Η ελληνικότητα

Η ελληνικότητα είναι όραση του κόσμου πνευματική. είναι η ματιά αυτή η βαθιά, η απολλώνια συγχρόνως και διονυσιακή, που ξεπήδησε από την πλούσια ψυχή ενός μεγάλου και δυνατού λαού που τόλμησε να μιλήσει και να εκφραστεί, όπως δεν το είχε κάνει κανένας άλλος πριν.

Ο Έλληνας αγάπησε και στάθηκε μόνο στο φως, χωρίς να αγνοεί το ανατρίχιασμα και τον τρόμο των σκοταδιών και της αβύσσου. Στάθηκε χλωμός, όμως δυνατός, πάνω από το στόμιο του χάους, και όλη η πορεία του πνεύματος του ήταν πώς να δαμάσει αυτό το αβυσσαλέο τρικύμισμα της ψυχής του και των ενστίκτων του, πώς να γίνει ο εκφραστής του μέτρου και του ανθρώπινου προσώπου. Γιατί η ελληνικότητα αυτό ακριβώς είναι, η εσωτερική αρμονία όλων των δυνάμεων που κάνουν τον άνθρωπο πρόσωπο και τον υψώνουν πάνω από τα άλλα ατελή πλάσματα της Δημιουργίας. Όλος ο αγώνας του ελληνικού πνεύματος πάντα σε αυτόν τον υψηλό στόχο κατέτεινε. Οι ήρωες της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας πέφτοντας στα σκοτεινά γκρεμά της ήττας τους δηλώνουν πόσο πολύτιμο είναι το φως και το μέτρο. Ο Έλληνας θεώρησε τον εαυτό του τραγικά, με όλη τη θέαση της ζωής και του θανάτου, τον έστησε απέναντί του ξεσκεπάζοντάς τον σ΄ όλο το αντινομικό του βάθος. Το πνεύμα του δεν φοβόταν και δεν τρομάζω ν΄ αντικρίσει τα πιο αποτρόπαια, είχε τη δύναμη να τα ξεπερνάει και να τα εξανθρωπίζει. Και μέσα σ΄ εκείνη τη ματιά του κόσμου άντλησε την υπέρτατη σοφία του και δημιούργησε τα υψηλά έργα του πολιτισμού του, που παραμένουν η αθάνατη  χρυσή κιβωτός της ανθρωπότητας.

Μέσα από κείνη την ανθρώπινη μονάδα, μέσα από κείνο το ανθρώπινο πρόσωπο που είχε τιναχτεί ξαφνικά σαν υπέροχος μίσχος από την Ελληνική γη, με όλες τις προτάκουστες δυνατότητές του και τα πάθη του, και είχε πάρει ξαφνικά συνείδηση του εαυτού του, ήταν φυσικό να αναπνέει με πάθος και η ελευθερία, σε κάθε μορφή, κοινωνική ή πνευματική, με όλα τα δικαιώματα της πολύτιμης ύπαρξης της στον κόσμο: για να προστατεύει ακριβώς εκείνη την υψηλή ιδέα του ανθρώπου, που με τόσο εσωτερικό αγώνα κατακτήθηκε. Γιατί αυτή ακριβώς η σάρκωση της ιδέας του προσώπου δεν ξεπετάχτηκε ξαφνικά σαν την Αθήνα από το κεφάλι του Δία, αλλά κατακτήθηκε με πολύ κόπο και χρόνο. Το ομολογούν όλα εκείνα τα ανεπανάληπτα γλυπτικά αριστουργήματα της αρχαίας Ελληνικής τέχνης που πλέουν σε ένα μακάριο αιώνιο φως τα μεγάλα έργα της αρχαίας τραγωδίας, τα έργα των Προσωκρατικών και όλοι η άλλη πρωτόφαντη πνευματική καρποφορία που είχε τις ρίζες της μέσα στην ελληνική ψυχή. Όλα μιλάνε για αυτή την πορεία της μοναδικής αυτής ανθρώπινης κατάκτησης στον κόσμο, που ανέβηκε από κορυφή σε κορυφή, ανακαλύπτοντας τον πολυδύναμο βυθό των ανθρώπινων σπλάχνων, τον λαμπερό αυτό τον καθρέφτη όπου μπορούσε ο άνθρωπος σκληρά μα σωτήρια να καθρεφτιστεί. Όλα μιλάνε για αυτόν τον υψηλό ιδανισμό, όπου πάντα κατέτεινε το ελληνικό πνεύμα, περνώντας το καθετί από την ύλη της ζωής για να το ανεβάσει στην πιο σεπτή Ιδέα. όλα τα έκλεισε τούτο το πνεύμα στην απλόχωρη ενορατική αγκαλιά του, όπου ανάσαναν όλα τα αντίθετα και τα αντινομικά μες στον άνθρωπο. Όλα τα τύλιξε στο υπέρτατο φεγγοβόλο κάλλος που αναπαύει την ψυχή και που μιλάει για την πρωτοφανή αυτή η πνευματική νίκη του ανθρώπου. Ο άνθρωπος, η πιο σκοτεινή περιοχή του κόσμου, μέσα από την ελληνικότητα, έγινε το κέντρο του σύμπαντος, φωτίστηκε ανεπανάληπτα και μεγαλύνθηκε.

Επιμέλεια: Ηλίας Λιαμής, Σύμβουλος Ενότητος Πολιτισμού