Ο Γολγοθάς του Ευαγόρα Παλληκαρίδη: Τα βασανιστήρια, οι τελευταίες του ώρες, ο απαγχονισμός

17 Μαρτίου 2023

Ευαγόρας Παλληκαρίδης (1938-1957). Φωτογραφία της σύλληψής του από τις αγγλικές κατοχικές δυνάμεις.

Ας ιχνογραφήσομε τον Γολγοθά του Ευαγόρα από το βράδυ της συλλήψεώς του μέχρι την προσαγωγή του στο δικαστήριο. Μια απίστευτης σκληρότητας διαδικασία «ανακρίσεων» που είχε μεγάλη διάρκεια και πολυάριθμους σταθμούς.

Έσερναν κυριολεκτικά ένα δεκαοκτάχρονο παιδί, ανδρείο και πρόωρα ώριμο από στρατόπεδο σε στρατόπεδο και από θάλαμο βασανισμού σε λοιπά παραπήγματα κολαστήρια.

Μέχρι να φτάσει στην Ομορφίτα και στους επαγγελματίες βασανιστές είχε υποστεί τα πάνδεινα χωρίς να λυγίσει.

Στην Ομορφίτα τον μεγάλο αστυνομικό σταθμό, το κεντρικό κέντρο βασανιστηρίων και ανακρίσεων που λειτούργησε με ειδικά καταρτισμένους ανακριτές και βασανιστές. Εκεί έφτασε ο Ευαγόρας με τσακισμένα τα μάτια και κακοποιημένη τη σπονδυλική στήλη, όπου έδωσε μαθήματα ήθους και αντοχής.

Αφού βασανίστηκε με ακρότητα με τους ηλεκτρικούς δυνατούς λαμπτήρες προσώπου, στην απάνθρωπη ακολουθία των πέντε τεχνικών βασανισμού τους οποίους έφεραν οι ανακριτές από την Κένυα για να την «εξελίξουν» στα σώματα των παιδιών και των νέων μας, ο Ευαγόρας άντεξε και τη γεμάτη σωματικούς πόνους μοναξιά κατά τον εγκλεισμό στο δωμάτιο «ανάρρωσης», σκοτεινή επούλωση πληγών για περίπου επτά μερόνυχτα.

Αυτή ήταν η τακτική των πεπολιτισμένων…

Ένας μήνας απάνθρωπων βασανισμών μπορεί και περισσότερο. Ίσως, σχεδόν, δυο μήνες. Δεν ερευνήθηκε σε βάθος για να προβληθεί το μεγαλείο του ποιητή, του δισκοβόλου, του επαναστάτη, του συνειδητά ανυπότακτου στην αποικιοκρατία, του αντάρτη δασών. Του Έλληνα νησιώτη ακόλουθου του Διονυσίου Σολωμού. Του Ορθόδοξου Χριστιανού που ‘χε στο σακάκι του μια εικόνα του Χριστού και μια μικρή Καινή Διαθήκη.

Μετά από όλους τους βασανισμούς είχε το κουράγιο να σταθεί στο δικαστήριο των Βρετανών και να εξηγηθεί ωσάν Μακρυγιάννης, ωσάν Διονύσης Καρδιανός.

Ως Έλληνας Κύπριος που ηγάπα και ποθούσε την Ελευθερίαν έπραξε ως αντάρτης.

Δεν τους άφησε να δώσουν τας δικαστικάς τους παραστάσεις. Μετά από όλη αυτή τη σταύρωση είχε το κουράγιο να τραγουδά και να ψέλνει τις τελευταίες οκτώ ώρες του βίου του μέχρι να τον κοινωνήσει ο παπα-Αντώνης, να πει τους τελευταίους του πόνους και να κρατήσει τον σταυρό του στο στήθος του.

Ο Ευαγόρας ο εσταυρωμένος
ο της αγάπης και του αγνού έρωτος
ρωμαλέος έφηβος
περπάτησε μετά την εντεκάτην νυχτερινή
στο ικρίωμα χωρίς να δειλιάσει μπρος στους
δήμιους
με τον Διονύσιο Σολωμό σύντροφο τραγουδώντας
με την ευχή να είναι ο τελευταίος της αγχόνης.
Ευαγόρα…
Μεσάνυχτα και λιγοστοί μείναμε
Να δανειστούμε λίγη απ’ την καρδιά σου,
το πύρωμα εννοώ,
το Φως σου,
για τους δύσκολους χειμώνες.

Α ρε αδέρφι μας λεβέντικο.
Επλούμισές μας
ΑΓΑΠΗΝ, ΕΡΩΤΑΝ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ…

 

Υστερόγραφο θείου φωτός
Οι τελευταίες ώρες του Ευαγόρα διά χειρός Τεύκρου Λοΐζου
Κατά τα τελευταία έτη προνοία Κυρίου ο αγωνιστής Τεύκρος Λοΐζου που όντας κατάδικος στις Κεντρικές Φύλακες κοντά στο κελλί του μελλοθάνατου Ευαγόρα Παλληκαρίδη, κατέγραψε τις τελευταίες ώρες του ήρωα, όπως τις άκουσε και τις έζησε εκείνη την λαμπρή μέρα της θυσίας.

«Η οπτική μου επαφή περιοριζόταν μόνο στο παράθυρο του δωματίου της αγχόνης και καθόλου στο εσωτερικό. Άκουγα όμως τα πάντα καθαρότατα, μιας και απείχε μόνο μερικά μέτρα.

Γύρω στις τρεις το απόγευμα της ίδιας ημέρας, ενώ ήμουν κρεμασμένος απ’ τα σίδερα του παραθύρου κατοπτεύοντας εναγωνίως, άκουσα ένα δυνατό υπόκωφο γδούπο.

Τουκ! Πάγωσα! Σε μερικά λεπτά επαναλήφθηκε ο ίδιος γδούπος άλλες δυο φορές. Τουκ!
Τουκ! Ο θόρυβος από την πόρτα της καταπακτής ήταν καθαρός.

Έβαλα μια φωνή: ‘Δοκιμάζουν την αγχόνη’.

Ακολούθησαν ψίθυροι κι απόλυτη σιωπή. Αμέσως μετά τον τρίτο γδούπο ακούστηκε απόκοσμη, αγγελική λες, η φωνή του Παλληκαρίδη να ψάλλει: ‘Τον Νυμφώνα Σου βλέπω, Σωτήρ μου, κεκοσμημένον και ένδυμα ουκ έχω ίνα εισέλθω εν αυτώ. Λάμπρυνόν μου την στολήν της ψυχής, φωτοδότα και σώσον με…’. Ακολούθησε το ‘Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια…’, μετά, το ‘Μαύρ’ είν’ η νύκτα στα βουνά…’.

Τους θρησκευτικούς ύμνους διαδέχονταν πατριωτικά τραγούδια. Δε σταματούσε ούτε στιγμή. Για οχτώ ολόκληρες ώρες έψελνε και τραγουδούσε. Σταμάτησε γύρω στις έντεκα και μισή το βράδυ. Ακούστηκαν βαριά βήματα, αγγλικές ομιλίες, σύρτες στις πόρτες, ενώ φώτα άναβαν κι έσβηναν.

Έβαλα ξανά τη φωνή: ‘Παίρνουν τον στην κρεμάλα’!

Επικράτησε μια απέραντη βουβαμάρα. Άκρα σιωπή στης φυλακής τους τοίχους. Αγγελική ακούστηκε ξανά η φωνή του να ψάλλει τον εθνικό μας ύμνο. ‘Σε γνωρίζω από την κόψην του σπαθιού την τρομερήν… και σαν πρώτα αντρειω…’.

Κόπηκε η λέξη στη μέση από τον ήχο της καταπακτής κι έμεινε να αιωρείται, όπως ακριβώς και το αιωρούμενο σώμα του Ευαγόρα Παλληκαρίδη…

‘Ετέλειωσεν’, ακούστηκε η φωνή μου δυνατή όσο ποτές άλλοτε.

Δεν ήταν φωνή, ήταν κραυγή, ήταν ουρλιαχτό.

Αυτό που ακολούθησε ήταν πράγματι εξέγερση. Φωνές, σπασίματα, φωτιές, κραυγές.

Θέλω να σταματήσω εδώ. Είπα πολύ περισσότερα απ’ όσα σκόπευα να πω».

Αυτή η μαρτυρία φωτίζει πιότερο το μεγαλείο του Παλληκαρίδη και το πώς βίωσε τη θεία Χάρη αφού κοινώνησε λίγες ώρες προ του απαγχονισμού.

Σχετικά άρθρα Κύπρος
Ο ήρωας της ΕΟΚΑ Στυλιανός Λένας 28 Μαρτίου 2023 Φυλακισμένα Μνήματα. Αριστερά το μνήμα του Στυλιανού Λένα (1932-1957). Στο ίδιο μνήμα είναι ενταφιασμένος και ο απαγχονισθείς Ανδρέας Δημητρίου (1934-1956). Στυλιανός Λένας Γεννήθηκε στο χωριό Χανδριά, της επαρχίας Λεμεσού, το 1932. Πέθανε στις 28 Μαρτίου 1957 στο αγγλικό νοσοκομείο Ακρωτηρίου, όπου μεταφέρθηκε πληγωμένος, μετά από μάχη. Γονεί...
Ένας αγγλικός ύμνος στον Ευαγόρα 14 Μαρτίου 2023 Ο ήρωας Ευαγόρας Παλληκαρίδης. Συγκροτημένος, ψυχικά προετοιμασμένος, χωρίς μεγάλες ή μικρές διαταραχές, έτοιμος για το αναπόφευκτο, τον τιμημένο θάνατο στην κρεμάλα, στάθηκε στις τελευταίες του στιγμές ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, σύμφωνα με έκθεση του διευθυντή των υπηρεσιών υγείας της βρετανικής διοίκησης τον καιρό της αγγλοκρατίας στην Κύπρο. Πο...
Επέτειος απαγχονισμού Ευαγόρα Παλληκαρίδη: «Ξύπνα, μικρέ μου Βαγορή»! 14 Μαρτίου 2023 Ευαγόρας Παλληκαρίδης (1938-1957). Μετά το βάρβαρο και εγκληματικό βρετανικό ανοσιούργημα στην Κύπρο στις 3 Μαρτίου του 1957, με το κάψιμο εν ζωή του ήρωα Γρηγόρη Αυξεντίου, έντεκα μέρες μετά, οι ίδιοι απάνθρωποι ανέβασαν στο ικρίωμα της αγχόνης έναν 19χρόνο. Τον Ευαγόρα Παλληκαρίδη. Ήταν ξημερώματα τις 14ης Μαρτίου του 1957. Και να που ο θάνατ...
Γρηγόρης Αυξεντίου, Τρομοκράτησε μια ολόκληρη αυτοκρατορία και πυρπόλησε τις καρδιές των πανελλήνων! 3 Μαρτίου 2023 Γρηγόρης Αυξεντίου, υπαρχηγός της ΕΟΚΑ (1928-1957). Επέτειος του ολοκαυτώματός του Θα πρέπει, πράγματι, να το παραδεχτούμε: Ο Γρηγόρης Αυξεντίου (1928-1957) ήταν ένας «τρομοκράτης», όπως τον αποκαλούσαν οι Βρετανοί. Κατάφερε να τρομοκρατήσει μια ολόκληρη αυτοκρατορία! Μέχρι και λίγη ώρα πριν από τον θάνατο του ήταν μάχιμος και τους προκαλούσε ...
Κύπρος 14/8/1974 προέλαση Τούρκων: Το μαρτύριο του λαϊκού ζωγράφου Μιχαήλ Κκάσιαλου 14 Αυγούστου 2022 Ο λαϊκός ζωγράφος Μιχαήλ Κκάσιαλος. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Σκοτώνοντας έναν ζωγράφο: Το μαρτύριο του Μιχαήλ Κκάσιαλου . Επέτειος της δεύτερης φάσης της τουρκικής εισβολής αύριο, 14 Αυγούστου. Πριν από 44 χρόνια, το 1974, τα τουρκικά αεροπλάνα και τεθωρακισμένα ξεχύθηκαν στη Μεσαορία και επέκτειναν τη γραμμή της κατοχής μέχρι την Αμμόχωστ...