Η ράβδος και η βακτηρία του Θεού

(Προηγούμενη δημοσίευση:http://www.pemptousia.gr/?p=375472)

Ἡ ῥάβδος σου καὶ ἡ βακτηρία σου[1], αὗταί με παρεκάλεσαν.

Μετάφραση

Το ποιμαντικό ραβδί σου και η βακτηρία σου αυτά με στήριξαν και με παρηγόρησαν.

Ερμηνεία

Η ράβδος και η βακτηρία θα λέγαμε ότι είναι συνώνυμα, δηλαδή εννοούν το ίδιο πράγμα. Δεν είναι όμως ακριβώς έτσι. Και τα δύο είναι από ξύλο αλλά δεν κάνουν την ίδια δουλειά. Με το ραβδί φοβερίζουμε, «όπου δεν ισχύει ο λόγος πίπτει ράβδος»  το χρησιμοποιούμε για όπλο, επίθεσης ή άμυνας, ενώ τη βακτηρία  τη χρησιμοποιούμε για στήριγμα. Κατά τον Άγιο Μάξιμο «η ράβδος είναι παιδευτική αγωγή και η βακτηρία ευεργετική πρόνοια». Στην τρέχουσα ομιλία λέμε ότι αυτός χρησιμοποιεί πότε τη μέθοδο του μαστιγίου, πότε τη μέθοδο του καρότου. Στην πραγματικότητα πρόκειται για δυο διαφορετικές παιδαγωγικές μεθόδους. Ο Χριστός τις χρησιμοποιεί και τις δύο, προκειμένου να σωθούμε.  Έτσι άλλοτε χρησιμοποιεί τη ράβδο, που  μπορεί να είναι  μια ασθένεια, ένα ατύχημα, μια τιμωρία, ένας θάνατος, που θα μας πληγώσουν, θα μας πονέσουν και, αν είμαστε λογικοί, θα μας συνεφέρουν. Άλλοτε χρησιμοποιεί τη βακτηρία που μπορεί να είναι μια επιτυχία,  μια επιβράβευση, κάτι καλό, που έρχεται να μας ενισχύσει, να μας ενθαρρύνει, να μας ανακουφίσει. Με μια θετική αντιμετώπιση και τα δύο μπορούν να μας ωφελήσουν και να μας κάνουν καλύτερους.

          Κατά τον Θεοδώρητο και τον Μάξιμο η ράβδος είναι το οριζόντιο ξύλο του Σταυρού, με το οποίο ο Χριστός χτύπησε τους δαίμονες και ο Μωυσής το στρατό του Φαραώ, και η βακτηρία είναι το κάθετο ξύλο του Σταυρού, η βοήθεια και υποστήριξη, που μας έδωσε ο Θεός, για να σηκωθούμε από την αμαρτία και την πλάνη και να σταθούμε όρθιοι στα πόδια μας.  Οριζόντιο και κάθετο ξύλο είναι ο Σταυρός του Κυρίου , που αποτελεί για τους πιστούς  το στήριγμα της ζωής τους. Και βαζει πρώτα την ράβδο, την τιμωρία που τη συναντούμε συχνά στην Παλαιά Διαθήκη, και ύστερα την βακτηρία, την αγάπη που έφερε ο Χριστός της Καινής Διαθήκης. Και τα δύο μας οδηγούν στη σωτηρία, αν εμείς τα δούμε με θετικό τρόπο.  Αυτό εξάλλου δηλώνει και η φράση «αὗταί με παρεκάλεσαν».  Παρακαλώ εδώ με τη σημασία του παρηγορώ, στηρίζω ενθαρρύνω.  Αυτά τα δύο δηλαδή εμένα με στήριξαν και με βοήθησαν.

5. α Ἡτοίμασας ἐνώπιόν μου τράπεζαν ἐξ ἐναντίας[2] τῶν θλιβόντων με. Ἑλίπανας ἐν ἐλαίῳ τὴν κεφαλήν μουκαὶ τὸ ποτήριόν σου μεθύσκον μὲ ὡσεὶ κράτιστον

Μετάφραση

Μου έστρωσες μπροστά μου τράπεζα απέναντι

και αντίθετα με αυτούς που με θλίβουν.

Άλειψες με μύρο  την κεφαλή μου

 Και το ποτήρι σου που με κάνει και μεθώ είναι το καλύτερο.

Ερμηνεία

 Αυτά είναι συμβολικά και «η τράπεζα και το έλαιον και το ποτήριον».Τράπεζα» μπορεί να εννοεί την πνευματική τρυφή, που περιμένει τους πιστούς  ύστερα από τους σκληρούς αγώνες που δίνουν καθημερινά  στο όνομα του Θεού. Τράπεζα ακόμη μπορεί να είναι τα μελλοντικά αγαθά που ετοιμάζει ο Θεός γι  αυτούς που τον αγαπούν. Τράπεζα ακόμη μπορεί να είναι η Αγία Τράπεζα, όπου προσφέρεται ο Χριστός «εις αγιασμόν ψυχών και σωμάτων».

Με το «ἐξ ἐναντίας τῶν θλιβόντων με» μπορεί να εννοεί ότι ο Θεός ετοίμασε το αντίθετο από αυτό που ζητούν αυτοί που τον θλίβουν. Δηλαδή αν αυτοί που τον θλίβουν θέλουν την λύπη των πιστών, ο Θεός θα τους δώσει τη χαρά. Κι  ακόμα μπορεί να εννοεί ότι ο Θεός τους ετοίμασε πλουσιοπάροχο τραπέζι απέναντι αυτών που θέλουν να τους λυπούν, για να λυπούνται και οι ίδιοι, όταν βλέπουν πόσο πολύ τιμά ο Θεός τους πιστούς του.

5.β  Ἑλίπανας ἐν ἐλαίῳ τὴν κεφαλήν μου. Και πάλι συμβολικά με το έλαιον μπορεί να εννοεί τη χάρη του Αγίου Πνεύματος και κεφαλή τον νου του ανθρώπου και το ελίπανας  με τη σημασία του φώτισες. Ακόμη έλαιον μπορεί να εννοεί το χρίσμα του αγίου ελαίου, το οποίο αποτελείται πιο πολύ από λάδι και λιγότερο από μύρο, και με το οποίο χρίονται όσοι πρόκειται να βαπτιστούν χριστιανοί. Κεφαλή πάλι πρέπει να εννοήσουμε όλον τον άνθρωπο όχι μόνο το κεφάλι του κατά σχήμα συνεκδοχής, το μέρος αντί του όλου.

5. γ καὶ τὸ ποτήριόν σου μεθύσκον μὲ ὡσεὶ κράτιστον. Ποτήριον εδώ δεν εννοεί το ποτήρι που πίνουμε κρασί και μεθάμε αλλά το ποτήριον που αντί κρασιού περιέχει τον Λόγο του Θεού, τον οποίο, όταν πίνουν οι χριστιανοί, καταλαμβάνονται από θεία μέθη, όχι όπως στις Διονυσιακές γιορτές των Αρχαίων Ελλήνων, αλλά από εκείνη τη θεία φώτιση από την οποία καταλήφθηκαν οι Απόστολοι την ημέρα της Πεντηκοστής, κατά την οποία μιλούσαν πολλές γλώσσες και οι άλλοι τους θωρούσαν μανιακούς. Τέλος ποτήριον μπορεί να εννοεί και το Άγιον Ποτήριον, με το κρασί που έγινε το αίμα του Χριστού και «ενθουσιάζονται» οι χριστιανοί, παίρνουν δηλαδή τον Θεό μέσα τους και δεν κάνουν τρέλες, όπως οι μεθυσμένοι του Διονύσου, αλλά γίνονται «σοφοί και ακέραιοι εξαγοραζόμενοι τον καιρόν».

[1] Ράβδος και βακτηρία είναι συνώνυμα, έχουν δηλαδή περίπου την ίδια σημασία αλλά και  διαφέρουν: Με το ραβδί κάνουμε κάτι, χτυπάμε τα ζώα π.χ. για να προχωρήσουν, στη βακτηρία όμως στηριζόμαστε, για να μην πέσουμε. Το ραβδί το κρατάνε οι νέοι, τη βακτηρία οι γέροι.Εδώ σημαίνει: « είτε είμαι νέος και έχω ραβδί για το δρόμο, είτε είμαι γέρος και  έχω βατηρία, για να στηρίζομαι, και τα δυο με προσκαλούν να τραβήξω το δρόμο το σωστό, να βαδίσω τον ίσιο δρόμο.

[2] «εξ εναντίας  των θλιβόντων με» σημαίνει: «απέναντι (κυριολεκτικά) αλλά και  σε πείσμα, παρά τη θέληση( μεταφορικά) αυτών που με θλίβουν. 

(Συνεχίζεται)