Η μετεγκατάσταση των Μινύων στην Θεσσαλία και η ελληνικότητά τους

(Προηγούμενη δημοσίευση: http://www.pemptousia.gr/?p=331194)

Η Ιστορία όμως του γένους των Μινύων σχετίζεται περισσότερο με τον θεσσαλικό νεολιθικό πολιτισμό παρά με τον βοιωτικό. Από τον Ορχομενό, αναφέρει ο Στράβων, Μινύες έφθασαν στον Παγασητικό κόλπο και ίδρυσαν την Ιωλκό, η οποία βάσει των τελευταίων αρχαιολογικών ερευνών, ταυτίζεται με το Διμήνι. Άρα, εφ’ όσον γνωρίζουμε περίπου το πότε ιδρύθηκε η πόλη του Διμηνίου, γνωρίζουμε και το πότε πραγματοποιήθηκε η πρώτη εξάπλωση των Μινύων στην Μαγνησία.

Στα μέσα ή έστω στα τέλη λοιπόν της 5ης χιλιετίας π.Χ. οι Μινύες του Ορχομενού, μην έχοντας ένα καλό λιμάνι στην Βοιωτία, εγκαταστάθηκαν στην Μαγνησία, στις παρυφές της μεγάλης θεσσαλικής πεδιάδας, την οποία κατέκτησαν, για να την εκμεταλλευτούν. Μοιραία οι Μινύες του Διμηνίου ήλθαν σε σύγκρουση με τους κατοίκους του Σέσκλου, το οποίο και κατέστρεψαν. Ακριβώς αυτή η κυριαρχία των Μινύων στην θεσσαλική πεδιάδα θα τους προσδώσει πλούτη αμύθητα, τόσα ώστε αιώνες αργότερα να κάνουν τον Αχιλλέα να λέγει στον Αγαμέμνονα: «Ο Ορχομενός είναι πλουσιότερος δέκα και είκοσι φορές περισσότερο από τίς Θήβες της Αιγύπτου, όπου υπάρχουν πάρα πολλά σπίτια και κτήματα (Ιλιάς, α.379-382).

Η ελληνικότητα των Μινύων

Οι αρχαίοι ιστορικοί συγγραφείς θεωρούν τους Μινύες φύλο Αιολικό, εφ’ όσον αντλούν την καταγωγή τους από τον Αίολο, τον υιό του Έλληνα, εγγονό του Δευκαλίωνα. Άρα οι Μινύες ήταν φύλο ελληνικό, αντλώντας την καταγωγή τους από τον ίδιο τον Έλληνα, τον γενάρχη της φυλής μας. Κακώς πάντως αποδίδεται στους Μινύες Αιγυπτιακή καταγωγή και ότι οι Μινύες Αιγύπτιοι ήταν άποικοι στην Ελλάδα. Το αντίθετο οι Έλληνες ήταν οι ιδρυτές του Αιγυπτιακού βασιλείου. Κι ακόμα κατά μία άποψη οι Μινύες σχετίζονται και με τους Μινωίτες της Κρήτης.

Μινύες και Θεσσαλοί ήρθαν σε επιμειξία. Οι κόρες του Μινύα, Περικλυμένη, Αλκιμίδη και Φυγομάχη παντρεύτηκαν τους Θεσσαλούς ήρωες Φέρη, Αίσονα και Πελία και βασίλευσαν μαζί τους στις πόλεις Φερές, Αισονιάδα και Ίωλκό, αντίστοιχα. Μέσω των αρχαιολογικών ερευνών τεκμηριώνεται η σύνδεση Μινύων και Θεσσαλών. Αλλά ακόμη στην Βόρεια Ελλάδα βρέθηκαν αρχαιολογικά ευρήματα της λεγόμενης Μινυακής κεραμικής, όπως επίσης και στην Μικρασιατική Ελλάδα και κυρίως στην περιοχή γύρω από την Τροία. Στον Παυσανία γίνεται αναφορά ότι οι Δωριείς κάτοικοι της Μεσσηνία υποδέχτηκαν τον Κρεσφόντη και τον βοήθησαν να την καταλάβει. Τον στήριξαν ακριβώς επειδή ήταν Ηρακλείδης και Αργοναύτης από την περιοχή της Ιωλκού. Άρα Αργοναύτες Μινύες , Ηρακλείδες και Δωριείς είναι τα ίδια πρόσωπα .

Ακμή και παρακμή των Μινύων

Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ο Ορχομενός, η πρωτεύουσα του κράτους των Μινύων, αλλά και η μεγάλη τους αποικία, η Ιωλκός, ήταν οι κυρίαρχες πόλεις της ηπειρωτικής Ελλάδος Από την εκμετάλλευση του θεσσαλικού κάμπου οι Μινύες μετατράπηκαν σε μία ισχυρή οικονομική και πολιτική δύναμη για την περιοχή, σε σημείο μάλιστα που να έχουνε επιβάλει φόρο υποτέλειας σε πόλεις της γύρω περιοχής. Μια τέτοια πόλη ήτανε και η Θήβα, όπου σύμφωνα με τον μύθο ο Θηβαίος Ηρακλής επιστρέφοντας από το κυνήγι, συνάντησε τους φοροεισπράκτορες του βασιλιά του Ορχομενού Εργίνου, που πήγαιναν στην Θήβα για τον φόρο υποτέλειας. Ύστερα από σκληρή μάχη ο Ηρακλής κατόρθωσε να τους σκοτώσει και να απαλλάξει την πόλη των Θηβών από τους Μινύες. Η παρακμή ήλθε σταδιακά λόγω των αδιάκοπων πολέμων των Μινύων και των Θηβαίων. Μετά τα Τρωικά, όταν η Μυκηναϊκή δύναμη βρίσκονταν σε κατάρρευση, οι Θήβες αναπτύχθηκαν και ο Ορχομενός περιέπεσε οριστικά στην αφάνεια.

Οι Μινύες έχουν δύο βασικούς ήρωες, τον Ηρακλή και τον Λυκούργο. Ο ένας εκφράζει την τεχνολογία και ο άλλος την πνευματικότητά τους . Η περίφημη κάθοδος των Δωριέων δεν είναι τίποτα άλλο από το κατέβασμα των Μινύων του Ταΰγετου στην κοιλάδα του Ευρώτα, όπου και ιδρύουν μια καινούργια πόλη.

Ο Μινυακός πολιτισμός

Τα αρχαιολογικά ευρήματα του Μινυακού πολιτισμού είναι πλούσια. Ας κάνουμε μια μικρή αναφορά. Συνολικά ανασκάφηκαν 11 τάφοι, οι 10 ενηλίκων και 1 παιδιού, και με βάση τα ευρήματα χρονολογήθηκαν στο τέλος της Μέσης και στις αρχές της Ύστερης Εποχής του Χαλκού (1700-1600 π.Χ.)», από τον αρχαιολόγο της ΙΓ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, Δημήτρη Αγνουσιώτη, ο οποίος επέβλεπε την ανασκαφή μαζί με τη συνάδελφό του, Καλλιόπη Αλματζή.

Ακόμη 20 μινυακά κεραμικά ήρθαν «στο φως» για πρώτη φορά στην ανατολική Θεσσαλία, μαζί με άλλα κτερίσματα που «έκρυβαν» οι 11 τάφοι. Σπάνιους τύπους αγγείων που συνόδευαν τους νεκρούς και πλήθος άλλων κτερισμάτων αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη σε ταφικό σύνολο της Μέσης Εποχής Χαλκού (17ος π.Χ. αιώνας) στη θέση «Οβρια», νοτιοδυτικά της λίμνης Κάρλας Μαγνησίας. Τα μινυακά αυτά κεραμικά είναι αμαυρόχρωμα με γραμμική διακόσμηση και καστανή βαφή.

Η μινυακή κεραμική είναι εντελώς χαρακτηριστική. Τα αγγεία είναι τροχήλατα, μονόχρωμα, γκρίζα ή κιτρινωπά. Τα γκρίζα μινυακά, που θεωρούνται και τα παλαιότερα, σταματούν να εμφανίζονται γύρω στο 1550 π.Χ., ενώ τα κιτρινωπά κατασκευάζονται έως περίπου το 1400 π.Χ. Όσο για τα αμαυρόχρωμα αγγεία, θυμίζουν τα κυκλαδικά των οποίων η παραγωγή συνεχίζεται παράλληλα με τα μινυακά.

Να μερικά από δείγματα της μεγάλης Μινυακής τέχνης:

Πήλινα αγγεία με εγχάρακτη διακόσμηση (Διμηνιό Μαγνησίας 4800-4500 π.Χ. Ε.Α.Μ).

Νεολιθικό ειδώλιο. Πήλινο καθιστό ειδώλιο ανδρικής μορφής στον τύπο του «σκεπτόμενου», 3500-3200 π.Χ. Θήβα (Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών).

(Συνεχίζεται)