Page 8 - Τα Θρησκευτικά στην Εκπαίδευση
P. 8
ΑΝΑΛΕΚΤΑ Τεύχος 15 / Το μάθημα των Θρησκευτικών στην Εκπαίδευση / 10 Οκτωβρίου 2013 www.pemptousia.gr
υπενθυμίζουμε την παράδοση και τον πολιτισμό χνική υποδομή και η κατάρτιση του εμψύχου υλι-
μας. Επομένως ή απαίτηση υστέρα από απόφα- κού. Είναι εκείνη πού παρέχει γνωστικά εφόδια
ση δικαστηρίου της μεταχριστιανικής Ευρώπης, και τεχνικές δεξιότητες πού θα βοηθήσουν τον νέο
την οποία έσπευσαν να υιοθετήσουν ορισμένοι, η πρωτίστως στην επαγγελματική του αποκατάστα-
απαίτηση αποκαθήλωσης και απομάκρυνσης των ση. Είναι εκείνη πού ολοένα και περισσότερο στις
εικόνων από τις σχολικές αίθουσες με το έωλο ήμερες μας συνδέεται με την αγορά εργασίας, την
επιχείρημα της προσβολής της θρησκευτικής συ- επιχειρηματικότητα, την παραγωγή, την ανταγω-
νείδησης ετερόδοξων και ετερόθρησκων μαθητών νιστικότητα. Η λεγόμενη «Διακήρυξη της Μπολό-
προσκρούει όχι μόνο στις αρχές της ορθόδοξης νια» του 1998, και ή «Διακήρυξη της Πράγας»
θεολογίας μας, αλλά και της ίδιας της Παιδαγω- του 2001 έχουν ως στόχο να πετύχουν σύγκλι-
γικής Επιστήμης. ση των συστημάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης των
ευρωπαϊκών χωρών σε ενιαίο σύστημα, ώστε να
Οι νέοι χρειάζονται πρότυπα, ορατά πρότυπα. είναι ανταγωνιστικό προς αυτό των Ηνωμένων
Πρότυπα πού δεν θα τους απογοητεύουν. Και κα- Πολιτειών της Αμερικής, ώστε να εναρμονιστεί
λύτερα πρότυπα από το πρότυπο του Χριστού, πλήρως με τις ανάγκες των επιχειρήσεων. Αυτό
της Παναγίας και των αγίων μας δεν υπάρχουν. σημαίνει: γρήγορη παραγωγή με μικρό κόστος.
Και οι μεν διακηρύξεις αυτές αφορούν σε πρώτη
Η παιδεία των Τριών Ιεραρχών βοηθεί στην φάση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Είναι όμως
ιεράρχηση των ανθρωπίνων και στη δημιουργία περισσότερο από βέβαιο ότι επηρεάζουν και τα
ρεαλιστικής βιοθεωρίας. Έχει μεγάλη σημασία προγράμματα τόσο της Πρωτοβάθμιας όσο -πολύ
να μπορούν να ιεραρχούν οι νέοι και να βάζουν περισσότερο- και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευ-
προτεραιότητες στη ζωή τους, να έχουν αυτογνω- σης.
σία. «Μικρός ειμί και μέγας», γράφει ό Θεολό-
γος Γρηγόριος, «ταπεινός και υψηλός, θνητός και Προγράμματα επιχειρηματικότητας έχουν ει-
αθάνατος, επίγειος και ουράνιος» (9). Η ιεράρχη- σαχθεί ήδη στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Επει-
ση των ανθρωπίνων οδηγεί, κατά τον Μ. Βασίλειο, δή δε δεν μπορεί να γιγαντώνεται επ’ άπειρο το
στο: «Υπεροράν μεν σαρκός, παρέρχεται γαρ, επι- ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου από την συνε-
μελείσθαι δε ψυχής πράγματος αθανάτου» (10). χή προσθήκη νέων μαθημάτων και προγραμμάτων
Ο δε ί. Χρυσόστομος επαναλαμβάνει: «Αποδημία (ήδη κατά απάνθρωπο τρόπο γίνονται οχτάωρα
ό παρών βίος …οδίτης ει …πανδοχείον εστίν ο μαθήματα σε Γυμνάσια) τίθεται ζήτημα αφαίρε-
παρών βίος» (11). Πόσο ρεαλιστική αντιμετώπιση σης, μείωσης η προαιρετικοποίησης -δηλαδή υπο-
της προσωρινότητας των ανθρωπίνων πραγμάτων, βάθμισης-άλλων μαθημάτων. Αυτά δε πού είναι
πού συμβάλλει τα μέγιστα στην ομαλή συμβίω- στο στόχαστρο υποβάθμισης δεν είναι τα μαθήμα-
ση των ανθρώπων και αποτρέπει φαινόμενα αλα- τα εκπαίδευσης η κατάρτισης, αλλά τα μαθήματα
ζονείας και εγωκεντρισμού πού θηριοποιούν τον πού παρέχουν παιδεία.
άνθρωπο και τον μετατρέπουν σε λύκο για τον
συνάνθρωπο του! Ηοmο homini lupus. Έτσι εξηγείται και η προσπάθεια προαιρετι-
κοποίησης του μαθήματος των θρησκευτικών,
Η παιδεία των Τριών Ιεραρχών είναι ζήτηση εκείνου του μαθήματος δηλαδή πού κατ’ εξοχήν
της αλήθειας και μύηση σ’ αυτή. Αυτό σημαίνει ο συμφωνεί με τις παιδαγωγικές αρχές των Τριών
ελληνικός ορός φιλοσοφία. Η ζητούμενη δε σοφία Ιεραρχών. Το μάθημα θρησκευτικών είναι μάθημα
είναι κατ’ αυτούς ο Ιησούς Χριστός ως ένσαρκη παιδείας. Παρατηρείται δηλαδή μια διαδικασία
Αλήθεια. «Εγώ ειμί, η Οδός και η Αλήθεια και η ριζικής υποχώρησης της παιδείας και επικυριαρ-
Ζωή». Απώτερος όμως σκοπός της παιδείας εί- χίας της εκπαίδευσης και κατάρτισης, μια διαδι-
ναι η ολοτελής ένταξη του νέου άνθρωπου στο κασία εκπαιδευτικοποίησης της παιδείας, η οποία
κοινωνικό σύνολο, η κοινωνικοποίηση του. Είναι από διαδικασία ανάπτυξης της προσωπικότητας
επομένως παιδεία κοινωνική πού αποτρέπει κάθε του άνθρωπου, όπως τη θέλουν οι σήμερα εορτα-
σύγκρουση, πραγματική η υποθετική προσώπου ζόμενοι άγιοι, μεταβάλλεται σε «διαδικασία δη-
και κοινωνίας. Ο Μ. Βασίλειος είναι εκείνος πού μιουργίας εμψύχων ηλεκτρονικών υπολογιστών».
οργάνωσε το κοινόβιο, ως συνέχεια των αρχαί-
ων ελληνικών «κοινών», τα οποία θαύμαζε. «Αι- Φτάσαμε όμως στο σημείο, ενώ διαθέτου-
δεσθώμεν», έλεγε, «τα των Ελλήνων κοινά». Ας με στην εποχή μας τεχνολογικές, επιστημονικές,
έρθουμε όμως και στην εκπαίδευση. Τί είναι εκ- οικονομικές και εκπαιδευτικές προϋποθέσεις
παίδευση; ασύγκριτα καλύτερες από παλιότερες εποχές, η
ποιότητα της ζωής να μη καλυτερεύει ή η καλυ-
Η εκπαίδευση είναι το σύστημα, η μέθοδος, το τέρευση της, στους τομείς πού αυτό επιτυγχάνε-
μέσο απόκτησης και βίωσης της γνώσης. Είναι η ται να είναι δυσανάλογα χαμηλότερη. Στους κύ-
υπηρέτρια της παιδείας. Είναι τα εκπαιδευτικά κλους της διανόησης είναι πλέον διάχυτη η άποψη
προγράμματα πού εκπονούνται για την καλύτερη ότι η ανάπτυξη της τεχνολογίας συνεπάγεται την
προσφορά της παιδείας. Είναι ακόμη η υλικοτε- υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, την κρίση των
Σελίδα 8
