Page 6 - Απεργία πείνας: Έκφραση ελευθερίας ή υποδούλωσης;
P. 6
ΑΝΑΛΕΚΤΑ Τεύχος 35 / Απεργία πείνας: Ελευθερία ή υποδούλωση / 7 Νοεμβρίου 2015 www.pemptousia.gr
Απεργία Πείνας:
Ελευθερία ή Υποδούλωση;
Η «κοινωνία», ως όρος των κοινωνικών Επιστημών παραπέμπει στις δυνατότητες
συνύπαρξης και συνεργασίας που δημιουργούν οι άνθρωποι μεταξύ τους[1]. Άνθρωπος
και κοινωνία συγκροτούν μια οργανική ενότητα με χαρακτηριστικό τις σχέσεις
αλληλεξάρτησης. Η διαφορετικότητα και η μοναδικότητα των μελών της διαφοροποιεί
και τον τρόπο αντίληψης για την συνύπαρξη των ατόμων μέσα την κοινωνική δομή, αλλά
και τις κινήσεις τους για την απόκτηση της κοινωνικής τους ταυτότητας. Η ιδιοπροσωπία
των μελών της και η τήρηση των κοινωνικών συμβάσεων καθορίζουν και το βαθμό της
ομαλότητας της κοινωνικής τους ζωής. Κάθε κοινωνική δομή, για να επιβιώσει και να
αναπτυχθεί, διαμορφώνει, διατηρεί και βελτιώνει τους τρόπους με τους οποίους επιλύει
τα προβλήματά της, σύμφωνα με την πολιτισμική της ταυτότητα και πολιτική και
οικονομική της ιδιαιτερότητα.
υιοθέτηση των αποδεκτών προτύπων συ- που αποβλέπει στην οριοθέτηση σχέσεων δεν μπο-
Η μπεριφοράς και η τήρηση από τα μέλη της ρεί παρά να είναι Δίκαιο αποφατικών οριοθετήσεων,
κοινωνίας των κανόνων που διέπουν τις κοινωνικές που στερεί πολλές φορές στις σχέσεις την πραγμά-
σχέσεις σηματοδοτεί τη κοινωνική συνοχή και την τωση και φανέρωση της ετερότητας και αυτοδιάθε-
ομαλή λειτουργία της κοινωνίας. Κάθε αποκλίνουσα σης του προσώπου» [4].
συμπεριφορά από τα προκαθιερωμένα σχήματα της
χαρακτηρίζεται ως επικίνδυνη για την ομαλή λει- Ο Διαφωτισμός, η Γαλλική και Βιομηχανική Επα-
τουργία της, για την οποία φροντίζει να την περι- νάσταση έχουν θεωρηθεί ότι αποτελούν τους πυλώ-
φρουρεί με νομοθετήματα και το εθιμικό της δίκαιο. νες εμφάνισης και εξάπλωσης του καπιταλισμού,
Κάθε φορά που η νομοθεσία προβλέπει μια προ- ενώ η παγκοσμιοποίηση, με την μορφή που λαμβάνει
στασία δημιουργείται αυτόματα ένα αντικειμενικό καθημερινά, θεωρείται η αιτία που οδηγεί, σταδια-
θεμέλιο εφαρμοστέου δικαιώματος[2]. κά, στην αποσύνδεση της θρησκείας και των θρη-
σκευτικών αξιών από τη σωτηριολογική διάσταση
Η λέξη «δικαίωμα» προσδιορίζει μια ατομική του προσώπου[5]. Η μελέτη των διάφορων διακηρύ-
απαίτηση και μια αξίωση που απορρέει από κά- ξεων και διεθνών συμφώνων, που αναφέρονται στα
ποιο Δίκαιο. Η έννοια Δίκαιο ορίζεται ως ένα σύ- δικαιώματα του ανθρώπου, οδηγεί στην διαπίστωση
στημα νόμων και κανόνων που καθορίζουν την ατο- ότι υπάρχει μια ρευστότητα αναφορικά με το περι-
μική συμπεριφορά και συμβάλλουν στη ρύθμιση εχόμενο ανθρώπινα δικαιώματα[6].
της κοινωνικής ζωής. Όμως, η αυτονόητη αντίληψη
των ημερών μας για την κατοχύρωση των ανθρω- Όλες οι σχετικές διακηρύξεις θέτουν στόχο τους
πίνων δικαιωμάτων, δε φαίνεται να είναι ίδια σε να ρυθμίσουν τη ζωή του ανθρώπου, ως ον πολιτι-
κάθε ιστορική περίοδο και έκφανση της παγκόσμι- κό, στο χώρο της πολιτικής εξουσίας. Αναφέρονται
ας κοινωνικής πραγματικότητας. Ο δίκαιος τρόπος περισσότερο στο προσδιορισμό των σχέσεων ατό-
μιας συμπεριφοράς, πριν αντικειμενοποιηθεί σε αυ- μου και κράτους. Τόσο η «Magna Carta»[7], όσο και
τοτελείς πράξεις και αυτονομηθεί αφαιρετικά σε τα άρθρα των Διακηρύξεων των δικαιωμάτων του
ατομικά ενεργήματα περνά από το δρόμο της δυ- ανθρώπου (Αμερικανική Διακήρυξη Ανεξαρτησίας
νατότητας πολύτροπων σχέσεων μεταξύ των μελών 1776, Γαλλική Επανάσταση 1789), αν και εκφράζουν
της κοινωνίας και παραμένει ως μια υποκειμενική καθολικές και παγκόσμιες αλήθειες, στο βάθος θε-
δυνατότητα επιλογής, καθώς ο άνθρωπος ελεύθερα ωρούνται ότι αντανακλούν συμφέροντα κοινωνικών
διαμορφώνει οποιαδήποτε σχέση επιθυμεί[3]. τάξεων και όχι προσπάθεια προσδιορισμού της σχέ-
σης ανθρώπου και δικαιώματος.
Η ελευθερία, όμως, που ενεργείται ως σχέση δε
διαμορφώνει πάντοτε σχέσεις ελευθερίας, γιατί μια Σήμερα, όλοι μιλούν για την σημασία και αξία
τέτοια κίνηση αφορά περισσότερο στον τρόπο της των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Τα αναγνωρίζουν
σχέσης, στον προσδιορισμό και στην κατασφάλιση θεωρητικά, αλλά σχεδόν όλοι τα παραβιάζουν με
του δίκαιου τρόπου και όχι στις πράξεις του προ- κάθε ευκαιρία. Μια θεωρητική και τυπική αναγνώ-
σώπου. Ο Γιανναράς θεωρεί ότι ένα τέτοιο «Δίκαιο ρισή τους αποδεικνύεται ότι δεν είναι αρκετή. Χρει-
Σελίδα 6
