Page 18 - Τέχνη & Πνεύμα
P. 18
ΑΝΑΛΕΚΤΑ Τεύχος 19 / Τέχνη & Πνεύμα / 03 Μαρτίου 2014 www.pemptousia.gr
είναι άσχετα μεταξύ τους, ο ρυθμός τα συνδέει, σχεδόν κανόνας, με πολύ λίγες εξαιρέσεις που δεν
τα ενώνει σε βαθμό, που το ένα να προϋποθέτει μπορούν ν’ ανατρέψουν τον κανόνα. Καταργείται
το άλλο και σε βαθμό που χωρίς το ένα, το άλλο αυτό το οποίο ονομάζουμε πλήρης και απόλυτη
να είναι, θα λέγαμε, ακατανόητο και να μην έχει μετωπικότητα, η οποία είναι ουσιαστικά ακινη-
λόγο υπάρξεως. Η κίνηση, που χαρακτηρίζει την σία, κι αυτό διότι όταν μια μορφή είναι μετωπική,
εικονογραφία μέσα στον ορθόδοξο ναό, είναι κί- είναι επίπεδα τοποθετημένη πάνω στην επιφάνεια
νηση από τον τοίχο προς τον πιστό θεατή. Αυτό και άρα αδρανής. Επίσης απουσιάζει και το προ-
διαδηλώνεται πρώτ’ απ’ όλα με την απουσία του φίλ, το οποίο επίσης είναι ακίνητο ως προς τον
ζωγραφικού βάθους. θεατή. Διότι μια μορφή σε προφίλ, κινείται κατά
μήκος του τοίχου αλλ’ όχι ως προς τον θεατή.
Οι εικόνες της Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν έχουν
ζωγραφικό βάθος. Σταματάνε ή αρχίζουν, εξαρ- Η συνήθης στάση των Αγίων είναι ή η στάση των
τάται πως θα δει κανείς το θέμα, από την επιφά- τριών τετάρτων ή η στάση της δυναμικής μετω-
νεια του τοίχου και κινούνται προς τον θεατή. Η πικότητας. Αυτό σημαίνει ότι η μορφή μοιάζει να
ζήτηση της κινήσεως είναι συνειδητή κι αυτό προ- «ξεκολλάει» από τον τοίχο, επειδή τοποθετείται
κύπτει από το ότι αυτή δεν είναι άτακτη. Υπα- εγκάρσια πάνω στην επιφάνεια του τοίχου. Αυτο-
κούει σε μια συγκεκριμένη λογική, η οποία δεν μάτως, επειδή απουσιάζει μάλιστα το ζωγραφικό
ανατρέπεται και δεν αλλάζει σε καμία φάση της βάθος, η μορφή έχει την ανάγκη πλαστικότητας,
Ορθόδοξης εικονογραφίας. Ακόμα δηλαδή κι όταν έχει την ανάγκη δηλαδή ν’ αποκτήσει κάποιο
έχουμε αλλαγές σε στυλιστικό επίπεδο, δεν αλλά- όγκο, και συνεπώς αυτή κινείται προς τον θεατή.
ζει σε καμιά περίπτωση αυτή η κίνηση, η οποία Τέλος έρχεται ο τρόπος με τον οποίο χειρίζονται
ανήκει στις βασικές αρχές που χαρακτηρίζουν το οι Βυζαντινοί το φως, για να ολοκληρώσει την κί-
Βυζαντινό ζωγραφικό σύστημα. Αυτό ακριβώς νηση αυτή από την επιφάνεια προς τον χώρο των
αποδεικνύει ότι η κίνηση αυτή από το ζωγραφικό θεατών, προς τον χώρο των πιστών θεατών.
έργο προς τον θεατή είναι συνειδητή και επιδιω-
κόμενη. Το χρώμα στους Βυζαντινούς πλάθεται πάντο-
τε σχεδόν, με ελάχιστες εξαιρέσεις, από σκούρα
Η κίνηση αυτή επιτυγχάνεται με τους εξής τρό- και θερμά χρώματα προς φωτεινότερα και ψυ-
πους: πρώτ’ απ’ όλα με την εγκάρσια τοποθέ- χρά. Αυτομάτως, με τον τρόπο αυτό πλάθοντας ο
τηση των μορφών πάνω στην επιφάνεια. Ειδικά Βυζαντινός, είναι σαν να έρχεται να ολοκληρώσει
μετά την περίοδο της Εικονομαχίας αυτό είναι τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζει πάνω στην επι-
Σελίδα 18
