Ἐὰν γὰρ καὶ πορευθῶ ἐν μέσῳ σκιᾶς θανάτου

(Προηγούμενη δημοσίευση: http://www.pemptousia.gr/?p=375464)

Στίχος 2: Εἰς τόπον χλόης,[1]  ἐκεῖ με κατεσκήνωσεν.

Ἐπὶ ὕδατος ἀναπαύσεως ἐξέθρεψέ με[2].

Μετάφραση

Με εγκατέστησε σε τόπο χλοερό με πολλά αγαθά.

Με ανέθρεψε σε τόπους με νερά που φέρνουν ανακούφιση.

Ερμηνεία

Κατά τον άγιο Μάξιμο «τόπος χλόης» είναι το πεδίο άσκησης της  αρετής και «ὕδωρ  ἀναπαύσεως» είναι η θέα του Θεού. Και τα δύο σχετίζονται άμεσα με τον προηγούμενο στίχο, γιατί  ο καλός Ποιμένας εξασφαλίζει για τα πρόβατά του έναν χλοερό τόπο, για να βοσκήσουν και ένα μέρος να πιουν νερό και να αναπαυτούν. Το ίδιο και ο Ποιμένας Χριστός εξασφαλίζει όλα τα υλικά και τα πνευματικά αγαθά για τους ανθρώπους του ποιμνίου του. Αυτός ο τόπος είναι η εκκλησία και η χλόη είναι  οι άλλοι χριστιανοί που βλασταίνουν και προκόβουν από την πνευματική τροφή και τα νάματα της εκκλησίας. «Χλόη» όμως είναι και οι λόγοι της διδασκαλίας του Χριστού, που τρέφουν πνευματικά τους χριστιανούς. Τέλος «χλόη» είναι και ο Παράδεισος,  που υπόσχεται ο Χριστός στους πιστούς.

Το «ὕδωρ  ἀναπαύσεως»  πιο συγκεκριμένα είναι το λουτρό του Βαπτίσματος, με το οποίο αναπαυόμαστε, ανακουφιζόμαστε από το βάρος της προπατορικής αμαρτίας.  Ακόμη όταν είμαστε διψασμένοι ή έχει πολλή ζέστη και πιούμε νερό, ανακουφιζόμαστε, έτσι πολύ περισσότερο είναι το «ύδωρ ζων το αλλόμενον προς σωτηρίαν», που υποσχέθηκε ο Κύριος ότι θα δώσει στη Σαμαρείτιδα και δεν θα διψάσει ποτέ. Είναι ό ίδιος ο Κύριος, που μόνο αυτός μπορεί να ξεδιψάσει τη διψασμένη ψυχή του ανθρώπου, όπως του Δαυίδ, ο οποίος έγραφε με πόθο: «Ὁ Θεὸς ὁ Θεός μου, πρὸς σὲ ὀρθρίζω· ἐδίψησέ σε ἡ ψυχή μου, ποσαπλῶς σοι ἡ σάρξ μου ἐν γῇ ἐρήμῳ καὶ ἀβάτῳ καὶ ἀνύδρῳ ( Ψαλμὸς (62) (ξβ’), 2 ) Κι ακόμη : «Ὃν τρόπον ἐπιποθεῖ ἡ ἔλαφος ἐπὶ τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων, οὕτως ἐπιποθεῖ ἡ ψυχή μου πρὸς σέ, ὁ Θεός. Ἐδίψησεν ἡ ψυχή μου πρὸς τὸν Θεὸν τὸν ἰσχυρόν, τὸν ζῶντα»· Ψαλμὸς ΜΑ᾽ (41).

Στίχος 3.

Τὴν ψυχήν μου ἐπέστρεψεν[3]. Ὡδήγησέ με ἐπὶ τρίβους δικαιοσύνης,

ἕνεκεν τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ.

Μετάφραση

Την ψυχή μου επέστρεψε από την πλάνη και με οδήγησε

στα μονοπάτια που οδηγούν στη δικαιοσύνη,

επειδή ως Χριστιανοί φέρουμε το όνομά του.

Ερμηνεία

Ο δρόμος της δικαιοσύνης δεν είναι πάντα ευθύς, έχει ανηφόρες, έχει κι άλλα μονοπάτια και μπορεί να ξεστρατήσουμε. Γι αυτό λέει ο ποιητής ότι η ψυχή μας περιπλανήθηκε σε ατραπούς και μονοπάτια σκοτεινά, ταλαιπωρήθηκε, υπέφερε μακριά από τον Χριστό, γι  αυτό  και ο Χριστός επανέφερε τα απολωλότα πρόβατα στην ποίμνη του, δείχνοντας τον δρόμο της επιστροφής, που δεν είναι άλλος από την τήρηση των εντολών του Θεού, από τον δρόμο της δικαιοσύνης. Ο Χριστός είναι πάντα έτοιμος να μας επαναφέρει στον ίσιο δρόμο, που δεν είναι άλλος από την τήρηση των εντολών του Θεού,  φτάνει να το ζητήσουμε.  Πρώτος αυτός βάδισε το δρόμο της δικαιοσύνης και ύστερα μας στον υπέδειξε και σε μας.  Κι  αυτό όχι μόνο γιατί μας χάρισε το όνομά του και λεγόμαστε χριστιανοί, αλλά και γιατί μας έκανε αδέλφια του και παιδιά του Θεού και συγκληρονόμους της βασιλείας του Θεού.

Στίχος 4

4 α.  Ἐὰν γὰρ καὶ πορευθῶ ἐν μέσῳ σκιᾶς[4] θανάτου,

        οὐ φοβηθήσομαι κακά· ὅτι σὺ μετ᾿ ἐμοῦ εἶ.

Μετάφραση

Γιατί και μέσα από τη σκιά του θανάτου να περάσω,

δεν θα φοβηθώ, γιατί είσαι εσύ μαζί μου.

Ερμηνεία

Σκιά θανάτου είναι ο παρών κόσμος, γιατί όπως ο θάνατος χωρίζει την ψυχή από το σώμα, έτσι και ο παρών κόσμος χωρίζει αυτούς που έχουν κοσμικό φρόνιμα από τον Θεό. Ζούμε στη φθορά και στη σκιά του Θανάτου μετά την προπατορική αμαρτία, γιατί όλα τα κτίσματα και ο άνθρωπος δηλητηριάστηκαν από τον ιοβόλο θάνατο. Τα πάντα προμηνύουν τον θάνατο, τα πάντα μας απειλούν με τον θάνατο είτε με την ηπιότερη μορφή, μια αρρώστια, ένας θάνατος φιλικού μας ή συγγενικού μας ανθρώπου, μια αποτυχία οικονομική ή επαγγελματική, είτε με την βαρύτερη μορφή, μια ανίατη αρρώστια, ένας θάνατος πολύ αγαπημένου προσώπου, συζύγου, παιδιού εγγονού, και φυσικά και ο δικός μας ο θάνατος.   Όποιος ξεπεράσει το φόβο του θανάτου, αυτός μπορεί όχι μόνο να χαρεί αυτή τη ζωή αλλά να κερδίσει και την άλλη ζωή, φυσικά μόνο κοντά στον Ζωοδότη Χριστό και στην εκκλησία, που μας χορηγεί τα μυστήρια της αιώνιας ζωής.

Έτσι δικαιολογείται η αφοβία των αγίων μαρτύρων μπροστά στον θάνατο και τα βασανιστήρια και επιβεβαίωναν την ρήση  «εάν καταβώ είς τον Άδη, πάρει», είσαι μαζί μου και δεν φοβάμαι. Τον έχουμε όμως μαζί μας τον Κύριο; Τι πρέπει να κάνουμε ή πώς πρέπει να είμαστε, για να έχουμε κοντά μας τον Κύριο. Αυτό ας αναλογιζόμαστε και θα προφυλαγόμαστε από πολλά κακά. Ο ίδιος υπόσχεται να είναι μαζί μας «καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (Ματθ. κη΄ 20). Το θέμα είναι, εμείς τι  κάνουμε.

[1] «εις τόπον χλόης» σημαίνει: «σε ένα τόπο λιβαδιού, όπου υπάρχει δροσερή χλόη, που ευχαριστεί τον άνθρωπο».

[2] « Επί ύδατος αναπαύσεως εξέθρεψέ με» σημαίνει:  «στο νερό  που είναι ευχάριστο, ιδίως το καλοκαίρι, δηλαδή σε ευχάριστες συνθήκες μεγάλωσα».

[3] « την ψυχήν μου επέστρεψε» σημαίνει: «κι μ’ έκαναν να επιστρέψει η ψυχή μου και να ζω αυτές τις ευχάριστες συνθήκες».

[4] Λέμε: αυτός φοβάται και τη σκιά του, πόο μάλλον τη σκιά του θανάτου. Τόσο φοβερός είναι ο θάνατος, ώστε ακόμη και η σκιά του μας φοβίζει. 

(Συνεχίζεται)