Page 3 - Παναγία
P. 3
www.pemptousia.gr Tεύχος 01 / Παναγία / 1 Ιανουαρίου 2012
Οι απαρχές της δογματικής διδασκαλίας της ορθόδοξης Εκκλησίας για
Το επίθετό Θεοτόκος συνοψίζει το σύνολο της
χρήσης του τίτλου το πρόσωπο της Παρθένου Μαρίας, ενώ ταυτόχρονα
βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τη διδασκαλία της
Θεοτόκος για την ένωσης θείας και ανθρώπινης φύσης στο πρόσωπο του
Χριστού. Η σύνδεση του συγκεκριμένου θεομητορικού
τίτλου με το χριστολογικό δόγμα καθίσταται φανερή μέσα
Παρθένο Μαρία από τα δογματικά κείμενα των Οικουμενικών Συνόδων
που επικύρωσαν και επισημοποίησαν τη συγκεκριμένη
θεολογική ορολογία. Πράγματι, η Γ΄ Οικουμενική
Σύνοδος (431) επικύρωσε την καταδίκη της θεολογίας
του Νεστορίου, η οποία χώριζε με κατηγορηματικό
Νικόλαος Κουρεμένος τρόπο τις δύο φύσεις και διαιρούσε το πρόσωπο του
Υπ. Δρ. Θεολογίας Χριστού σε δύο υποστάσεις υποστηρίζοντας ότι άλλος
είναι ο Υιός του Θεού και άλλος ο Υιός της Παρθένου
και με αυτόν τον τρόπο, σε τελική ανάλυση, έθετε
σε αμφισβήτηση την πραγματικότητα του ίδιου του
Είναι αναμφισβήτητο ότι το πρόσωπο της γεγονότος της σάρκωσης του Λόγου. Μέσα σε αυτό το
Μητέρας του Κυρίου, της Θεοτόκου και Αειπάρθενου πλαίσιο πρέπει να γίνει κατανοητή και η υιοθέτηση από
Μαρίας, κατέχει στην ορθόδοξη εκκλησιαστική τη σύνοδο του επιθέτου Θεοτόκος για το πρόσωπο της
συνείδηση μια περίοπτη και ξεχωριστή θέση, η οποία Παρθένου Μαρίας όπως χαρακτηριστικά μαρτυρεί και ο
πηγάζει από την πλήρη και ορθή κατανόηση της σχετικός δογματικός όρος . Αλλά και η Ε΄ Οικουμενική
[1]
εκκλησιαστικής παράδοσης, όπως αυτή ερμηνεύθηκε Σύνοδος (533) επικύρωσε τη χρήση του τίτλου Θεοτόκος
μέσα από τις μαρτυρίες της Αγίας Γραφής και των για το πρόσωπο της Παναγίας μέσα στα πλαίσια
Πατέρων και εκκλησιαστικών συγγραφέων των πρώτων της καταδίκης των θεολογικών αποκλίσεων από τη
κιόλας χριστιανικών αιώνων και όπως εκφράστηκε μέσα χριστολογική διδασκαλία της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου
από τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων. (451) καθιστώντας τον με αυτόν τον τρόπο απαραίτητη
[2]
προϋπόθεση για την ορθή ερμηνεία της σωτηριολογικής
διδασκαλίας της Εκκλησίας.
Στα πλαίσια της αναζήτησης της χρήσης του
όρου Θεοτόκος στην πρώιμη εκκλησιαστική γραμματεία
μπορούμε να ορίσουμε σχεδόν με βεβαιότητα ως χώρο
προέλευσης το περιβάλλον της αλεξανδρινής θεολογικής
παράδοσης. Κάποιες από τις πρώτες σχετικές μαρτυρίες
προέρχονται από τον Ωριγένη (185-253), ο οποίος έχει
χαρακτηριστεί, εκτός των άλλων, ως ο γονιμότερος
εκκλησιαστικός συγγραφέας των πρώτων χριστιανικών
αιώνων . Παρά το γεγονός ότι η αυθεντικότητα των
[3]
χωρίων, στα οποία ο αλεξανδρινός θεολόγος φαίνεται να
χρησιμοποιεί τον όρο Θεοτόκος είχε αμφισβητηθεί από
τη σύγχρονη έρευνα, εν τούτοις μία ενδεχόμενη χρήση
του δεν θα μπορούσε να βρίσκεται σε αντίθεση με την
όλη θεολογική του σκέψη . Αρκετά κατατοπιστική στο
[4]
συγκεκριμένο θέμα εξ άλλου, είναι η πληροφορία του
εκκλησιαστικού ιστορικού Σωκράτη (380-440), ο οποίος
μαρτυρεί πως ο Ωριγένης αναλύει διεξοδικά τη χρήση του
όρου Θεοτόκος για το πρόσωπο της Παρθένου Μαρίας
στο Υπόμνημα εις την προς Ρωμαίους Επιστολήν , έργο
[5]
το οποίο δυστυχώς δεν διασώθηκε μέχρι τις μέρες μας
στην αρχική του τουλάχιστον μορφή . Περισσότερο
[6]
προβληματικές φαίνεται να είναι οι μαρτυρίες της
χρήσης του όρουΘεοτόκος που αποδίδονται στο όνομα
του Γρηγορίου του Θαυματουργού (213-270), του πιο
ένθερμου και άμεσου μαθητή του Ωριγένη. Πράγματι
η πατρότητα του Λόγου εις τον Ευαγγελισμόν, του
έργου στο οποίο χρησιμοποιείται ο συγκεκριμένος
όρος, αποδίδεται είτε στον Απολλινάριο (310-390)
είτε σε άγνωστο συγγραφέα του 5ου αι., μα σε καμία
περίπτωση στον καππαδόκη πατέρα .
[7]
Οι απαρχές της χρήσης του τίτλου Θεοτόκος για την Παρθένο Μαρία Σελίδα 3
