμ. 2, εν Αθήναις 1953, σ. 711.
την ρητορική δεινότητα του αναπτύσσει αυτήν την ιδέα σε
όλη την ομιλία και όχι βέβαια προς υποτίμηση της Μητέρας [54]. Ευτυχίας Γιούλτση, II Παναγία πρότυπο πνευματικής
του Χριστού, αφού ο Χριστός «σφόδρα αυτήν ετίμα», o.π., τελειώσεως, Θεσσαλονίκη 2001, σ. 87. Η κα Γιούλτση ως
ΡΟ59, 131. προς την αναμαρτησία της Παναγίας γράφει σαφέστατα
ότι «με τον πανάγιο βίο της η ίδια απέφυγε παντελώς
[42]. «Η Παναγία κατάλαβε ότι ο λόγος του Χριστού δεν την αμαρτία, και είναι η μόνη μεταξύ των ανθρώπων άνευ
ήταν άρνηση να εκπληρώσει την παράκληση της», ίερομ. αμαρτίας», ο.π., σ. 89. Επίσης και ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν
Γρηγορίου, Η Υπεραγία Θεοτόκος, Άγιον Όρος 1994, σ. 39. στο άρθρο του «Εξομολόγηση και Θεία Κοινωνία», περιοδικό
Οι λόγοι της Παναγίας, «ό,τι αν λέγη υμίν ποιήσατε» (Ιω. Επίγνωση, τχ. 86, Φθινόπωρο 2003, σ. 13, είναι σαφής ως
2,5) αποτελούν την Διαθήκη της Θεοτόκου, ως ο μοναδικός προς την αναμαρτησία της Παναγίας όταν γράψει ότι,
λόγος της πού αναφέρεται στον Χριστό και ταυτόχρονα «κανένα ανθρώπινο όν δεν είναι αναμάρτητο, με εξαίρεση
ο τελευταίος θεομητορικός λόγος που κατέγραψαν οι την Υπεραγία Θεοτόκο, τη Μητέρα του Κυρίου».
Ευαγγελιστές. Βλ. ίερομ. Γρηγορίου, ο.π., σ. 38-42.
[55]. Άρχιμ. Σωφρονίου, Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης,
[43]. Βλ. Γεωργίου Μαντζαρίδη, «Θαυματουργές εικόνες και ο.π., σ. 490.
άγια λείψανα», Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίον, Παράδοση-
Ιστορία-Τέχνη, τόμ. Α’, Άγιον Όρος 1996, σ. 118. [56]. Η εμπειρική αυτή κοινωνία δημιουργείται μέσω της
προσευχής, κυρίως όμως μέσα στο σώμα του Χριστού.
[44]. Βλ. Ματθ. 12,46-48. Πρβλ. Λουκ. 8, 19-21. «Το σώμα του Χριστού είναι ενιαίο και αδιαίρετο. Είναι
το σώμα πού γεννήθηκε από την Παρθένο Μαρία. Είναι
[45]. Βλ. Π. Τρεμπέλα, o.π., σ. 215. Η δε Άμ. Σπουρλάκου το σώμα πού κοινωνούν οι πιστοί στο μυστήριο της θείας
αναγράφει το χωρίο Λουκ. 8,21 στο εξώφυλλο του βιβλίου Ευχαριστίας. Αυτό το σώμα δημιουργεί την καινή κτίση.
της. Και οι δυο παραθέτουν τον άγιο Ιωάννη Χρυσόστομο Αυτό είναι η χώρα των ζώντων, πού φανέρωσε στον κόσμο
(Εις το κατά Ματθαίον, Ομιλία 44, ΡΟ 57, 463-472) για η χώρα του αχώρητου, η Παρθένος Μαρία, η μητέρα της
να θεμελιώσουν την άποψη τους ότι η Παναγία δεν ήταν καινής κτίσεως». Γεωργίου Μαντζαρίδη, «Η Παρθένος
αναμάρτητη, είχε μάλιστα και πάθη. Όμως παρερμηνεύουν Μαρία, μητέρα της καινής κτίσεως», Πρακτικά Θεολογικού
τον Χρυσόστομο αφού δεν κατανοούν τις προϋποθέσεις Συνεδρίου εις τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκον και Αειπαρθένου
της συγκεκριμένης ομιλίας του. Ο άγιος ήθελε σε αυτήν την Μαρίας (15-17 Νοεμβρίου 1989), Θεσσαλονίκη 1991, σ. 277.
ομιλία να τονίσει την αξία της αρετής, που δεν έγκειται σε Υπό αυτήν την έννοια, μέσα στο σώμα του Χριστού, βλέπει
συγγένεια αλλά σε προαίρεση, γι’ αυτό τονίζει στην ίδια και ο μακάριος Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής, αυτός ο
ομιλία: «μήτε επί παισιν ευδοκίμοις μέγα φρονώμεν, αν μη Θεοτοκόφιλος Αγιορείτης, «την υπερφυεστάτην συγγένειαν
την αρετήν αυτών έχωμεν μήτε επί πατράσι γενναίοις, εάν όπου από την Παναγία και γλυκεία μας Μανούλα ελάβομεν».
μη ώμεν αυτοίς ομότροποι», ΡG57, 466. Γέροντος Ιωσήφ, Θείας Χάριτος εμπειρίες, Γέροντας Ιωσήφ
ο Ησυχαστής, Επιστολή 13, έκδ. Ιερά Μεγίστη Μονή
[46]. «Καν οι ευαγγελισταί ταύτα πάντα φανερώς ου Βατοπαιδίου 2005, σ. 172. Έτσι εξηγείται και ο υπερβολικός
λέγουσι, μη θέλοντες την Μητέρα προφέρειν εις μαρτυρίαν, ίσως χαρακτηρισμός του μακαρίου Γέροντος Αθανασίου
ίνα μη τοις απίστοις υποψίας αφορμήν δώσιν». Αγίου Ίβηρίτη «σκύλοι!» σε όσους δεν σέβονταν την Παναγία. Βλ.
Γρηγορίου Παλαμά, Ομιλία 18, ΡG 151, 237D. Μοναχού Θεοκλήτου Διονυσιακού, Ιερομόναχος Αθανάσιος
Επίσης πολλοί ερμηνευτές, όπως ο άγιος Νικόλαος Ιβηρίτης, Ο θερμός λάτρης της Πορταίτισσας (1885-1973),
Καβάσιλας, θεωρούν ότι με αυτήν την παρομοίωση ο Αθήνα 22002, σ. 40.
Χριστός έθεσε την Μητέρα Του ως πρότυπο και κορυφή
αγιότητας. Βλ. αγίου Νικολάου Καβάσιλα, Η Θεομήτωρ, Εις [57]. Ματθ. 23,25.
την Γέννησιν 10, έκδ. Π. Νέλλα, Αθήνα 41995, σ. 86. Πρβλ.
Ίερομ. Γρηγορίου, Η Υπεραγία Θεοτόκος, o.π., σ. 41. [58]. Άρχιμ. Σωφρονίου, Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστίν,
Έσσεξ Αγγλίας 1996, σ. 240.
[47]. Βλ. Λουκ. 2,35.
Η αναμαρτησία της Παναγίας Σελίδα 13