Γ. Κρουσταλάκης, Ο άγ. Εφραίμ ακολούθησε στη διδασκαλία του το ποιητικό πνεύμα του δασκάλου του αγ. Ιωσήφ του Ησυχαστή!

Οι Όσιοι Εφραίμ Κατουνακιώτης (αριστερά) και Ιωσήφ ο Ησυχαστής.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Ο επιστολιμαίος λόγος [ο λόγος των επιστολών του] του Γέροντα Ιωσήφ, [νυν οσίου Ιωσήφ του Ησυχαστή] με μία απέριττη ποιητικότητα, θεμελιωμένη σε θεολογική ανθρωπολογική βάση, φωτίζει την ατραπό προς την «άφωνη» θεολογία.

Πρόκειται για μια παιδαγωγική στόχευση που αγκαλιάζει τον νοηματικό πυρήνα της διδασκαλίας της εκκλησιαστικής μας θείας Λατρείας.

Ο Γέροντας Ιωσήφ, σε επιστολή του, προσκαλεί ένα πνευματικό του παιδί να μεταβεί στην έρημο, κοντά του. Εκεί θα έχει τη δυνατότητα να ακούσει τους «μυστικούς και σιωπηλούς θεολόγους» να θεολογούν: «να αναπτύσσουν βαθέα νοήματα και να οδηγούν καρδίαν και νουν προς τον Κτίστην… Θεολογούσιν οι άφωνοι θεολόγοι, τα ωραία βραχάκια και όλη η φύσις. Το καθένα με την φωνή ή την αφωνίαν του. Εάν εγγίσεις το χέρι εις ένα μικρόν χορταράκι ευθύς φωνάζει πολύ δυνατά με την φυσικήν του ευωδίαν· και καθεξής τα πάντα έχουν την φωνήν τους, όπου με το φύσημα του αέρος κινούμενα γίνεται εναρμόνιος μουσική δοξολογία προς τον Θεόν»*.

Ο Γέροντας Εφραίμ ακολούθησε στη διδασκαλία του το ποιητικό πνεύμα του δασκάλου του, του Ιωσήφ του Ησυχαστή, και διαμόρφωσε όμοια παιδαγωγική με τη δική του. Διατύπωσε τις απόψεις του στοιχούμενος στην κατεύθυνση μιας «δοξολογικής κοσμολογίας».

Ο παπα-Εφραίμ περιγράφει ως έξης την υπερκόσμια εμπειρία του:
«Όταν ο Χριστός κατοικήσει μέσα σου, το αισθάνεσαι. Αισθάνεσαι το σκίρτημα, όπως λέγουν οι άγιοι Πατέρες.
Ω! Την εποχή εκείνη που πήγαινα εις τον Άγιον Βασίλειον, εις τον Γέροντα Ιωσήφ, τι Χάρις ήτο εκείνη! Περπατούσα αυτά τα δρομάκια ανάμεσα στους θάμνους. Τι θεωρίες, τι μυστήρια!
Θαρρείς, ότι οι θάμνοι, τα βράχια, η φύσις δοξολογούσαν, υμνούσαν τον Θεόν.
Κατά την πρώτη αρπαγή του νοός, έφυγε η ψυχή μου εις τα απέναντι βράχια. Δοξολογούσα τον Θεόν. Ελάτε άστρα να δοξολογήσουμε τον Θεόν. Ελάτε βράχια, θάλασσα και άλλα πολλά λόγια έλεγα, που ούτε να σκεφθείς μπορείς τώρα, όσον κι αν προσπαθήσεις. Κατόπιν επανήλθα εις τον εαυτόν μου.

Η δεύτερα αρπαγή και η τρίτη έγιναν έξω την εκκλησία εις την απλωταριά, ύστερα από πολλά δάκρυα. Η ψυχή μου πήγε εις δυσθεώρητα ύψη. Ευρέθην εις μίαν εκστατικήν κατάσταση ευρέθηκα εκτός εαυτού. Δοξολογούσα τον Θεόν».

* Γέροντος Ιωσήφ «Έκφρασις Μοναχικής Εμπειρίας», έκδοση Ιεράς Μονής Φιλοθέου.

Από το βιβλίο του καθηγητή Γεωργίου Κρουσταλάκη, «Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης, Ο Θεολόγος και Παιδαγωγός της ερήμου» των εκδόσεων Εν πλω.