Page 10 - koronis-eleftheria-voulisis

10

νόμοι των Ελλήνων με τους επίσης άγραφους κανόνες τους προστατεύουν τους πολίτες από
κάθε επιβουλή. Η προστασία του ανθρωπισμού γίνεται μέσω αρνητικών επιταγών.
Απαγορεύεται η πρόκληση βλάβης σε ικέτη, η επίθεση σε κήρυκα, ο φόνος αιχμαλώτου, η
καταπάτηση όρκου και η παραβίαση συνθήκης. Παρά την θεϊκή ισχύ των άγραφων νόμων οι
παραβάσεις τους γίνονταν σωρηδόν. Παρά την καταστρατήγηση τους οι άγραφοι νόμοι
αποτέλεσαν την πρωτόλεια σύλληψη των εννοιών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του
διεθνούς δικαίου.(Romilly, 1992: 141-143)

Η δημοκρατική ελευθερία.

Ο Πελοποννησιακός πόλεμος, ο οποίος χώρισε την Ελλάδα σε δύο ιδεολογικά
στρατόπεδα, εμφάνισε μία νέα παράμετρο της ελληνικής πολιτικής την ιδεολογική. Οι δύο
εμπόλεμοι αναζητούσαν ομόριζα ιδεολογικά στήριγμα στα πολιτικά κόμματα της κάθε πόλης
την οποία προσεταιρίζονταν. Οι Αθηναίοι στις δημοκρατικές παρατάξεις και οι Σπαρτιάτες
στις ολιγαρχικές υποστηρίζοντας παράλληλα και την τοπική πλουτοκρατία. Αυτή η νέα
μορφή του πολέμου η ιδεολογική υπήρχε πολύ ολέθρια διότι τα πολιτικά κόμματα πολλές
φορές παρέδιδαν στον εχθρό τη πόλη τους για ευτελή ανταλλάγματα. Σε όποια πόλη
επικρατούσαν οι δημοκρατική επέβαλαν τη δημοκρατία και το ανάλογο συνέβαινε με τους
ολιγαρχικούς. Από αυτή την έντονη ιδεολογική αντιπαράθεση φάνηκαν αδρά τα
χαρακτηριστικά τις κάθε ιδεολογίας. Η ολιγαρχία ήταν ένα καθεστώς το οποίο περιόριζε τις
ανθρώπινες ελευθερίες ενώ η δημοκρατία αντίθετα επιβίωνε χάριν σε αυτές. Μια πόλη είναι
ελεύθερη όταν εξωτερικά δεν είναι υπόδουλη και διοικείται εσωτερικά από τους πολίτες
της, το λαό της. Η ταυτόχρονη ύπαρξη εσωτερικής και εξωτερικής ελευθερίας σε ένα πολιτικό
φορέα είναι η δημοκρατική ελευθερία. Η δημοκρατική ελευθερία προϋποθέτει νόμους οι
οποίοι εξασφαλίζουν την ισονομία, την κοινωνική ισότητα και την ασφάλεια στους πολίτες
της. Η πολιτική ισότητα κορυφώνεται με την ισηγορία, την ισότιμη, δηλαδή, και ελεύθερη
συμμετοχή των πολιτών στις αγορεύσεις τους στην συνελεύσεις του δήμου. (Romilly,
1992:86, 91) Το δικαίωμα της συμμετοχής των πολιτών στις υποθέσεις τής πόλης δεν
εξάλειψε την κοινωνική διαστρωμάτωση πράγμα που εμπόδιζε την λήψη ομόφωνων
αποφάσεων. Παρόλο που όλοι οι πολίτες είχαν τα ίδια δικαιώματα απέναντί στη πόλη
κοινωνικά δεν ήταν ίσοι. Διότι οι τάξεις των πλούσιων και των φτωχών παρέμειναν. Οι
οποίες πάλευαν στα πλαίσια της δημοκρατίας για το ποια θα επιβληθεί. Αυτή η πάλη ήταν
μια από τις βασικές αιτίες των σκληρών εμφυλίων πολέμων οι οποίοι όξυναν τα πάθη και
προκαλούσαν σφαγές και εξορίες (Romilly, 1992:56-58)

Η ισότητα κατέληξε να είναι ιστορικά μια θεωρητική εκφορά του νόμου διότι όπως
βλέπουμε στην αθηναϊκή δημοκρατία ήταν πρακτικά ανέφικτη. Ο Περικλής «ομολογεί» μια
τέτοια ανωμαλία στον επιτάφιο του, στο εγκώμιο της δημοκρατίας, όταν αναφέρει ότι όλοι
οι πολίτες σαν ιδιώτες είναι ίσοι απέναντι στο νόμο . Αλλά όταν πρόκειται για διανομή
δημοσίων αξιωμάτων η επιλογή γίνεται με κριτήριο τις ικανότητες του υποψηφίου και όχι με
τη κοινωνική του τάξη. Η πρακτική εμπειρία φανέρωσε δύο είδη ισότητας: την αριθμητική
και η γεωμετρική. Η αριθμητική είναι η ισότητα του όλου, όλοι οι πολίτες, δηλαδή, έχουν
ίσα δικαιώματα. Η γεωμετρική ισότητα είναι αξιακή που σημαίνει ότι οι δημοκρατικές
απολαβές ενός πολίτη αντιστοιχούν στη αξία του. Τα δικαιώματα του, δηλαδή, ποικίλουν
ανάλογα με τις επιτηδειότητες του. Όταν διαμορφώθηκαν οριστικά οι πόλεις κράτη
εμφανίστηκαν περίπλοκοι εξουσιαστικοί μηχανισμοί οι οποίοι συνόδευαν την ανάπτυξη τους
(οικονομικοί, πολιτικοί κ.λ.π.). Αυτοί οι μηχανισμοί οι οποίοι ήταν έξω και πάνω από τον

10