Page 2 - karampelias-agioskosmas

Χρέος έχουν εκείνοι οπού σπουδάζουν, να μη τρέχουν εις αρχοντικά
και αυλάς μεγάλων και να ματαιώνωσι την σπουδήν τους, δια να
αποκτήσουν πλούτον και αξιώματα, αλλά να διδάσκωσι μάλιστα τον
κοινόν λαόν, οπού ζώσι με πολλήν απαιδευσίαν και βαρβαρότητα.

1
Κοσμάς Αιτωλός

Ο Κοσμάς , του οποίου το κοσμικό όνομα ήταν Κώνστας, είναι
2
άγνωστο που και πότε ακριβώς γεννήθηκε (πιθανότατα το 1714).
Αναφέρει ο ίδιος, «Η πατρίδα μου η ψεύτικη, η γήϊνος, η ματαία, είναι από
του Αγίου Άρτης την επαρχίαν, από το Απόκουρον» , περιοχή της
3

1 Σάπφειρος Χριστοδουλίδης, Ακολουθία και βίος του οσίου και θεοφόρου πατρός ημών
Κοσμά ιερομάρτυρος και ισαποστόλου, Α έκδ., Βενετία 1814, 5η έκδ., Πάτρα 1878, σσ. 16-
17. (Ο Χριστοδουλίδης, μαθητής του Κοσμά, σπούδασε στη Μπαλαναία Σχολή, όπου και
δίδαξε, καθώς και στο Μπεράτι, στο Μέτσοβο και τη Ζωσιμαία Σχολή. Βλ. Παν.
Αραβαντινός, Βιογραφική Συλλογή λογίων της τουρκοκρατίας, ΕΗΜ, Γιάννενα 1960, σ.
48).
2 Η σχετική βιβλιογραφία αριθμεί εκατοντάδες τίτλους βιβλίων και χιλιάδες άρθρα.
Μεταξύ άλλων, εκτός των αναφερομένων στις παραπομπές, βλέπε και Τρ. Ε.
Ευαγγελίδης, Κοσμάς Αιτωλός ο ισαπόστολος (1714-1779: Γένος και έργα αυτού: Ιστορική
και κριτική μελέτη, Αθήνα 1897· Α. Ν. Παπακώστας, Κοσμάς ο Αιτωλός, εθνομάρτυς και
ισαπόστολος, 1714-1779, ΗΧ, τ. ΙΓ΄, Αθήνα 1939· Α. Ν. Παπακώστας, Ο Κοσμάς ο Αιτωλός
στο Ζαγόρι, Αφοί Ρόδη, Αθήνα 1962· Αυγουστίνος Καντιώτης, Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός
(1714-1779): Συναξάριον - Διδαχαί - Προφητείαι - Ακολουθία, Αδελφότης «Ο Άγιος
Ιωάννης ο Ελεήμων», Αθήνα 21959· Απόστολος Βακαλόπουλος, Ιστορία της Μακεδονίας
(1354-1833), Αθήνα 1969, σσ. 341-342· Χ. Βασιλόπουλος, Κοσμάς Αιτωλός: Ο Έλλην
ιεραπόστολος, ΠΟΕ, Αθήνα 31968· Κ. Σαρδελής, Αναλυτική βιβλιογραφία Κοσμά του
Αιτωλού 1765-1973, Εστία, Αθήνα 21974· Κ. Σαρδελής, Ο προφήτης του γένους, Κοσμάς ο
Αιτωλός, Αστήρ, Αθήνα 1980· Κ. Σαρδελής, Ο άγιος των σκλάβων, Κοσμάς ο Αιτωλός,
Εστία, Αθήνα 1998· Γ. Χρ. Ευθυμίου, «Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός κατά τον
Ρωσοτουρκικόν πόλεμον (1768-1774) και η δεκαεπταετής παραμονή αυτού εις το Άγιον
Όρος», Σύναξις, Ευγένιος ο Αιτωλός και η εποχή του, Πρακτ. Συνεδρ., Καρπενήσι, 12-
14/10/1984, επιμ. Π. Κ. Βλάχου, 1986· Χριστόδουλος Παρασκευαΐδης, Άγιος Κοσμάς ο
Αιτωλός, ο φλογερός διδάχος, Χρυσοπηγή, Αθήνα 1984· Κ. Β. Τριανταφύλλου, Ο Άγιος
Κοσμάς ο Αιτωλός, 1714-1779: Η βακτηρία των σκλάβων, το καύχημα των Αιτωλών,
Αστήρ, Αθήνα 72007· Μιχ. Τρίτος, Ο Κοσμάς ο Αιτωλός, Ο Φωτιστής του Γένους - Ο
Προφήτης, ΑΔ, Αθήνα 2009.
3 Βλ. «Διδαχή» Α΄1 και Α΄2 στο, Ιωάν. Μενούνος, Κοσμά Αιτωλού, Διδαχές και βιογραφία,
Ακρίτας, Αθήνα 82007, σσ. 22, 58, 229, 230. Το Απόκουρο ήταν το ανατολικό τμήμα της
Τριχωνίδας, αλλά υπαγόταν εκκλησιαστικά στην Άρτα.

1