Page 11 - Παναγία

www.pemptousia.gr Tεύχος 01 / Παναγία / 1 Ιανουαρίου 2012

Σημειώσεις: «Ο Σωτήρ», Αθήναι 21979, σ. 213-215. Επίσης βλ. δ.π., σ.
215-216, τον προτεσταντίζοντα τρόπο με τον όποιο θέλει να
[1]. Άποκ. 5,1. ανατρέψει τις καινοτομίες της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας
για την Θεοτόκο, όπου μάλιστα παραξενεύεται, όταν ο
[2]. «Μέχρι γαρ της κατά την οικονομίαν υπηρεσίας L. Ott γράφει ότι «ουδεμία Χάρις μεταδίδεται εις τους
αναγκαία η παρθενία, το δ’ εφεξής απολυπραγμόνητον τω ανθρώπους άνευ της ενεργού μεσιτείας αυτής». Δεν γνώριζε
λόγον του μυστηρίου». Μεγάλου Βασιλείου, Εις την αγίαν απ’ ότι φαίνεται ο κ. καθηγητής ότι με αυτό το σκεπτικό
τον Χρίστου γέννησιν 5, ΡG31, 1468ΑΒ. κατηγορείται και ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, που γράφει
τα έξης αποκαλυπτικά: «Ουκούν αυτή μεθόριόν εστί κτίστης
[3]. Βλ. Χρυσοστόμου Σταμούλη, Θεοτόκος και ορθόδοξο και ακτίστου φύσεως, και ουδείς αν έλθοι προς Θεόν, ει μη
δόγμα. Σπονδή στη διδασκαλία τον αγίου Κυρίλλου δι’ αυτής τε και του εξ αυτής τεχθέντος μεσίτου• και ουδέν
Αλεξανδρείας, Θεσσαλονίκη 1996. αν εκ του Θεού των δωρημάτων, ειμή δια ταύτης, γένοιτο και
αγγέλοις και ανθρώποις». Ομιλία 53, 23, Γρηγορίον Παλαμά
[4]. Ενώ οι Πατέρες του 4ου αιώνα πρόβαλαν ως πρότυπο Όμιλίαι ΚΒ’, έκδ. Σοφ. Οικονόμου, Αθήνησι 1861, σ. 159.
τελειώσεως τον προφήτη Μωυση (βλ. αγίου Γρηγορίου
Νύσσης, Περί τον βίου Μωυσέως του νομοθέτου, η περί της [13]. Βλ. Αμαλίας Σπουρλάκου-Εύτυχιάδου, Η Παναγία
κατ’ αρετήν τελειότητας, ΡG44, 297-429), ο άγιος Γρηγόριος Θεοτόκος τύπος χριστιανικής αγιότητας, Αθήνα 1990, σ. 57
Παλαμάς θέτει την Παρθένο ως πρότυπο τελειώσεως και ύποσημ. 1. Δηλαδή η Παναγία δεν είχε πολλές αμαρτίες,
παράδειγμα προς μίμηση για τους πιστούς στις ομιλίες του ήταν μειωμένες! Η διατριβή αυτή γράφτηκε, όπως φαίνεται
και ιδιαίτερα στην Ομιλία 53, Γρηγορίου Παλαμά Όμιλίαι και από τον επεξηγηματικό υπότιτλο της, ως «Συμβολή εις
ΚΒ’, εκδ. Σοφ. Οικονόμου, Αθήνησι 1861, σ. 131-180. την ορθόδοξον τοποθέτησιν έναντι της ρωμαιοκαθολικής
Ασπίλου Συλλήψεως και των συναφών ταύτη δογμάτων».
[5]. Βλ. αγίου Γρηγορίου Παλαμά, Ομιλία 14, ΡG 151, 172ΒC. Η κα Σπουρλάκου στην προσπάθεια της να ανατρέψει το
ρωμαιοκαθολικό δόγμα χρησιμοποιεί σε γενικές γραμμές
[6]. Βλ. αγίου Νικολάου Καβάσιλα, Η Θεομήτωρ, Εις την προτεσταντίζουσα επιχειρηματολογία, σε πολλά σημεία
Γέννησιν 6, έκδ. Π. Νέλλα, Αθήνα 41995, σ. 69. φάσκει και αντιφάσκει χρησιμοποιώντας αστόχως πλήθος
Πατερικών και μη χωρίων, κάνοντας έτσι όλη την μελέτη
[7]. Αγίου Νικολάου Καβάσιλα, Η Θεομήτωρ, Εις την κάπως «φλύαρη» (σύνολο σελίδων 646). Ως προς το θέμα
Κοίμησιν 8, o.π., σ. 196. της αναμαρτησίας της Παναγίας δεν είναι ξεκάθαρη η θέση
της. Για παράδειγμα, έκτος το «της αμαρτίας εν υφέσει»,
[8]. Αγίου Νικόδημου Αγιορείτου, Συμβουλευτικόν εγχειρίδιον, πού αναφερθήκαμε παραπάνω, στην αρχή της σελίδας
έκδ. «Ο άγιος Νικόδημος», Αθήναι χ.χρ, σ. 224. Πρβλ. αγίου 53, ενώ γράφει ότι η Παναγία «έλαβε την χάριν του μη
Νικόδημου Αγιορείτου, Αόρατος Πόλεμος, έκδ. «Ο άγιος αμαρτάνειν», στην ίδια σελίδα λίγο πιο κάτω γράφει ότι
Νικόδημος», Αθήναι χ.χρ, κεφ. μθ’, σ. 165-166. είχε ατέλειες και συγγνωστά ελαττώματα. Το συγγνωστό
όμως ελάττωμα αμάρτημα είναι ουσιαστικά η συγκατάθεση
[9]. Αγίου Νικόδημου Αγιορείτου, Κήπος Χαρίτων, έκδ. στην κατά διάνοια αμαρτία. Επίσης βλ. σ. 628, όπου η
Ρηγόπουλου, Θεσσαλονίκη 41992, σ. 200. αναμαρτησία της Θεοτόκου παρομοιάζεται (υποβιβάζεται
ουσιαστικά) με αυτήν των δικαίων της Παλαιάς Διαθήκης
[10]. Άρχιμ. Σωφρονίου, Ο άγιος Σιλουανός ο Άθωνίτης, και ότι η αγιότητα της Θεοτόκου «είναι εφικτή παντί τω
Εσσεξ Αγγλίας 1999, σ. 492. έχοντι την αυτήν δεκτικότητα». Πρβλ. σ. 55, όπου γράφει
«περι εξομοιώσεως και ταυτίσεως εκάστου χριστιανού μετά
[11]. Αγίου Ιωάννου Δαμάσκηνου, Ιερά Παράλληλα, Τίτλ. της (αγιότητας) της Θεομήτορος». Βέβαια δεν έχουμε την
ΙΓ’, ΡG 95, 1172ΑΒ. δυνατότητα να κάνουμε λεπτομερή κριτική της διατριβής της
κας Σπουρλάκου, αλλά νομίζουμε (και πιστεύουμε ότι δίχως
[12]. Ενδεικτικά βλ. στην Δογματική του Π. Τρεμπέλα, την θέληση της) στην μελέτη αυτή υποβιβάζεται το πρόσωπο
όπου γράφει: «Ως προς δε την αναμαρτησίαν, την οποίαν η της Θεοτόκου. Ποιος μπορεί να φθάσει την αγιότητα της
Δυτική Εκκλησία στηριζομένη ένθεν μεν επί του χαιρετισμού Υπεραγίας Θεοτόκου; Ή μήπως και αυτή θα κριθεί, όπως
του αγγέλου, εν τω οποίω η Θεοτόκος χαρακτηρίζεται ως λέγουν οι Πεντηκοστιανοί; Διαφορετικό είναι να λέμε ότι η
κεχαριτωμένη, ένθεν επί της ιδέας, ότι εάν δεχθώμεν, ότι αυτή Θεοτόκος αποτελεί πρότυπο βίου για τον χριστιανό και άλλο
εγένετο ένοχος αμαρτίας, τούτο θα επεσκίαζε την τιμήν του είναι να θεωρούμε ότι μπορούμε να εξομοιωθούμε με αυτήν,
υιού της, δεχόμεθα ταύτην μόνον ως σχετικήν, ύφ’ ην έννοιαν να έχουμε την ίδια δεκτικότητα αγιότητος.
ο μεν Παύλος λέγει περί εαυτού ότι «κατά δικαιοσύνην την
εν νόμω εγένετο άμεμπτος». Τί υπονοεί εδώ ο μακαριστός [14]. Βλ. Ιωάννου Καλογήρου, «Μαρία», Θρησκευτική και
καθηγητής με τον όρο «σχετική»; Αν είχε αμαρτήματα Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 8, Αθήναι 1966, σ. 675, όπου
η Θεοτόκος ή όχι, δεν φαίνεται καθαρά. Πιο κάτω όμως ο κατά τα άλλα εμβριθής και πρωτοπόρος στις μελέτες
αναφέρει ότι «μόνος ο ιερός Αυγουστίνος εκδέχεται την του για την Θεοτόκο κ. καθηγητής (αυτόν ακολουθεί ο
Θεοτόκον ως τελείως απηλλαγμένην προσωπικών αμαρτιών». Π. Τρεμπέλας, σχεδόν αντιγράφει η Άμ. Σπουρλάκου)
Και συνεχίζει- «πολλοί όμως εκ των λοιπών Πατέρων και φοβούμενος ότι η τελεία αναμαρτησία της Παναγίας (όχι
συγγραφέων αποδίδουσιν εις την Παρθένον όχι μόνον την βέβαια κατά φύση αλλά κατά θέληση, κατά προαίρεση)
δυνατότητα, όπως αμάρτη άλλα και ότι δεν ήτο απηλλαγμένη προέρχεται από την άσπιλη σύλληψη πού προσβάλλει το
αδυναμιών και ατελειών τίνων (δηλ. παθών)». Κατόπιν αναμάρτητο του Κυρίου, μεταθέτει την αναμαρτησία της
φέρνει μεμονωμένα χωρία Πατέρων και εκκλησιαστικών είτε μετά τον Ευαγγελισμό, είτε μετά την Ανάσταση, είτε
συγγραφέων (Ωριγένη, Ιωάννου Χρυσοστόμου, Ζιγαβηνού), μετά την Πεντηκοστή. Η φοβία του αυτή είναι αισθητή και
χωρίς όμως να εξετάζει τον λόγο, την αιτία πού έγραψαν στην μελέτη του Μαρία, η Αειπάρθενος Θεοτόκος κατά
κάτι τέτοιο, ούτε να τα συνδέει με την όλη διδασκαλία τους την ορθόδοξον πίστιν, Θεσσαλονίκη 1957, όπου στο κεφ.
για την Θεοτόκο, όπου την «αποδεικνύει» εμπαθή! Βλ. Π. «Το αναμάρτητον της Θεοτόκου εξ επόψεως Ορθοδόξου»,
Τρεμπέλα, Δογματική, τόμ. Β’, έκδ. Αδελφότης Θεολόγων σ. 78 κ.έ. προβάλλει Σύρους και μονοφυσίτες θεολόγους
Η αναμαρτησία της Παναγίας Σελίδα 11