Page 9 - Εναλλακτικές Καλλιέργειες

www.pemptousia.gr Τεύχος 11 / Εναλλακτικές Καλλιέργειες / 23 Μαΐου 2013 ΑΝΑΛΕΚΤΑ

Η προέλευση της Αλόης

Η ονομασία του φυτού ετυμολογικά παραπέμπει στην αραβική λέξη alloeh ή την
αραμαϊκή hatal που σημαίνει «πικρή και γυαλιστερή ουσία». Υπάρχουν διάφοροι θρύλοι
και μύθοι για την χρήση της κατά την αρχαιότητα.

Οι Αιγύπτιοι, που την απεικόνιζαν στα ιερογλυφικά από το γεγονός ότι πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα που
τους, την αποκαλούσαν «φυτό της αθανασίας» και υπήρξε κατασκευάζονται από διάφορα είδη αλόης, έχουν λανθασμέ-
το μυστικό ομορφιάς της Κλεοπάτρας και της Νεφερτίτης. να όλα το όνομα Aloe vera χωρίς να προέρχονται πάντα από
Επίσης οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι την χρησιμοποιού- το συγκεκριμένο είδος. Στην Ελλάδα η αλόη έχει εγκλιμα-
σαν για την θεραπεία των πληγών (Διοσκουρίδης, Πλίνιος ο τιστεί και καλλιεργείται σαν καλλωπιστικό φυτό αλλά και
πρεσβύτερος). Υπάρχουν επίσης αναφορές για την χρήση της επιχειρηματικά στην Κρήτη ( βλέπε παράγραφο 10).
στην Περσία και την Ινδία. Η διάδοση της στον δυτικό κόσμο
και στην Αμερική οφείλεται κυρίως στους Ισπανούς που την Η ομάδα των ειδών στην οποία ανήκει και το Aloe vera,
φύτευαν στις αποικίες και τη χρησιμοποιούσαν για τη αντι- διακρίνεται από τα συγγενή είδη από το γεγονός ότι σχη-
μετώπιση στομαχικών και εντερικών διαταραχών. Το 1959 ματίζει απλή ή ελαφρώς διακλαδισμένη ταξιανθία, ενώ τα
ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) φυτά παράγουν πολλές παραφυάδες. Είναι ένα πολυετές
άνοιξε το δρόμο για την ευρύτερη χρήση και διάδοση της παχύφυτο βραδείας ανάπτυξης που φτάνει μέχρι τα 160 εκ.
αλόης επικυρώνοντας και επίσημα τις σημαντικές ιδιότητες σε ύψος. Δεν σχηματίζει κεντρικό βλαστό ή σε περίπτωση
του φυτού αυτού. που σχηματίζεται έχει μικρό μήκος που φτάνει μέχρι τα 30
εκ.
Το γένος Aloe ανήκει στην οικογένεια των αλοειδών
(Aloaceae) και περιλαμβάνει περισσότερα από 450 είδη, τα Τα φύλλα είναι 16-20 στον αριθμό, έχουν ελαφρώς όρθια
οποία είναι αυτοφυή κυρίως στην Αφρική και την Μεσόγειο. ανάπτυξη και σχηματίζουν πυκνής διάταξης ροζέττα στην
Ως κέντρα καταγωγής θεωρούνται οι περιοχές της Αραβίας, βάση τους ή οποία ανοίγει προς τα πάνω. Είναι παχιά και
της Σομαλίας ή του Σουδάν, ενώ η μεσογειακή καταγωγή σαρκώδη με πλατύ και λογχοειδές σχήμα, οδοντωτά στην πε-
που αποδίδεται στο συγκεκριμένο είδος πιθανόν να είναι ριφέρεια χάρη στην ύπαρξη λευκών αγκάθων μήκους 2 χιλ.
λανθασμένη. Τα σημαντικότερα είδη του φυτού, γνωστά για περίπου. Αποτελούνται από τέσσερα στρώματα: τον φλοιό,
τις θεραπευτικές τους ιδιότητες είναι: τον υποφλοιώδη χιτώνα (sap), το στρώμα της κόλλας (latex)
και το παρέγχυμα (πολφός). Ο εξωτερικός τους φλοιός είναι
1. A. barbadensis Miller, γνωστή και ως A. vulgaris ή σκληρός και κηρώδης και στο εσωτερικό του εμπεριέχεται
Curacao aloe (αλόη Barbados) ένα υγρό υπό μορφή γέλης, το οποίο επιτρέπει την αποθή-
κευση νερού και θρεπτικών συστατικών και συμβάλλει στην
2. A. perryi Baker, γνωστή και ως Socotrine aloe ή επιβίωση του φυτού σε περιόδους ξηρασίας. Σε νεαρή ηλικία
Zanzibar aloe έχουν ένα ελαφρύ πράσινο χρώμα το οποίο αλλάζει σε βαθύ
πράσινο όταν ωριμάζουν, ενώ κάποιες ποικιλίες εμφανίζουν
3. A. ferox, γνωστή και ως Cape aloe (αλόη του Ακρω- λευκά στίγματα στην επιφάνεια των ελασμάτων. Φυτρώνουν
τηρίου) απευθείας από τη βάση του φυτού, χωρίς μίσχο και κυκλικά,
και μπορεί να ξεπεράσουν τα 50 εκ. σε μήκος, και τα 8-10
4. A. arborescens, είδος διαδεδομένο στην Ιαπωνία εκ. σε πλάτος, ενώ το πάχος τους είναι περίπου 5 εκ.

Σχεδόν όλα τα είδη θεωρούνται μη τοξικά, υπάρχει όμως Τα άνθη αναπτύσσονται από το κέντρο του φυτού υπό
ένας μικρός αριθμός ειδών που είναι ιδιαίτερα τοξικά, καθώς μορφή απλής ή διακλαδιζόμενης βοτρυώδους ταξιανθίας
περιέχουν μια ουσία που μοιάζει με το κώνειο. Όλα τα είδη που φέρεται στο άκρο ανθοφόρου βλαστού μήκους 60-90
απαντώνται σε θερμά και γόνιμα εδάφη, όπου μπορούν να εκ. Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα, τριμερή, μήκους μέχρι 3 εκ.,
επιβιώσουν σε μεγάλες περιόδους ξηρασίας. διογκωμένα στην περιοχή της ωοθήκης με αποχρώσεις που
ποικίλουν από κίτρινο ως πορτοκαλί ή κόκκινο.
Η βοτανική ταξινόμηση του είδους είναι αρκετά περί-
πλοκη εξαιτίας των διασταυρώσεων μεταξύ των ειδών, τόσο Ο καρπός είναι κάψα, πολύχωρος, πολύσπερμος και
στην καλλιεργούμενη όσο και στην άγριά τους μορφή. Τα φέρει χωρίσματα κατά μήκος των χώρων της ωοθήκης τα
ονόματα Aloe vera (αλόη η αληθινή) και A. Barbadensis Mill., οποία κατά την ωρίμανση διαχωρίζονται και γίνεται η απε-
είναι τα πλέον συνηθισμένα και αυτά τα οποία χρησιμοποι- λευθέρωση των σπόρων. Οι σπόροι είναι χρώματος σκούρου
ούνταν μέχρι πρόσφατα από τους ειδικούς. Ωστόσο τα τελευ- καφέ, έχουν μήκος 7 χιλ. και φέρουν πτερύγια.
ταία χρόνια έχει καθιερωθεί ως σωστότερη ονομασία το Aloe
vera, χωρίς ωστόσο να έχει σταματήσει η χρήση και των δυο Πηγή: http://www.minagric.gr
ονομάτων. Επιπλέον, μια περαιτέρω σύγχυση δημιουργείται

Σελίδα 9