Page 3 - Kouroutaki_Xristougenna

Ο Λύτρας ήταν ο πρώτος που παρουσίασε έργα εμπνευσμένα από τα
έθιμα του τόπου, με ειλικρίνεια και απλότητα. Όντως, η σύνθεση ακτινοβολεί τη
θέρμη και τη αγάπη του καλλιτέχνη για την ελληνική ζωή και το αγνό ελληνικό σπίτι.
Η ζωγραφική είναι γεμάτη ευφορία, ένας ύμνος στα νιάτα. Η εικόνα έχει ζωντάνια
και φυσικότητα. «Να τα πούμε;» Η πιο όμορφη και χαρούμενη εποχή του χρόνου,
συνοδεύεται από χαρούμενες μελωδίες.

Η Ελληνική τέχνη μας ταξιδεύει στα Χριστουγεννιάτικα έθιμα.
Χρησιμοποιώντας λιτά μέσα, ο Λύτρας πλάθει µια ιδιαίτερα λυρική ατμόσφαιρα.
Βραδιάζει και το φεγγάρι ανεβαίνει αργά σε ένα γκρίζο, αλλά φωτεινό ακόμα
ουρανό. Μία ομάδα αγοριών, διαφόρων εθνικοτήτων, ψάλλουν τα κάλαντα, μέσα
στην αυλή ενός αγροτικού σπιτιού. Η νοικοκυρά, με το μωρό στην αγκαλιά,
παρακολουθεί τους καλαντιστές, ενώ κρατάει στα χέρια ρόδια για φιλοδώρημα. Τα
παιδιά λένε, σαν σε χορωδία, τα κάλαντα, κρατώντας φλογέρα και τύμπανο. Ένας
πιτσιρικάς κρατάει αναμμένο φανάρι, ενώ ένας άλλος βαστά ένα καλαθάκι για τα
φιλέματα και τα κεράσματα. Ένα μικρό αγόρι, κοιτάζει με περιέργεια τη σκηνή,
ξεπροβάλλοντας το κεφάλι του πάνω από το μαντρότοιχο. Ο καλλιτέχνης δεν
περιγράφει απλώς μια σκηνή, καταφέρνει να διεισδύσει στον εσωτερικό κόσμο των
μικρών τραγουδιστών, προσέχοντας την έκφραση τους, να αποδίδει στην εντέλεια
τα συναισθήματα που βιώνουν. Σε σχέση με την τεχνοτροπία, είναι αξιοπρόσεκτη η
σχεδιαστική ακρίβεια του Λύτρα που αποδίδει κάθε λεπτομέρεια του θέματος, τις
μορφές, τα παραδοσιακά ενδύματα των παιδιών, αλλά και την αυλή του σπιτιού. Η
πινελιά του καλλιτέχνη χτίζει με μαεστρία τη φόρμα και αποδίδει με καθαρό χρώμα,
την ένταση του φωτός.

Ο Λύτρας “έχτιζε” με χρώμα και με φως, ακολουθώντας τα διδάγματα του
Cézanne που τοποθετούσε τα χρώματά του με πινελιές, τη μία δίπλα στην άλλη,
χωρίς να τα αναμειγνύει. Ο Έλληνας δημιουργός είχε κατανοήσει την ανάγκη
προσαρμογής των δυτικών προτύπων στη σύγχρονη Ελληνική πραγματικότητα,
δημιουργώντας έναν ελληνότροπο μοντερνισμό με ηθογραφικό χαρακτήρα. Τα
“Κάλαντα” είναι γεμάτα συμβολισμούς. Είναι προφανές ότι το έργο ξεπερνά την
απλή απεικόνιση ενός εθίμου. Ενδιαφέρουσα η ανάλυση της επιμελήτριας της
Εθνικής Πινακοθήκης, Μαριλένας Κασιμάτη που επισημαίνει: «Ο Λύτρας εισάγει
σύμβολα, χωρίς τυμπανοκρουσίες: το γυάλινο ποτήρι, με το νερό, στα αριστερά της
σύνθεσης, παραπέμπει στην κάθαρση που έρχεται από τα Ελληνόπουλα, ενώ το

2